دن آرام رمانی چهار جلدی است كه بزرگترین اثر میخائیل شولوخوف محسوب می شود و نوشتن آن از سال ١٩٢٨ تا ١٩٤٠ (تقریباً ١٢ سال) به درازا كشید و جایزه نوبل ادبیات را برایش به ارمغان آورد.
..............
میخائیل شولوخف (1905-1984) رمان‌نویس بزرگ روس در منطقه علیای رود دن چشم به جهان گشود و تقریباً تمام عمرش را نیز در همان منطقه گذراند. بسیاری از شخصیت‌ها و رخدادهای رمان «دن آرام» زاییده خلاقیت و اطلاعات دست اول نویسنده است. دن آرام (كه نوشتنش از 1928 تا 1940-12 سال- به درازا كشید) بزرگترین اثر شولوخوف است كه جایزه نوبل ادبیات را برایش به ارمغان آورد. (1965). «دن آرام» تصویری است همه‌جانبه از زندگی قزاق‌ها در زمان صلح، سال‌های سرنوشت‌ساز جنگ اول جهانی، انقلاب 1914 اكتبر روسیه و یك جنگ داخلی تلخ. حماسه شولوخوف همچون «جنگ و صلح» تولستوی تلفیقی است از خصوصیات رمان‌های خانوادگی-اجتماعی و تاریخی. نویسنده حوادث رمان را عمدتاً بر محور تجسم خانواده یك قزاق به نام «مولوخوف» متمركز می‌سازد كه پسر كوچكش «گریگوری» قهرمان نخست آن است.
گریگوری شخصیتی دوست‌داشتنی، شجاع، جنگاور و خستگی‌ناپذیر است كه در تمام رویدادهای بزرگ تاریخی حاضر شده است. در جستجوی عدالت، گاهی با سرخ‌ها ارتباط برقرار می‌كند و گاهی به سراغ سفیدها می‌رود. (سرخ لقب كمونیست‌ها و سفید عنوان طرفداران امپراتوری است). تجربیات سیاسی و نظامی گریگوری كه به خاطر حوادث و مشكلات جنگ اول جهانی و انقلاب روسیه به دست آورده در پس داستان عشق شورانگیز و غم‌انگیز وی رنگ می‌بازند.
«دن آرام» لبریز از حوادث ناگوار و برجسته‌ای است كه بر اثر رویارویی‌های شخصی یا اجتماعی-سیاسی پیش می‌آیند. خیانت در عشق، مرگ خشونت‌بار، دهشت، وحشت و عذاب همراه با آرامشی حماسی، مجسم می‌شوند.
توجه به لهجه محلی و اجزای شعر عامیانه قزاق‌ها از خصوصیات بارز این كتاب است.
در رمان «دن آرام» بیش از 2000 مورد تشبیه ادبی به كار رفته است كه سه برابر تشبیه‌های به كار رفته در «جنگ و صلح» تولستوی است. یك چهارم این تشبیه‌ها از زبان شخصیت‌های رمان بیان می‌شود كه خود دلیلی است بر رنگارنگ بودن زبان قزاق‌ها.
صفت‌ها و استعاره‌های به كار رفته در دن آرام بومی و پرتنوعند. بیش از 3000 واژه در وصف بیش از صد رنگ مختلف به كار برده شده است.
خواننده این رمان از سه جهت بسیار خوشوقت است. اول اینكه با خواندن این كتاب می توان با مردمان برهه‌ای از تاریخ (سال‌های اولیه قرن 20) روسیه زندگی كرد. دوم با قلم روان شولوخف به لذتی ادبی رسید و سوم سعی و كوشش مترجم در استفاده از واژگان مختلف، آوردن ضرب‌المثل‌های گوناگون و ترجمه منظوم اشعار روسی كه بر غنای واژگان خواننده خواهد افزود.
ضمناً عكس‌های مختلف رنگی كه از تابلوهای «دن آرام» چاپ شده نیز، خالی از لطف نیست.
