مقدمه
يكى از موضوعاتى كه در مقوله آزادى بيان و قلم، قابل بررسى است «ممنوعيت كتب و نشريات گمراه كننده» است.
علما و انديشمندان اسلامى كه از ديرباز، حفظ و صيانت از ايمان و عقايد صحيح اسلامى را از وظايف مهمّ خود مى دانستند، مبحثى را در فقه به عنوان «كتب ضالّه» مطرح نمودند، كه هيچ سابقه اى در منابع فقهى نداشته و تنها مبتنى بر قواعد و عمومات است، كه با اجتهاد خود، احكامى را در مورد حفظ و نگهدارى، خريد و فروش، تعليم و تعلّم، مطالعه و نسخه بردارىِ اين گونه نوشته جات از آن استخراج نموده اند.
بديهى است كه با تشكيل حكومت اسلامى و بسط يد آن، ضرورى است كه اين احكام ـ كه از احكام اجتماعى و ضرورى براى حفظ عقايد دينى و احكام اسلامى است ـ از غالب فتوى خارج گرديده و در چارچوب قوانين و مقررات اسلامى درآيد. لذا به ناچار بايد تمام جوانب آن، مورد بازنگرى قرار گيرد تا مبادا به بهانه حفظ عقايد صحيح اسلامى، زمينه هاى تحقيق و ارائه افكار نو و توسعه علم و دانش، و در يك كلام اجتهاد پويا را از جامعه علمى سلب نماييم. و از سوى ديگر، باعث سلب يكى از اساسى ترين حقوق ـ كه همان حق آزادى بيان است ـ از افراد شده و در نهايت منجر به مفاسد عظيمى، چون ايجاد تنفر از قوانين اسلامى، مخفى شدن و دور از دسترس نقد و ابطال قرارگرفتن افكار و عقايد باطل و...گرديم.
لذا شايسته است كه به اين بحث كه از مباحث اساسى آزادى بيان و زيربناى بسيارى از قوانين محدود كننده آن است، به شكل كامل بپردازيم.
والحمدلله
فهرست:
فهرست مطالب
مقدمه
پيشينه بحث
تبيين موضوع
ـ كلمات اصحاب در تبيين مفهوم «ضالّه»
ـ گستره موضوع
متعلق حكم
مسأله اول: حفظ و نگهدارى
الف: نظريّات
ب: دلايل قائلين به حرمت نگهدارى، و نقد آن
دليل اوّل: آيات
آيه اوّل: پرهيز از لهو الحديث
آيه دوم: اجتناب از قول الزور
آيه سوّم: افتراء و كذب بر خدا
آيه چهارم: نهى از نسبت دادن به خدا
آيه پنجم: حرمت اعانه بر اثم
دليل دوّم: روايات
ـ روايت تحف العقول
ـ روايت عبدالملك بن اعين
ـ روايت ابى عبيدة الحذاء
ـ روايت امر به القاء تورات
دليل سوّم: دلايل عقلى
ـ لزوم قلع ماده فساد
ـ لزوم دفع منكر
دليل چهارم: اجماع يا نفى خلاف
جواب از اجماع
دلايل ديگر:
ـ حفظ كتب ضالّه، دليل بر رضايت به مفاد آن است
ـ كتب ضالّه مشتمل بر بدعت است
ـ وجوب جهاد با اهل ضلال
نتيجه گيرى:
مسأله دوّم: مطالعه
مسأله سوّم: تأليف و نگارش
مسأله چهارم: انتشار و پخش
مسأله پنجم: تعليم و تدريس
نتيجه گيرى نهايى:
كتابنامه
