مقدمه
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله ربّ العالمين، ثمّ الصلاة و السلام على سيّدنا محمد و على آله الطيّبين و اللّعن الدائم على اعدائهم اجمعين
(اُدْعُ إِلى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ)
«مردم را با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت بخوان و با بهترين شيوه با آنان مجادله كن. زيرا پروردگار تو به كسانى كه از راه او منحرف شده اند آگاه تر است و هدايت يافتگان را بهتر مى شناسد».
يكى از مهم ترين خدمات دينى پرداختن به موضوع وعظ، تبليغ و ارشاد مردم است كه اهميت و عظمت شأن آن بر اهل دانش و بينش مخفى و پوشيده نبوده و نيست.
لذا با توسل به اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) اقدام به جمع بندى و تحرير گفتار نراقى نمودم كه بحمد الله جلد اوّل و دوّم آن مورد استقبال مبلّغين و خوانندگان محترم قرار گرفت. استقبال آن ها مشوق شد كه به تحرير جلد سوّم و چهارم اقدام نمايم كه حاصل زحمات تبليغ چندين ساله و استفاده از تعطيلات تابستان 81 و 83 مى باشد.
ثواب اين اثر مختصر را به روح بلند ملكوتى سرور آزادگان جهان حضرت اباعبدالله الحسين(عليه السلام)و به پيشگاه مقدّس برادر بزرگوارش علمدار كربلا قمر بنى هاشم ابوالفضل العباس(عليه السلام)و كليه امامزادگان لازم التعظيم و ارواح مؤمنين و مؤمنات و مرحوم والدم حاج حسين حيدرى اهداء نموده و همگان را به توسل و توجّه به اهل بيت عصمت وطهارت(عليهم السلام) سفارش مى نمايم. زيرا آن بزرگواران سرمايه بزرگ دنيا و آخرت ما هستند.
ضمن آرزوى توفيق بيش از پيش از خداوند متعال، در موارد سهو و اشتباه از خوانندگان محترم پوزش طلبيده و عفو و راهنمايى هاى لازم را درخواست مى نمايم.
و ما توفيقى الاّ بالله، عليه توكلت و اليه انيب، حسبنا الله و نعم الوكيل، نعم المولى و نعم النصير.
فهرست:
فهرست مطالب،
مقدمه، گفتار نراقى جلد سوم، lمجلس اول: هدف از آفرينش، بررسى علل چهارگانه، منظور از تشريح و شمردن علل، غرض از خلقت انسان، تفكر يك ساعت بهتر از هفتاد سال عبادت، داستان اصحاب كهف، ذكر مصيبت، lمجلس دوم: عاقبت طغيان گران، خواص موجودات زنده، نمرود و سپاه بى كرانش، شدّاد و بهشت او، ذكر مصيبت، خصوصيات حضرت آدم(عليه السلام) در امام حسين(عليه السلام)، lمجلس سوم: عدالت، لزوم عادل بودن تمامى اصناف مردم، اين كجى بهتر از راستى است، قطره اى از درياى عدالت على(عليه السلام)، جملات گهربار على(عليه السلام) در عدالت، نام على(عليه السلام) قرين عدالت، نامه على(عليه السلام) به عمّال خود، ذكر مصيبت، خصائص حضرت يحيى(عليه السلام) در امام حسين(عليه السلام)، lمجلس چهارم: خواص بسم الله، حضرت عيسى و مرور بر قبر، عارف و بسم الله، حكايت زن و بسم الله، رسم عمومى، ادب الهى در شروع كار، ذكر مصيبت، lمجلس پنجم: عزت مؤمن، غريزه عظمت خواهى و سيادت، راه بزرگى، علت عظمت و برترى هر چيز بر چيز ديگر، افتخار دنيا به عظمت على(عليه السلام)، تعريف ضرار بن ضمره از امام على(عليه السلام)، تمام عزت از آن خدا است، گدايى يا ذليل كردن خود، ذكر مصيبت، lمجلس ششم: ميهماندارى از نظر اسلام، ميهمان نوازى، ضوابط ميهمان دارى، مشاهدات تبليغ، وظيفه ميزبان، وظايف ميهمان، يعقوب و يك ترك اولى، نتايج و فوائد ميهمان دارى، ميهمان خدا، ذكر مصيبت، lمجلس هفتم: شناخت منافقين، منافق از نظر لغت، نفاق اعتقادى و نفاق عملى، درسى از مكتب امام صادق(عليه السلام)، شناخت منافقين در هر جامعه، جدّ بن قيس، كارشكنى هاى منافقان، ذكر مصيبت، lمجلس هشتم: حب از ديدگاه اسلام، محبّت واقعى، حبّ فى الله و بغض فى الله، خطر همكارى با ستمگران، محبوبيت نزد مردم، احسان، جلب محبت مى كند، حشر و نشر انسان با دوستان خود، همراهى تولّى با تبرّى، محبت خاندان نبوت، ذكر مصيبت، lمجلس نهم: سنّت ها، سنت هاى نيك و بد، جواب يك سؤال، سنّت حسنه و سيّئه، مادران مسلمان، اين چنين تربيت مى كنند، وقف، صدقه جاريه، ذكر مصيبت، lمجلس دهم: توكل، ديدار با بزرگ، توكل ابراهيم(عليه السلام)، محاكمه ابراهيم(عليه السلام)، وصيت براى سوزانيدن ابراهيم(عليه السلام)، آمدن جبرئيل نزد ابراهيم(عليه السلام)، ذكر مصيبت، lمجلس يازدهم: نشانه هاى مؤمن، نعمت هاى الهى، آيا مؤمنان، خدا را مى شناسند؟، صفات مؤمن، مرد عرب و سؤال امام(عليه السلام) از او، مشكلات زندگى، مؤمن در برخورد با مشكلات، صبر ميثم تمّار، ذكر مصيبت، lمجلس دوازدهم: صفات بارز مؤمنين، تفسير، يك حديث جالب، مقام عابد صابر، مژده اى بزرگ، شكر نعمت، شكر نعمت و فراخى در زندگى، ذكر مصيبت، lمجلس سيزدهم: مثل حق و باطل، اشتغال در دستگاه ستمگران، شرايط ورود به حكومت ستمگران، تفسير آيه شريفه، دقت هايى در آيه شريفه، ذكر مصيبت، lمجلس چهاردهم: احتكار و ثروت اندوزى، داستان اصحاب باغ، تفسير آيات، احتكار و ثروت اندوزى، قارون هاى ديروز و امروز، اطاعت از طاغوت، ذكر مصيبت، lمجلس پانزدهم: ثروت مجاز، شدّت كيفر بخل، مال با پنج خصلت جمع مى شود، مواضع اسلام در برابر ثروت، كار و نتيجه آن، جمع بين دنيا و آخرت، تفسير آيات شريف، ذكرمصيبت، lمجلس شانزدهم: ثروت اندوزى، شادى مرد نيكوكار، شأن نزول آيات، تفسير، يقين و مراحل آن، مرحوم علامه طباطبايى، همگى دوزخ را مشاهده مى كنند، در قيامت از چه نعمت هايى سؤال مى شود؟، غلام سياه و محبت على(عليه السلام)، ذكر مصيبت، lمجلس هفدهم: هجرت از ديدگاه اسلام، نخستين مهاجران اسلام، هجرت درونى، ذكر مصيبت، lمجلس هيجدهم: نقش مسجد در اسلام، عمران مسجد در صلاحيت همه كس نيست، مسجد ضرار، ابوعامر و خيانت او، درس بزرگ، منظور از عمران مساجد، ايمان سرچشمه عمل خالص، پاسداران شجاع، اهميت بناى مساجد، ذكر مصيبت، lمجلس نوزدهم: تعدّد زوجات در اسلام، مجازات نگاه به خانه مردم، مساوات مرد و زن در پيشگاه خدا، تعدد زوجات يك ضرورت اجتماعى، انتخاب يكى از سه راه، تحصيل شرايط تعدد زوجات، نياز به ازدواج مجدّد، نظر مورخ مشهور گوستاولوبون، سوء استفاده از قانون، سؤال، پاسخ، ذكر مصيبت، lمجلس بيستم: مضرات هواپرستى، حجّاج بن يوسف و هوسرانى مادرش، نتيجه هوسرانى بلعم باعورا، يعقوب صفارى، چرا از چهارپايان گمراه تراند، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و يكم: فضيلت علم، شأن نزول، جهاد با جهل و جهاد با دشمن، جهاد با جهل، مقدّس اردبيلى(قدس سره) نمونه عالم باعمل، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و دوم: نيايش و اثر روانى آن، جواب سؤالات، تعبير روان شناسان، چرا در بعضى موارد دعا مستجاب نمى شود؟، نياز واقعى، دعا سبب رفع بلا، نجات پيدا كردن قوم يونس بوسيله دعا، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و سوم: نيايش، دعا يعنى چه؟، يونس(عليه السلام) در شكم ماهى، اهميت دعا و شرايط استجابت، يعقوب در فراق يوسف و بنيامين، چرا دعاها با ربّنا شروع مى شود، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و چهارم: دنيا از نظر مؤمن و غيرمؤمن، دنياپرستان مادى، گسترش دامنه آرزوها، مثال قرآنى، بيت المال و گلوبند، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و پنجم: دنيا از ديدگاه اسلام، خداوند زيبا است و زيبايى را دوست دارد، دنياپرستى و دلباختگى، تشبيه دنيا به آب دريا، تشبيه اهل دينا به كرم ابريشم، تشبيه به خانه گل، تشبيه دنيا به بيابان خالى از آب و گياه، تشبيه دنيا به پيرزن، ترجمه آيات، تحليلى بر حديث «حبّ الدنيا رأس كل خطيئة»، دنيادوستى طلحه و زبير، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و ششم: دنيا از نظر اسلام، كسى كه دنيا را مذمت مى كرد، حب افراطى بر مال و فرزند، سعيد بن جبير و حجاج بن يوسف، متاع زود گذر دنيا، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و هفتم: مصائب مثوبتى و عقوبتى، جبران گناه، وسيله آمرزش، زيارت امام حسين(عليه السلام)، مصائب دنيا، اقسام گناه، بلاهاى مثوبتى، بلاهاى عقوبتى و كيفرى، صاعقه در زمين فوتبال، عاقبت مرگبار طغيانگران، خلاصه سرگذشت قوم ثمود، سرگذشت اصحاب فيل، پناه دادن به يك حيوان، ذكر مصيبت، اولين زائران امام حسين(عليه السلام)، lمجلس بيست و هشتم: عاقبت كار انسان، دعاى پيغمبر(صلى الله عليه وآله)، عابدى هنگام مرگ، ابوذر غفارى كنار قبر فرزندش، عذرخواهى از خدا، دشمنان ما، منزل اول بعد از دنيا، مأمورين خدا، توبه واقعى، مفارقت هنگام مرگ، احتضار مؤمن، ملاّ احمد نراقى و درويش، ذكر مصيبت، lمجلس بيست و نهم: معيار تشخيص آدم خوب از بد، راستگويى و اداى امانت، روزى كه راستگويان بهره مى برند، اهتمام در اداء امانت، شرح كوتاه، امانت دارى ام سلمه، سوء استفاده از قانون امانت، هيچ كس در امانت خيانت نكند، نصيحت امام صادق(عليه السلام)، ذكر مصيبت، lمجلس سى ام: تفكر و انديشه، فكر و انديشه از نگاه روايات، انواع تفكر، نيروى انديشه، تماس نيمه شب با خدا، ثواب يك لحظه تفكر، حركت انسان، يكى از عجائب خلقت، امتياز انسانى، تفكر، تعقل، تذكر، ذكر مصيبت،
گفتار نراقى جلد چهارم
مجلس اول: خداشناسى، توحيد، آيات آفاقى و انفسى، بركات رعد و برق، ذكر مصيبت على اصغر (عليه السلام)، lمجلس دوم: نبوت، شرايط پيامبر، مثال، راه شناختن پيامبر، تعداد پيامبران، محمد (صلى الله عليه وآله) خاتم پيامبران، معجزه جاويدان، تفاوت هدايت انسان با موجودات ديگر، فرق ميان انسان و ديگر موجودات، ذكر مصيبت خمسه طيبه (عليهم السلام)، lمجلس سوم: امامت، صفات امام، امام شناسى، فرق امام و پيغمبر، تعيين جانشين و تعداد امامان، شأن نزول آيه تبليغ، خلاصه جريان غدير، گفتگوها و ايرادها، آيا دو ولى در يك زمان ممكن است؟، روز اكمال دين كدام روز است؟، شفاعت حضرت فاطمه (عليها السلام)، چند سؤال و جواب، ذكر مصيبت على اكبر (عليه السلام)، lمجلس چهارم: معاد، اعتقاد به معاد، يك امر فطرى است، بازتاب معاد در زندگى انسان ها، آغاز و انجام كيهان، سرنوشت اجتناب ناپذير، صحنه قيامت، ميزان چيست؟، اسباب سنگينى ميزان اعمال، ذكر مصيبت دفن شهدا، lمجلس پنجم: هدف از زندگى، جهان بينى ماركسيستى و مادى، ايمان واقعى، هدف از زندگى چيست؟، تسخير خورشيد و ماه، منافع چهارپايان، ذكر مصيبت قمر بنى هاشم (عليه السلام)، lمجلس ششم: هدايت تكوينى و تشريعى، اسم مقدس الهادى، هدايت در جهان حيوان، زنبور عسل، زندگى مورچگان، بيان على (عليه السلام) درباره مورچگان، بره گوسفند، گوزن، خلقت انسان، نعمت عقل، هدايت به وسيله انبيا، ذكر مصيبت موسى بن جعفر (عليه السلام)، lمجلس هفتم: غفلت، نظرى به گذشته و آينده، توبه چيست؟، جهل مركب، علامت ديگر غافلان، افراد در پيمودن راه سعادت سه دسته اند، فوايد ذكر، پست ترين مخلوق، بهترين دارو، غفلت از ياد خدا و پيامدهاى آن، خود فراموشى، چرا همچون چهارپايان؟، ذكر مصيبت خبر سهل ساعدى، lمجلس هشتم: كفران نعمت، آيا مثال است يا يك جريان تاريخى، رابطه امنيت و روزى، لباس گرسنگى و ناامنى، كفران نعمت و تضييع مواهب الهى، تفسير، نكته ها، آنجا كه دانشمندان عملا مورد احترامند، نمونه اى از سخاوت فضل بن يحيى، مريض صلواتى مى پذيرم، فرد خير، ذكر هفت مصيبت از زبان امام سجاد (عليه السلام)، lمجلس نهم: اهميت نماز، ايمان به غيب، ارتباط با خدا (اقامه نماز)، سؤال، تحريم تدريجى، خشوع، روح نماز است، اذان، شعار بزرگ اسلام، مدح مؤذن، اهميت نماز جمعه، فلسفه نماز عبادى سياسى جمعه، اهميت نماز، ذكر مصيبت مسموم نمودن امام حسن (عليه السلام)، lمجلس دهم: هدايت و صراط مستقيم، منظور از تقدير، هدايت عمومى، اقسام هدايت، يك بانوى قهرمان، شاه و حكيم، ذكر مصيبت سر مقدس امام حسين (عليه السلام) در دير راهب، lمجلس يازدهم: لقاء الله، لقاى خدا چيست؟، مثال، علت سستى در عبادت و عمل، علت جهل، علت عدم تفكر، بوعلى سينا به مرادش رسيد، راه نجات، ذكر مصيبت فرزندان زينب (عليها السلام)، lمجلس دوازدهم: حق و باطل، نظم و وحدت موجودات، اشتباه مردم در شناسايى حق و باطل، بيان فرعون شاهد خوبى است، داستان اصحاب كهف، كهف در كجا بوده است، جنبه هاى آموزنده اين داستان، آيا داستان اصحاب كهف علمى است؟، زمستان خوابى، نمونه ديگر، دفن مرتاضان، منجمد ساختن بدن انسان زنده، ذكر مصيبت دفن شهيدان كربلا، lمجلس سيزدهم: تكامل و جهش، موجودات، محدودند، سير مادى، چند مثال ساده، داستانى جالب، سير معنوى، ماجراى قوم سبأ، سرگذشت عجيب قوم سبأ، يك اعجاز تاريخى قرآن، نكات عبرت انگيز در يك داستان، مخالفت با هواى نفس، چرا دعا مستجاب نمى شود؟، ذكر مصيبت حضرت زهرا (عليها السلام)، lمجلس چهاردهم: عزت به تقواست، سرمايه دارى، زندگى تجملى، تقوا، سرمايه شرافت است، شأن نزول، نگارنده، لباس تقوا، ارزش هاى راستين و ارزش هاى كاذب، رابطه تقوا و روشن بينى، داستان جوان خاركش، ذكر مصيبت (چهار قسم نماز امام حسين (عليه السلام) در روز عاشورا)، lمجلس پانزدهم: محاسبه نفس، صفات چهارگانه، حساب روز قيامت، جهاد با نفس، جهاد براى خدا، جهاد و اخلاص، مرد گناه كار و دستور امام (عليه السلام)، تهذيب نفس، وظيفه بزرگ الهى، مؤاخذه در باره حيوانات، انسان و آبادى زمين، مردى كه مريض بود، ذكر مصيبت زائرين امام حسين (عليه السلام) بعد از دفن، lمجلس شانزدهم: امر به معروف و نظارت همگانى، زندگى آدمى در دنيا، مبارزه عمار ياسر، انجام كارهاى حرام به نام نهى از منكر، ارباب و نوكر، شهرى كه واژگون شد، ذكر مصيبت ورود اهل بيت به شام، lمجلس هفدهم: قضا و قدر، اندازه گيرى دقيق موجودات، اكسيژن و اسيدكربنيك، داستان، چه امورى در شب قدر مقدر مى شود، چرا شب قدر مخفى است؟، ذكر مصيبت توجه اهل بيت به قبر حضرت زهرا (عليها السلام)، lمجلس هيجدهم: ظلم، تحريم ركون بر ظالمان، عاق والدين و ظلم به پدر، روز پنجاه هزار ساله!، تفاوت گناهان، دختر ناصرالدين شاه در محضر شيخ، حمايت حيوانات، ذكر مصيبت ـ آتش زدن خيمه ها، lمجلس نوزدهم: سعادت، اسباب سعادت و شقاوت، زناشويى و آداب اسلامى، توبه مالك بن دينار، مقام سلمان، ذكر مصيبت امام حسين (عليه السلام)، lمجلس بيستم: احباط، عوامل نابودى ثواب، تبديل سيئات به حسنات، آيا حبط صحيح است؟، گرايش بيش از حد به دنيا، حبط اجر صدقه بر اثر منت و اذيت، حبط اجر صبر بر اثر بى تابى و جزع، ذكر مصيبت قمر بنى هاشم (عليه السلام)، lمجلس بيست و يكم: نقش ايمان در تعالى انسان، اصحاب اخدود، استقامت و حفظ ايمان، ايمان و عمل صالح از هم جدا نيستند، عمل صالح از ايمان سيراب مى گردد، فلسفه وجود شيطان، ايمان دعبل خزاعى، پيراهن امام (عليه السلام) و اهل قم، مأمون عمامه را به زمين زد، شهادت پيرمرد ساله، كله گوسفند، ذكر مصيبت ملاقات غم انگيز محمد حنفيه با امام سجاد (عليه السلام)، lمجلس بيست و دوم: عدل الهى، اين تفاوتها براى چيست؟، آيا ايجاد تفاوت، با عدالت سازگار است؟، عدالت و لطف خدا، عدل و انصاف، اسم اين بچه را عاش الدين بگذاريد، عنايت رضويه، ذكر مصيبت امام كاظم (عليه السلام)، lمجلس بيست و سوم: سرنوشت طغيان گران، آموزش هاى تاريخ، بررسى تاريخ گذشتگان، جهان گردى، اين همه درس عبرت، داستان اصحاب الرس، درس هاى تكان دهنده، مومنه بصرى، عنايت رضوى (عليه السلام)، ذكر مصيبت ام البنين (عليها السلام)، lمجلس بيست و چهارم: اربعين، خصوصيت اربعين، شواهد ديگر بر اربعين، روايات اربعين، چرا براى اموات، چهلم گرفته مى شود؟، احكام فقهى مترتب بر عدد چهل، ذكر مصيبت اربعين، lمجلس بيست و پنجم: نقش مؤثر انسان در آينده خويش، آنچه بايد از پيش فرستاد، هر چه كنيد به خود كنيد، حقيقت خسران و زيان، چشم به امكانات ديگران، مايه انحطاط است، مصايب شما از خود شماست، بايد خود را براى چنين روزى آماده كرد، ذكر مصيبت امام حسين (عليه السلام) تشبيه به حج، فهرست منابع، ديگر آثار مؤلف، ،
