موضوع: فقه و احكام - مذهبي نويسنده: آيت الله العظمي صانعي ناشر: ميثم تمار نوبت چاپ: دوازدهم تعداد صفحات: 624 صفحه تيراژ: 3000 نسخه قطع: وزيري قيمت: 150000 ريال تخفيف: 10 % قابل پرداخت: 135000 ريال
معرفي کتاب:
خاستگاه جاودانگي احكام اسلامي را از جمله بايد در عناصر و عواملي جويا شد كه در چگونگي ارتباط انسان با خداوند تعالي كه منشأ و هدف ارتباط انسان با خود، انسان با طبيعت، انسان با جامعه و انسان با خداوند تعالي لحاظ شده است. مجموع اين عناصر، حركت انسان و جامعه را حركتي طبيعي و هماهنگ با فطرت توحيد و خواستها و آرمانهاي اسلامي انساني، و كمال جامعه، مي سازد. رمز دوام و بقاي كليّت تشريع اسلامي نيز هماهنگي با نيازهايي است كه انسان در دستيابي به هدف اصلي آفرينش خود، چاره اي جز برآوردن آنها ندارد. از آنجا كه هدف از آفرينش انسان پرستش خداوند به معناي عام آن معرفي مي شود: «و ما خلقت الجن و الانس الاّ لِيَعْبُدُون»، و ذات اقدس خداوند بر اساس «و انّ الي ربك المنتهي»، به عنوان نهايت و غايتي مطلق كه سرانجام همه چيز، از جمله انسان و اعمال اوست، آنچه ضامن بقاي ايمان و صعود آن به پيشگاه خداوند است «عمل صالح» مي باشد، چنان كه فرمود: «اليه يصعد الكلم الطيّب و العمل الصالح يرفعه»، و فقهاي ما به عنوان «امناي پيامبر(صلي الله عليه وآله)» هدايتگر انسان و جامعه به «عمل صالح»اند. و اين خود، به خوبي جايگاه والاي فقها و ضرورت برخورداري جامعه از آنان و دسترسي به احكام و فتاواي فقهي را آشكار مي سازد. و اين چنين است كه مسئوليت شرعي و عقلي مردم ايجاب مي كند حقايق و فرايض و همه احكام ديني خود را از «اهل ذكر» فراگيرند و در پيشامدهاي روزگار به سراغ فقها كه كارشناسان متعهدند، بروند. و آنان اند كه در مقابل هر موضوعي با دو بال فقاهت و تقواي برگرفته شده از حوزه هاي علميه، پاسخگوي نيازهاي موجود مي باشند. و اين چنين است كه فتح باب اجتهاد در شيعه به عنوان سرمايه اي بس بزرگ، همواره اين امكان را فراهم مي آورد كه «فقه» در چارچوب «تفريع» و نيز بازشناسي موضوعات، از يكسو پاسخگوي نيازهاي «حادث» باشد و از سويي ديگر عنصر واقع نگري در تطبيق احكام بر موضوعات و فروع بر اصول، حفظ شود. چنان كه در احاديثي تأكيد شده است كه شريعت اسلامي، همه مسائل و نيازهاي انساني را پاسخگو مي باشد و مهم ترين امور اجتماعي و جهاني تا ريزترين وقايع زندگي و به تعبير امام(عليه السلام) «حتي الارش في الخدش»، همه و همه بيان شده است. كوتاه سخن آنكه اين «ايمان» و «كلم طيّب» است كه روح آدمي را به خداوند پيوند مي دهد و به پيشگاه او بار مي يابد، امّا آنچه مايه «ثبات» و عامل «صعود» آن است «عمل صالح» و «عبادت» به معناي گسترده آن مي باشد كه همواره در رهنمودهاي ديني بويژه در قرآن كريم قرين يكديگر آمده اند. و فقه عهده دار تبيين «عمل صالح» و «عبادت» است، و به تعبير بلند حضرت امام خميني(قدس سره): «فقه، تئوري واقعي و كامل اداره انسان و اجتماع از گهواره تا گور است». فقهاي شيعه كه علاّمه حلّي(قدس سره) با تعبير «عليهم السلام» از آنان ياد مي كند، در طول تاريخ فقه اسلامي، با تكيه بر كتاب الهي و ثقل بي بديل «عترت» ـ صلوات الله عليهم ـ ، و با برخورداري از گشايش باب اجتهاد در چارچوب اصول و مشخّصه هاي فقاهت شيعي و به تعبير امام راحل(قدس سره) «اجتهاد جواهري» همواره هدايتگر مردم به وظايف و احكام ديني، و پاسخگوي پرسشها و نيازهاي آنان بوده اند، و بدين گونه بزرگترين و ارزنده ترين خدمت را به بقا و گسترش اسلام و حيات مادي و معنوي مردم نموده اند. فقط نگاهي اجمالي به صدها كتاب و هزاران رساله فقهي كه با وجود محدوديتهاي بسيار، به نگارش آورده اند، و امروزه بزرگترين سرمايه علمي و فرهنگي ما به شمار مي رود، گوياي اين حقيقت بزرگ است. تنها «قواعد» علاّمه حلّي شصت هزار فرع و قانون و مسئله كلّي را در خود جاي داده است. ارزيابي و برآورد فهرست مجموعه هايي كه در بردارنده پرسشها و پاسخهاي فقهي است و در طي بيش از دوازده قرن تدوين يافته، مي تواند از يكسو توانايي و جامعيت فقهاي ما را در پاسخگويي به نيازهاي جديد و پرسشهاي نوپيداي فقهي نشان دهد و از سوي ديگر حضور اجتماعي و تلاش بسيار وسيعي كه در جهت خدمت به علم و جامعه مبذول داشته اند را بنماياند. تنها نگاهي اجمالي به آنچه فقيه بزرگوار مرحوم ميرزاي قمي(قدس سره) در مجموعه عظيم و ارزشمند خود به نام «جامع الشتات» آورده است مي تواند شاهد گويايي بر اين واقعيت شيرين باشد. سنّت حسنه گردآوري مجموعه پرسشها و پاسخهاي شرعي، اين امكان را هم براي علاقه مندان كنوني فراهم مي آورد كه بسياري از پاسخهاي خود را بيابند و هم براي علما و فقهاي آينده كه مراجعه به فتاوا و اقوال فقهاي گذشته، براي آنان راهگشاست، و اين خود برگرفته از رهنمود امام صادق(عليه السلام) است كه به مفضل بن عمر فرمود: «اكتب و بثّ علمك في اخوانك». آنچه اينك پيش روي داريد بخشي از مجموعه استفتائاتي است كه طي سالها، از محضر فقيه ارجمند، حضرت آية الله العظمي حاج شيخ يوسف صانعي دام ظله، از طرف قشرهاي مختلف صورت گرفته و معظّم له پاسخ گفته اند. مرجع عالي قدر كه از شاگردان برجسته امام راحل(قدس سره) هستند، علاوه بر اندوخته هاي علمي و فقهي گسترده در محضر امام(قدس سره) در حوزه بحث و تدريس خويش، عنايت ويژه اي به ديدگاههاي جامع و فقه استوار آن يگانه روزگار دارند، اجازه فرمودند مجموعه حاضر توسط چند تن از شاگردان ايشان، از ميان هزاران استفتا گزينش شود و به ترتيب «توضيح المسائل» تدوين گردد. استاد معظّم به شيوه معمول خويش و به تناسب، در بسياري موارد به اجمال به ادلّه مورد نظر نيز اشاره فرموده اند كه مي تواند راهگشاي پرسشهاي علمي علاقه مندان نيز باشد. چنان كه ذكر تاريخ پاسخها كه براي اولين بار در گردآوري مجموعه هاي استفتا صورت مي گيرد مي تواند در آينده براي علاقه مندان به بررسي تأثير دو عامل زمان و مكان در فقه، راهگشا باشد. در اينجا ضمن مسئلت سلامتي و طول عمر معظّم له از درگاه خداوند، آرزو مي كنيم توفيق ادامه تدوين و نشر ديگر مجموعه ها و آثار ايشان را داشته باشيم.
فهرست:
هرست مطالبب * * * مقدمه * * احكام تقليد * اجتهاد، تقليد و احتياط * تقليد از اعلم * تبعيض در تقليد * رجوع از مجتهد حىّ به مجتهد حىّ * رجوع از مجتهد حىّ به مجتهد ميّت * تقليد ابتدايى از ميّت * بقا بر تقليد از مجتهد ميّت * مسائل متفرّقه * مسائل بلوغ * * احكام طهارت و نجاست * نجاسات * بول و غائط و منى * خـون * مردار * شراب و فقاع * سگ و خوك * كفّار معاند دينى * مطهّرات * طريقه پاك كردن چيزهاى نجس * احكام وسواسى * مسائل متفرّقه طهارت و نجاست * احكام وضـو … . ـ . . * طريقه وضـو * مبطلات وضو * مسائل متفرقه * * احكام غسل … . ـ . . * غسل . * جنابت . * استحاضه، حيض، نفاس . * مسائل متفرّقه غسل . * * احكام تيمّم … . ـ . . * * احكام اموات … . ـ . . * غسل مسّ ميّت و كفن ميّت . * نماز و دفن ميّت . * نبش قبر . * مسائل متفرّقه اموات . * * احكام نماز … . ـ . . * اهميت نماز . * وقت نماز . * قبله . * بدن و لباس نمازگزار . * مكان نمازگزار . * احكام مسجد . * واجبات و مستحبات نماز . * اذان و اقامه . * نيّت و تكبيرة الاحرام . * قيام و قرائت . * ركوع و سجده . * تشهد و سلام و قنوت . * مبطلات نماز . * سلام و جواب آن در نماز . * شكيّات . * نماز احتياط و سجده سهو . * احكام نمازهاى مستحبى . * مسائل متفرّقه نماز . * نماز مسافر . * كسى كه محلِ كارش غير از وطن است . * وطن و اِعراض از آن . * قصد اقامت . * كثيرالسفر . * مسائل متفرّقه نماز مسافر . * نماز قضا . * نماز استيجارى . * نماز قضاى پدر و مادر كه بر پسر بزرگتر واجب است . * احكام نماز جماعت . * احكام و شرايط امام جماعت . * امامت جانبازان و معلولان . * امامت غير روحانى . * اختلاف وظيفه امام و مأموم . * نماز جمعه . * نماز آيات . * * احكام روزه … . ـ . . * رؤيت هلال . * نيّت . * چيزهايى كه روزه را باطل مى كند . * مواردى كه قضا و كفّاره يا فقط قضاى روزه واجب است . * كفّاره روزه . * احكام روزه قضا و روزه استيجارى . * احكام روزه مسافر . * كسانى كه روزه بر آن ها واجب نيست . * روزه هاى مستحب ، مكروه و حرام . * مسائل متفرّقه روزه . * * احكام اعتكاف … . ـ . . * * خمس … . ـ . . * درآمدهاى كسبى . * باغ، زمين كشاورزى و محصولات آن ها . * درآمدهاى غير كسبى (مَهريّه، بخشش و ارث) . * خمس سرمايه و ترقّى قيمت آن . * وسيله نقليّه (سوارى ـ بارى) . * تهيّه مسكن . * مخارج سفرهاى زيارتى . * مؤونه زندگى . * جبران زيان و قرض از منفعت . * قـرض . * تصرّف در مالى كه خمس آن پرداخت نشده است . * نحوه محاسبه خمس . * زمان تعلّق خمس و پرداخت آن . * فرار از خمس . * مصرف خمس . * مسائل متفرّقه خمس . * * احكام زكات … . ـ . . * شرايط واجب شدن زكات . * زكات گندم، جو، خرما و كشمش (غلاّت اربع) . * مصرف زكات . * مسائل متفرّقه زكات . * زكات فطره . * مسائل متفرّقه زكات فطره . * * احكام حج … . ـ . . * استطاعت . * نيابت و اجير شدن در حج . * * صدقات … . ـ . . * صدقه . * آداب صدقه . * مواردى كه صدقه دادن خصوصيت دارد . * فوايد دنيوى صدقه . * صدقات حرام . * معناى كراهت در صدقه و موارد مكروهه . * مسائل متفرّقه صدقات . * * مسائل امر به معروف و نهى از منكر … . ـ . . * امر به معروف و نهى از منكر . * شرايط امر به معروف و نهى از منكر . * مراتب امر به معروف و نهى از منكر . * مسائل متفرقه امر به معروف و نهى از منكر . * * دفاع و جهاد … . ـ . . * * ملحقـات … . ـ . . * قرآن و اسماء متبرّكه و ادعيه . * ائمه عليهم السلام (مواليد، عزادارى و... ) . * استخاره . * مقررات دولت ها و حكومت ها . * صله رَحِــم . * توبه . * اذيّت كردن حيوانات . * متفرقات . * مسائل مربوط به افراد كم توان ذهنى و معلولان جسمى . ـ . . * تقليد . * بلوغ . * طهارت و نجاست . * وضـو . * غسل . * حيض و استحاضه . * نماز . * قيام . * قرائت . * ركوع و سجود . * مبطلات و شكيّات . * نماز جماعت . * نماز قضا . * روزه . * خمس . * حج . * غنا و موسيقى . * معاملات . * نكاح . * . . احكام ازدواج . * . . حجاب . * . . نگاه و لمس . * حضانت . * قَسَم . * وصيّت ـ ارث . * تعزير و ديه . * *
