نظامی گنجه ای حكیم بلند آوازه آذربایجان با بهره گیری از شریعت اسلامی و افكار والای عرفانی، با اندوخته ای از گنجینه معلومات زمان خود، اثری شكوهمند و بس سترگ خلق كرده كه در نوع خود بی نظیر است. مخزن الاسرار، اوّلین اثر ارزنده از مجموع پنج گنج او به شمار می رود كه در حدود سال های (568 570 ه . ق) به سلك نظم كشیده است. نظامی در ساختار شعرهای خود، افزون بر استعارات، تشبیهات و دیگر صور خیال غریب و بدیع، از كاربرد كنایات دور از ذهن نیز فرو گذاری نكرده است. او با موشكافی و باریك بینی تمام در الفاظ، به ابداع و خلق تركیبات تازه ای توفیق یافته كه در آثار شاعران پیش از او كمتر نشانی می توان یافت.