«اخلاق» از جمله مباحث علمي و فلسفي است كه از قرون گذشته تا امروز، همواره مورد بررسي و تحقيق دانشمندان بوده و هست و پيرامون آن از جهت تعريف اخلاق، شناخت خوب و بد اخلاق و نقش فضايل و رذايل اخلاقي در زندگي بشر، بسيار بحث كرده، كتابهايي نوشته و نظرات مختلفي را ابراز داشته اند. اكثر فلاسفه و دانشمندان از قدما و متأخرين، فضايل اخلاقي را از اركان اساسي سعادت بشر به حساب آورده و آن را مايه تعالي و تكامل مادي و معنوي مي دانند. آيين مقدس اسلام، مسأله اخلاق را از جمله مسائل مهم ديني به حساب آورده و مورد كمال دقت قرار داده است تا جايي كه پيامبر عظيم الشان اسلام، هدف نبوت و نهضت خود را در اين جمله خلاصه كرده اند: «إِنَّما بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الاَْخْلاقِ. «به راستي كه من فقط براي اتمام اخلاق نيك برانگيخته شدم». راه تحصيل اخلاق نيك، مطالعه قرآن و كلمات پيامبر و پيشوايان دين(عليهم السلام) است كه هر موضوعي را با بياني ساده و شيوا شرح داده اند. بر اين اساس اين بنده بي بضاعت مدتي بود با خود مي انديشيدم كتابي تحت عنوان چهل حديث از احاديث آموزنده و اخلاقي ـ كه از اولياي دين رسيده است ـ را تنظيم نموده و با ترجمه و شرح مختصر، در اختيار شيفتگان اهل بيت(عليهم السلام) قرار دهم تا از آن بهره گيرند. به اميد اين كه مشمول حديث شريف رسول گرامي اسلام(صلي الله عليه وآله) شوم كه فرمود: «مَنْ حَفِظَ عَلي أُمَّتي أَرْبَعينَ حَديثاً مِمّا يَحْتاجُونَ إِلَيْهِ مِنْ أَمْرِ دينِهِمْ بَعَثَهُ اللهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَقيهاً عالِماً.[1] هر كس چهل حديث راجع به امور دين ـ كه محل حاجت امت من است ـ را براي آنها حفظ كند، خداوند روز قيامت او را فقيه و دانشمند مبعوث نمايد».
------------------------------ [1]. خصال (مترجم: كمره اي)، ج 2، ص 319.
فهرست:
مقدمه * حديث اول: سودمندي محبت پيامبر و اهل بيت(عليهم السلام) * 1 ـ سودمندي محبت پيامبر و اهل بيت(عليهم السلام) هنگام مردن * لحظه مرگ از ديدگاه علي(عليه السلام) * مرگ چيست؟ * سكرات موت * روزهاي وحشتناك * اعتراف عمر بن خطاب به فضل علي(عليه السلام) * نعمت مرگ * تقاضاي شگفت يكي از امتهاي سابق پيرامون مرگ * فايده مرگ * داستان شگفت حاج عباس رشتي * 2 ـ سودمندي محبت پيامبر و اهل بيت(عليهم السلام) در قبر * غسل و كفن متوفي * تشييع جنازه * قبر از نظر رحمت و عذاب * فشار قبر * سفارش پيامبر(صلي الله عليه وآله) به محكم كاري * شناخت قبر * 3 ـ سودمندي محبت پيامبر و اهل بيت(عليهم السلام) هنگام خروج از قبر * عمر زودگذر * دورنماي عمر * بي ارزش بودن نسبها در جهان ديگر * 4 ـ سودمندي محبت پيامبر و اهل بيت(عليهم السلام) هنگام دريافت نامه اعمال * ثبت اعمال در كتاب مبين * ثبت اعمال در حال حيات و پس از آن * سخني از رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * تفسير حديث رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * 5 ـ سودمندي محبت پيامبر و اهل بيت: هنگام حسابرسي * روز قيامت و دقت در حساب * حسابرسي سريع در قيامت * حسابرسي آسان * ترس از سختي حساب * انتقاد امام صادق(عليه السلام) از طلبكار سختگير * مدارا نمودن با برادران ديني * 6 ـ سودمندي محبت پيامبر(صلي الله عليه وآله) و اهل بيت(عليهم السلام) هنگام سنجش اعمال نيك و بد * ترازوي سنجش * سنگيني ميزان * اسباب سنگيني ميزان * 7 ـ سودمندي محبت پيامبر(صلي الله عليه وآله) و اهل بيت(عليه السلام) هنگام عبور از پل صراط * حديث دوم: بهره هاي معنوي بيماري * مقام عبادي مريض * صبر بر مرض * امام حسين(عليه السلام) و پرداختن قرض اسامه * پاداش چند برابر خداوند به شخص بيمار * گفتگوي ملائكه با اهل بهشت * صبر شگفت انگيز دختر علامه مجلسي(قدس سره) * حديث سوم: عوامل شش گانه گناه * 1 ـ دنيا طلبي * تأثير اقتصاد بر شخصيت كودكان * فقر، منشأ بدبيني و آشفتگي * تأثير منفي ثروت در شخصيت انسان * آفات سوء استفاده از ثروت * آفت حب دنيا * 2 ـ رياست طلبي * رياست طلبي طلحه و زبير * احاديثي چند در قبح رياست طلبي * پرهيز از مرجعيت و زعامت * 3 ـ زياده روي در خوردن و آشاميدن * لزوم نظر كردن به طعام * مضرات پرخوري * 4 ـ دوستي زنان * مقام زن از ديدگاه اسلام * 5 ـ دوستي خواب * خواب؛ آياتي از آيات خداوند * 6 ـ دوستي آسايش و راحت طلبي * اسلام و تشويق انسان به كسب و كار * اسلام و تمجيد از كسب و كار * لزوم حفظ عزت و زندگي شرافتمندانه * كار و عبادت * حديث چهارم: پرهيز از پنج خصلت هنگام خريد و فروش * 1 ـ ترك رباخواري * 2 ـ ترك قسم خوردن * پاداش حرمت و احترام به نام خداوند * احترام نمودن امام سجاد(عليه السلام) به نام خداوند * فريبكاري در فروختن شير * 3 ـ ترك پوشاندن عيب * عمل و عكس العمل * جلوگيري رسول خدا(صلي الله عليه وآله) از غش در معامله * 4 و 5 ـ ترك مدح هنگام فروختن و ترك ذم هنگام خريدن * سوء تشخيص بر اثر حب و بغض * حديث پنجم: دانستن قدر چند چيز با ارزش * 1 ـ دانستن قدر جواني قبل از پيري * تمايل آزادي در حيوانات * تفاوت آزادي با افراط كاري * جوان و خواهش آزادي * خطر آزادي نامحدود * مراحل زندگي انسان * ايام جواني * نيروي جواني * جايگاه و اهميت نسل جوان * اسلام و نسل جوان * چهار دستور ارزشمند در باره جوانان * 2 ـ دانستن قدر ثروتمندي قبل از فقر * غريزه تملك و حرص و ولع انسان * بهره مندي از عقل در هدايت غريزه * حرص و سركوبي عزت نفس * طمع ورزي و ذلت * ناكامي آزمندان * 3 ـ قدر دانستن فراغت بال قبل از مشغوليات * احساس مسؤوليت و استفاده از فرصتها * لحظات زودگذر * جوانان و لزوم بهره مندي از فرصتها * 4 ـ دانستن قدر سلامتي قبل از بيماري * تفريح و آرامش خاطر * تفريح و رفع خستگي * لزوم پرهيز از تفريحات ناسالم و خطرناك * تفريح و پرورش قواي جسمي، فكري و اخلاقي * بركات مسافرت و جهانگردي * فوايد شنا * 5 ـ دانستن قدر زندگي قبل از مردن * لزوم استفاده بهينه از زندگي * ارزش وقت * نمونه وقت شناسي * حديث ششم: عدم ورود سه كس به بهشت * 1 ـ عدم ورود دائم الخمر به بهشت * برنامه هاي پزشكي * عوامل پيري زودرس * ارتباط الكل با پيري * كبد و سم الكل * زمان فيزيكي و زمان فيزيولوژيكي * اثر ويرانگر الكل * پنداري غلط! * تأثير منفي الكل در فرزندان الكلي * حرمت ازدواج با شرابخوار * عوارض جسماني الكل * حرمت شركت در مجلس شراب * 2 ـ عدم ورود ساحران و جادوگران به بهشت * بحث فلسفي * بحث علمي * لزوم ياد گرفتن سحر براي ابطال ساحران * نظر مرحوم علامه درباره سحر، جادو و... * شيوه استفاده از سحر در عصر ما * حكم فقهي ساحراز ديدگاه آيت الله خوانساري(قدس سره) * 3 ـ عدم ورود قاطع رحم به بهشت * حديث هفتم: علايم و نشانه هاي منافق * 1 ـ منافق بودن دروغگو * معناي منافق * نفاق اعتقادي و عملي * گفتار بي عمل * زشتي دروغ * معناي توريه * 2 ـ منافق بودن كسي كه خلاف وعده كند * وعده دنياپرستان * آفت زبان * 3 ـ منافق بودن كسي كه پيمان خود را بشكند * لزوم وفا به پيمانها * 4 ـ منافق بودن كسي كه در مبارزه، هرزگي مي كند * لزوم احسان و نيكي در برابر زشتي و بدي * حديث هشتم: تواضع و تكبر * معناي تواضع * نشانه هاي تواضع * مسافرت امام سجاد(عليه السلام) به صورت ناشناس * تكبر و تيرگي عقل * اقسام تكبر * تواضع در برابر تكبر * انتظار بيجا * حديث نهم: امر به معروف و نهي از منكر * عوارض و عواقب زيانبار گناه * لزوم مبارزه با افراد غير مسؤول و سركش * ضمانت اجرايي قوانين * وظايف مسلمانان نسبت به يكديگر * امر به معروف وظيفه عقلي است يا تعبدي؟ * آيا امر به معروف و نهي از منكر موجب هرج و مرج است؟ * شگفتي سفير خارجي از ورود بي آلايش شيخ انصاري به بغداد * امر به معروف و نظارت همگاني * انبيا و پيامبران، ناصحان بزرگ * وظيفه فردي و اجتماعي انسان در دنيا * مبارزه عمار ياسر با عثمان و جفاي عثمان در حق او * انجام كارهاي حرام به نام نهي از منكر * حكايت ارباب و نوكر * شهري كه واژگون شد * حديث دهم: توبه دري به سوي رحمت خدا * گناه و ويراني جامعه ها * گفتگوي خداوند با حضرت آدم(عليه السلام) * استغفار و زياد شدن روزي * استغفار و طلب فرزند * ترك گناه و اثر نكردن آتش * توبه كامل از ديدگاه علي(عليه السلام) * وجوب و فوري بودن توبه * اقسام توبه * به اجابت رسيدن دعاي جوان توبه كار * حديث يازدهم: روزه و روزه داري * آخرين خطبه ماه شعبان * ويژگيهاي ضيافت الهي و ميهماني خدا * فوايد روزه * صدور فرمان روزه و جهاد در ماه رمضان * اقسام مردم در ماه رمضان * اثرات روزه رمضان * 1 ـ اثر اجتماعي روزه * 2 - اثر بهداشتي و درماني روزه، اثر امساك در طب قديم و جديد * 3 ـ اثر تربيتي روزه * حديث دوازدهم: شفاعت كنندگان نزد خداوند * معناي شفاعت * فوايد و مزاياي شفاعت * 1 ـ نموداري از رحمانيت خداوند * 2 ـ نموداري از محبوبيت مردان خدا * 3 ـ نموداري از ارزش اعمال نيك انسان * 4 ـ رمز كوشش و عامل جنبش * 5 ـ سدي در مقابل گناهان * 6 ـ شفاعت يا پرتو اميد * 7 ـ شفاعت درمان نااميدي و يأس * پرسشها و پاسخها پيرامون شفاعت * حديث سيزدهم: آثار و نشانه هاي دوستي اهل بيت(عليهم السلام) * حقيقت توسل * وسيله چيست؟ * توسل در قرآن و روايات * روايات اهل سنت و توسل * روايات توسل از طريق شيعه * دستور آيت الله فشاركي به خواندن زيارت عاشورا و دفع وبا * كرامت حضرت ابوالفضل(عليه السلام) با دعاي يك ارمني * ختم «يا كاشف الكرب» و شفاي دختر * شفا در تربت امام حسين(عليه السلام) * موانع استجابت دعا * حديث چهاردهم: شهيد و شهادت * مقام والاي شهيدان * پاداش شهيدان * حديث پانزدهم: احسان؛ فضيلتي ارزشمند * رحمت و مهرباني خداوند و پيامبر(صلي الله عليه وآله) * لزوم مدارا با مردم * آخرين سفارش حضرت خضر به حضرت موسي(عليه السلام) * حديث شانزدهم: توكل بر خداوند متعال * توكل در قرآن * توكل چيست؟ * سخني از علامه طباطبايي(قدس سره) پيرامون توكل * لزوم توجه به مسبب الاسباب در همه احوال * آثار توكل در قرآن * 1 ـ توكل و قدرت تصميم گيري * 2 ـ توكل و شجاعت * 3 ـ توكل و ترك گناه و عدم سلطه شيطان * 4 ـ توكل و تأثير ناپذيري از اقبال و ادبار مردم * توكل حضرت ابراهيم(عليه السلام) بر خداوند * فرجام عدم اعتماد به خداوند * حديث هفدهم: خوردن عسل و فايده هاي آن * زندگي پيچيده و شگفت انگيز زنبوران عسل * تمدن عجيب زنبوران عسل * خانه و ساختمان سازي زنبوران عسل * جمع آوري شيره گلها و ساختن عسل * عسل غذاي مفيد و داروي شفابخش * خدمات جانبي زنبور عسل * ساختمان جسماني عجيب زنبوران عسل * حديث هيجدهم: عجله كردن و مضرات آن * مفهوم عجله و شتابزدگي * خطرات و صدمات شتابزدگي * لزوم سرعت گرفتن در خيرات * پيامدهاي شوم عجله و شتابزدگي * 1 ـ اتلاف وقت و نيرو * 2 ـ يأس و نااميدي * 3 ـ ندامت و پشيماني * 4 ـ هجوم اندوه و غم * 5 ـ فزوني لغزشها * 6 ـ فزوني خطاها * ريشه هاي عجله و شتابزدگي * 1 ـ هواپرستي * 2 ـ دوستي و وابستگي به دنيا * 3 ـ كمي ظرفيت و سعه صدر * 4 ـ جهالت و ناداني * درمان عجله و شتابزدگي * حديث نوزدهم: ازدواج، سدي محكم در برابر گناه * فضيلت عفت و پاكدامني * راههاي كنترل شهوت جنسي و شهوت شكم * 1 ـ حجاب و ترك آرايش در انظار عمومي * 2 ـ عدم اختلاط زن و مرد * 3 ـ مطبوعات و رسانه هاي تصويري * تأثير هوسراني مادر، در پستي و رذالت فرزند * حكايت جالب يعقوب صفاري با سهل بن عبدالله شوشتري * چرا برخي از انسانها از چهارپايان گمراهترند؟ * حديث بيستم: بيت المال، امانتي نزد حاكمان * تشكيل بيت المال و تأثير آن در حكومت * نقش زكات در عرصه حكومت اسلامي * سفارش اكيد به حفظ بيت المال * سوء استفاده هاي فراوان از بيت المال در عصر عثمان * 1 ـ بخشش فراوان عثمان به عبدالله بن خالد و همراهان!! * 2 ـ سوء استفاده وليد بن عقبه از بيت المال و حمايت عثمان از او!! * 3 ـ بخشيدن مراتع و چراگاههاي مدينه به بني اميه توسط عثمان!! * سختگيري علي(عليه السلام) در حفظ بيت المال * حديث بيست و يكم: شرايط مؤمن از ديدگاه علي(عليه السلام) * 1 ـ كسب پاك * تلاش اولياي دين براي كسب رزق و روزي * طلب رزق و روزي در حال جنگ و صلح * 2 ـ خلق نيكو (نمونه هايي از اخلاق پيامبر(صلي الله عليه وآله)) * رفتار علي(عليه السلام) با كاسب بي ادب * 3 ـ باطن درست * عالي ترين ارزشهاي انساني * تلاش دردمندان حق، براي سعادت انسانها * حيوانات انسان نما * تدبير امام صادق(عليه السلام) در رفاه حال مردم * 4 ـ انفاق زيادي اموال در راه خدا * تفاوت بين بر و خير * منظور از بر چيست؟ * انفاق شگفت انگيز ابوطلحه انصاري * پذيرايي تحسين برانگيز ابوذر غفاري از ميهمان * زبيده و عمل كردن به آيه: (لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ...) * سخني ارزشمند از مفسري عالي مقام * 5 ـ پرهيز از پرگويي * حرمت تهمت * داستان جالب قتاده و مرد يهودي * 6 ـ نگه داشتن مردم از شر خود * دگرگون شدن اوضاع مردم با زحمات رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * 7 ـ حق دادن به مردم از جانب خويش * لزوم رعايت حدود و مقررات * پرسش مرد عرب و پاسخ پيامبر(صلي الله عليه وآله) * حديث بيست و دوم: چهار عمل سخت اخلاقي ـ اجتماعي * 1 ـ عفو نمودن هنگام خشم و غضب * ثواب فرو بردن خشم از ديدگاه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * لزوم كظم غيظ همراه با عفو و بخشش * لزوم احسان در برابر احسان * 2 ـ بذل و بخشش از مال اندك * نمونه اي از ايثار و نوع دوستي حاتم طائي * غلام ايثارگر و بخشش ارزشمند عبدالله جعفر * احسان آيت الله شفتي و رسيدن به قدرت و مرجعيت * سخني ارزشمند از رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در تكريم فقرا * 3 ـ پاكدامني در خلوت * احساس مذهب و تعديل غرايز * 4 ـ حقگويي نزد كسي كه از او خوف و اميد داري * لزوم صبوري كردن بر حق * رجحان داشتن تلخي صبر بر حلاوت باطل * گفتن حق، بالاترين جهاد * حديث بيست و سوم: قوام چهارگانه دين * 1 ـ دانشمند سخنور و عامل به علم خود * جايگاه تعليم و تعلم از ديدگاه اسلام * جايگاه فرهنگ عمومي در اسلام * اهتمام پيامبر(صلي الله عليه وآله) به نوشتن و آموزش همگاني * پيامبر(صلي الله عليه وآله) و استفاده بهينه از اسيران جنگي * حداقل تحصيل از ديدگاه امام صادق(عليه السلام) * سخن ماندگار امام سجاد(عليه السلام) به دانش آموزان * ارزش انسان به علم و ادب * اقسام مردم از ديدگاه امام علي و امام صادق(عليه السلام) * سخن علي(عليه السلام) به كميل پيرامون علم و معرفت * ارزش علم و عالم از ديدگاه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * جايگاه والاي شهيد در اسلام * ارزش علم و دانش از ديدگاه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * 2 ـ ثروتمندي كه مازاد ثروت خود را از اهل دين دريغ ننمايد * پستي و لئامت انسان بخيل * ثروت ارزشمند و نيكو از ديدگاه اسلام * 3 ـ فقيري كه آخرت خود را به دنيا نفروشد * جايگاه رفيع فقراي آل محمد(صلي الله عليه وآله) * فقر يا مرگ بزرگ * حمايت جدي از فقرا و مستمندان * لزوم رعايت احترام فقرا در جامعه * لزوم رعايت همسايگان و فقرا از ديدگاه پيامبر و علي(عليهما السلام) * 4 ـ ناداني كه از تحصيل علم تكبر نورزد * بركات علم و آفات جهل * ضرورت تعليم و تعلم * حديث بيست و چهارم: خداوند و پنهان نمودن چهار * 1 ـ پنهان بودن رضاي خداوند در همه اطاعتها * انگيزه هاي عبادت * برطرف شدن سوء ظن مرحوم جزائري نسبت به علامه مجلسي(قدس سره) * استفاده بهينه از آزادي تشريعي و رسيدن به مدارج كمال * 2 ـ پنهان بودن خشم خداوند در تمام گناهان * فرجام عبرت انگيز برصيصاي عابد * خطر كوچك شمردن گناه * خسارتهاي زيانبار توجيه گناه * گناه و سياهي قلب * بازتاب منفي گناه بر روان انسان * 3 ـ پنهان بودن اجابت خداوند در تمام دعاها * دعاهاي مردود و غيرمستجاب * دعاي صلوات و استجابت دعا * 4 ـ پنهان بودن دوست خداوند در تمام بندگانش * عصر جاهليت و برتري نژادي * اسلام و تساوي نژادي * برادري و برابري نتيجه زحمات پيامبر(صلي الله عليه وآله) * لغزش ابوذر غفاري * حرمت به تمسخر گرفتن مؤمن * شأن نزول آيه شريفه (...لا يَسْخَر قَوْمٌ مِنْ قَوْم...) * مقام رفيع مؤمن در پيشگاه خداوند * برتري حرمت مؤمن برحرمت كعبه * ولي خدا در ميان مردم * حديث بيست و پنجم: صبر و اقسام آن * صبر جميل نشانه شخصيت و وسعت روح * صبر؛ رمز پيروزي * اقسام صبر * 1 ـ صبر بر مصيبت * 2 ـ صبر بر طاعت و عبادت * 3 ـ صبر بر معصيت * فلسفه صبر چيست؟ * صبر حضرت ايوب(عليه السلام) در برابر مشكلات * نابود شدن اموال و فرزندان حضرت ايوب(عليه السلام) * درسها و عبرتها از داستان حضرت ايوب(عليه السلام) * ثواب تحمل داغ فرزند * حديث بيست و ششم: سعادت از ديدگاه قرآن و عترت * سعادت از ديدگاه فلاسفه * معناي سعادت * سعادت حقيقي از ديدگاه علي(عليه السلام) * حديث بيست و هفتم: ريا و رياكاري و راه هاي درمان * اطاعت الهي و عزت بشر * اخلاص در عبادت * سخني ماندگار از رسول خدا(صلي الله عليه وآله) درباره رياكاران * اقسام پيروان پيامبر اسلام(صلي الله عليه وآله) در روز قيامت * تزوير و سالوس رياكاران در اغفال مردم * علائم مؤمنين واقعي * حديث بيست و هشتم: شهوت، سقوط در تاريكي * شهوت پرستي * آثار زيانبار شهوت پرستي * 1 ـ آلودگي به گناه * 2 ـ فساد عقلي * 3 ـ تضعيف شخصيت * 4 ـ اسارت نفس * 5 ـ رسوايي * عوامل شهوت پرستي * 1 ـ ضعف ايمان * 2 ـ بي اعتنايي به شخصيت انساني * 3 ـ غفلت و بي خبري * 4 ـ معاشرت هاي نامناسب * راههاي درمان شهوت پرستي * 1 ـ راه علمي * 2 ـ راه عملي * حديث بيست و نهم: حسن خلق، بهترينِ نيكوييها * حُسن خلق * زشتي سوء خلق * عوامل سوء خلق * داستان فوت سعد بن معاذ * سخني از علي(عليه السلام) درباره بي شمار بودن خصوصيات اخلاقي پيامبر(صلي الله عليه وآله) * نجات از مرگ به خاطر خوش خويي * حديث سي ام: حضرت مهدي(عج) و شباهت به پيامبران * اميدواري به آخرين حجت خداوند در همه مكاتب جهان * عقيده وهابي ها پيرامون حضرت مهدي (عج) * وجه شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت آدم(عليه السلام) * عمر طولاني حضرت نوح پيامبر(عليه السلام) * وجه شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت نوح(عليه السلام) * وجه شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت ابراهيم(عليه السلام) * وجه شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت موسي(عليه السلام) * وجه شباهت حضرت مهدي (عج) به حضرت عيسي(عليه السلام) * وجه شباهت حضرت مهدي (عج)به از حضرت ايوب(عليه السلام) * وجه شباهت حضرت مهدي (عج) به پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله) * مفهوم انتظار فرج * كيفيت بهره مندي از حضرت مهدي (عج) در حال غيبت * سيستم و منشور حكومتي حضرت مهدي (عج) * فلسفه و حكمت غيبت حضرت مهدي(عليه السلام) * عمر طولاني حضرت مهدي (عج) * حديث سي و يكم: دوري از چهار كس * نياز انسان به همنشين * خطر همنشين بد * جوانان و توجه كامل در انتخاب رفيق * پرهيز از دوستي با انسان بخيل * ثروتهاي بي حساب منشأ بروز قارونهاي ديروز و امروز * تفاوت معناي ترس و اضطراب * تحولات زندگي و بروز ارزشها * روحيه هاي متفاوت در برابر حوادث گوناگون * روحيه متوسط و تشويش خاطر * روحيه ضعيف و خودباختگي * تشويش خاطر منشأ ناآرامي و بي قراري * راهبردهاي مهار نگراني * اسلام و مبارزه با نگراني * لزوم پرهيز با همنشين دروغگو * مذمت دروغ در سخنان حضرت معصومين(عليهم السلام) * سلب اعتماد مردم از انسان دروغگو * رخسار انسان دو چهره و دو زبان در قيامت * جابه جا شدن ارزشها! * بي آبرو بودن انسان دورو نزد خداوند * اظهار فقر براي اهداف پليد * حديث سي و دوم: سه چيز كمر شكن * 1 ـ شخصي كه عمل خود را بزرگ شمارد * عجز فرشتگان از حق عبادت شايسته خداوند * درجات محبين از ديدگاه علي(عليه السلام) * 2 ـ كسي كه گناه خويش را فراموش نمايد * رواياتي چند پيرامون پرهيز از كوچك شمردن گناه * 3 ـ كسي كه خودپسند باشد * عوارض رواني عجب * سفارش امام رضا(عليه السلام) به بزنطي پيرامون پرهيز از عجب * حديث سي و سوم: خوش خلقي و تحمل اذيت زنان * اخلاق خانوادگي * مسؤوليت مهم زن و شوهر * نگاهي به شخصيت زن در دوران جاهلي * تحقير زن در غير عرب جاهلي * ظهور اسلام و مبارزه با خرافات * سخن ماندگار رسول خدا(صلي الله عليه وآله) درباره دختر * عاطفي بودن زن در تمام ادوار زندگي * وضعيت زن در ساير ملل * حديث سي و چهارم: عاقبت كسي كه حق ديگران را ضايع كند * رسيدگي به حقوق خلق * توبه و تصفيه حساب * چگونگي تصفيه حسابها * پرسشي در باره حساب * كيفر ظلم شوهر به همسر * مفلس حقيقي از ديدگاه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * تصفيه حساب غم انگيز * تدبير هوشمندانه عضدالدوله در رسوا كردن قاضي خائن * حديث سي و پنجم: اسباب پنج گانه عيش و زندگي گوارا * 1 ـ سلامت بدن * 2 ـ حفظ امنيت * مجازات محارب از ديدگاه قرآن * شأن نزول آيه * نكته اي مهم * وجوب حفظ حرمت مسلمان * 3 ـ ثروت و بي نيازي * ثروت در راه انسانيت * مفهوم ثروت از نظر اسلام * قناعت و اكتفا كردن به قدر نياز * 4 ـ ارزشمندبودن عزت نفس و لزوم حفظ آن * 5 ـ همسر موافق * عمق پيوند محبت ميان دو همسر * سرپرستي در نظام خانواده * ضرورت رياست و مديريت براي اداره جامعه * صلاحيت علمي و اخلاقي براي اداره جامعه * مفاسد رهبران فاقد اخلاق * تدبير زيركانه ابن هيثم در گريز از همكاري با سلطان ستمگر * حديث سي و ششم: شاكيان سه گانه * 1 ـ مسجد ويراني كه در آن نماز خوانده نشود * آثار منفي رويگرداني از مسجد * مسؤوليت مهم همسايگان مسجد * رعايت حقوق همسايگان مسجد * لزوم اخلاص در رفت و آمد به مسجد * منظور از عمران مساجد * ايمان سرچشمه عمل خالص * پاسداران شجاع * اهميت بناي مساجد * 2 ـ انديشمندي كه ميان جاهلان گرفتار آيد * ترغيب مردم به سوي علماء و دانشمندان * مشتبه شدن سه چيز براي پسر سبكتكين * سخني ارجمند از حضرت فاطمه(عليها السلام) در فضيلت علم و عالم * 3 ـ قرآني كه در گوشه اي آويخته شده، غبار گرفته و خوانده نشود * فرق ميان شفا و رحمت * اصل بد نيكو نگردد * قرآن بهترين نسخه شفابخش * مسلمانان و مهجور بودن قرآن در دست آنان * حديث سي و هفتم: نماز، ضامن رهايي از دوزخ * فلسفه نماز * تأثير نماز در تربيت فرد و جامعه * سفارش آيت الله بهاءالديني(قدس سره) به نماز * لزوم آشنانمودن كودكان به نماز * نماز وسطي كدام است؟ * وجوب نماز حتي در سخت ترين شرايط * حديث سي و هشتم: اهميت و چگونگي زمان بندي در زندگي * لزوم نظم و انضباط در زندگي * تعيين زمان، جهت امور معاد و معاش * روش پيامبر(صلي الله عليه وآله) در تقسيم اوقات خويش * رواياتي چند پيرامون تقسيم اوقات و ساعات روز و شب * حديث سي و نهم: سايه نشينان عرش خداوند * 1 ـ كسي كه برادر ديني خود را همسر دهد * عقيده منفي كليسا در روابط جنسي * نظريه افراطي در غرايز جنسي * مطرود و محكوم بودن نظرات فوق از ديدگاه اسلام * اهميت ازدواج از نظر اسلام * قانون زوجيت در ميان جمادات و نباتات * مطالبي در مورد آيه: (وَ أَنْكحُوا الاَْيامي) * ازدواج و برطرف شدن نيازها * رواياتي چند در تشويق و ترغيب به ازدواج * پرهيز از ازدواج براي مال و جمال * 2 ـ كسي كه برادر خود را خدمتكار دهد * هر چه كاري بدروي؛ از گل، گل و از خار، خار * لزوم تكريم بزرگسالان از ديدگاه پيامبر و امام صادق(عليهما السلام) * مصاديق احترام به بزرگان * 3 ـ كسي كه راز برادر ديني خود را بپوشاند (و تغافل نمايد) * تغافل در لغزشهاي دوستان * پنج سفارش حضرت خضر به حضرت موسي(عليهما السلام) * رواياتي چند پيرامون لزوم پوشاندن عيوب مردم * حديث چهلم: عوامل تكاثر ثروت * 1 ـ بخل شديد * انسان و پديده زشت بخل * قوم لوط و بخل * 2 ـ آرزوهاي طولاني * آرزوهاي طولاني عامل بدبختي و انحراف * 3 ـ حرص زياد * علاقه انسان به جمع مال و كسب قدرت * پريشاني حريصان و مال دوستان افراطي * فزون طلبي انسان حريص * تأثير منفي حرص ورزي در خانواده * حريصان با مشاغل متعدد و جوانان بيكار! * 4 ـ قطع رحم * صله رحم و آبادي شهرها و زياد شدن عمرها * عدم ورود قاطع رحم به بهشت * 5 ـ مقدم داشتن دنيا بر آخرت * جهاد اكبر و جهاد اصغر از ديدگاه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) * عمر، بزرگترين سرمايه انسان * فهرست منابع *
