مقدمه
بسم الله الرحمن الرحيم
الطيّبين الطاهرين و اللّعن الدائم على أعدائهم أجمعين.
يكى از ويژگيهايى كه در طول تاريخ زندگى انسان، در همه صحنه ها و عرصه ها، خوشيها و سختى ها مصيبت ها و مرارت ها، موجب سعادت و خوشبختى انسانها بوده و هست صبر و استقامت است كه در قرآن كريم و روايات اهل بيت(عليهم السلام) از آنها تمجيد شده است.
چه بسيارند كسانى كه دم از عشق به الله مى زنند ولى در عمل، صبر و استقامت ندارند و افرادى سست و ضعيف و ناتوانند كه وقتى در طوفان شهوات قرار مى گيرند، با ايمان وداع كرده و در عمل مشرك مى گردند و هنگامى كه منافعشان به خطر مى افتد، همان ايمان ضعيف و مختصر را نيز از دست مى دهند.
آرى زندگى بشر در دنيا بنا به فرموده على(عليه السلام) پيچيده شده در بلاها است و هر روز مشكلى از مشكلات گوناگون، براى انسان پيش مى آيد اگر انسان صبر و استقامت كه رمز غلبه و پيروزى بر اين مشكلات است را نداشته باشد بدون ترديد با شكست مواجه شده و راه تعالى و تكامل بر او بسته خواهد شد زمانى كه انسان تاريخ انبيا و اولياى الهى را بررسى مى كند، پر است از سختى ها و مشكلاتى كه به سوى آنها روى آورده و توانسته اند بر اين مشكلات فائق آيند.
با توجه به اهميت صبر كه رمز پيروزى و غلبه بر مشكلات در زندگى انسان است، بر آن شدم كه در رابطه با صبر، كتابى را تدوين و در اختيار علاقه مندان قرار دهم كه بحمد الله با توسل به ساحت مقدس و مقام شامخ امام هادى(عليه السلام) و استفاده از تعطيلات تابستان 1386 كتاب مذكور را در سه بخش و يك خاتمه به رشته تحرير در آوردم كه شامل بخش هاى زير است: بخش اول: صبر بر مصيبت، بخش دوم: صبر بر طاعت، بخش سوم: صبر بر معصيت.
اميد است مقبول حضرت حق و مورد توجه خوانندگان محترم قرار گيرد و ثواب آن را به روح بلند و با عظمت حضرت امام هادى(عليه السلام) و دو ثمره از پيش فرستاده خود اهداء نموده اميد است از شفاعت آن بزرگوار در فرداى قيامت بهره مند گرديده، و همگان را توصيه و سفارش به توسل و توجه به اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) كه آن بزرگواران سرمايه اى بزرگ براى دنيا و آخرت انسان هستند مى نمايم و از خداوند منان توفيق بيش از پيش را خواهانم. در پايان از خوانندگان محترم در موارد سهو و اشتباه پوزش طلبيده و اميد عفو و راهنماييهاى لازم را درخواست مى نمايم.
و ما توفيقى إلاّ بالله. عليه توكلت و إليه أُنيب، حسبنا الله و نعم الوكيل، نعم المولى و نعم النصير.
على محمد حيدرى نراقى
پاييز 1386
فهرست:
فهرست مطالب
مقدمه
l بخش اول: صبر بر مصيبت
معناى صبر
كاوش در باب صبر
صبر و تكامل
قرآن و پيدايش تدريجى جهان
قرآن و حيات تدريجى
آثار تكامل
صبر در ابعاد مختلف
راه پيروزى بر مشكلات
آيا صبر به معنى روزه است؟
صبر و پايدارى
صبر جميل چيست؟
مركب صبر
صبر و توكل بر خدا
منشأ حزن انسانها
حزن على(عليه السلام) در مرگ فاطمه(عليها السلام)
طبيعى بودن حزن
اتكا به خدا يا محكم ترين پناهگاه
فضيلت صبر
اقسام صبر
ـ صبر بدنى:
ـ صبر نفسانى:
خارج شدن از صف صابران
روش تحصيل صبر
در برابر مصيبت چه بايد كرد؟
صبر بر مصيبت مرگ فرزند
صبر ابوذر
معاذ و مرگ فرزند
امام سجاد(عليه السلام) و فوت فرزند
منتظر بر در بهشت
تسليت پيامبر(صلى الله عليه وآله) در مرگ فرزند
خانه حمد در بهشت
صبر در مقابل بلاء و فوت فرزند
صبر پدر در مرگ فرزند
نشاط پدر در مرگ سه فرزند
صفيه كنار برادرش حمزه
بانويى از بنى دينار
تبريك در شهادت فرزند
در بهشت را مى گشايد
عبدالله بن جعفر و خبر شهادت دو فرزند
پاداش صبر فرزند مرده
ام عقيل; اسوه اى در تحمل مصيبت
امام صادق(عليه السلام) و فرزند بيمارش
ام سليم و ابى طلحه
صبر نابيناى مفلوج در مرگ فرزند
قرآن و مسأله مصائب و مكاره
ايوب و مكاره
درسها و عبرتها از داستان حضرت ايوب(عليه السلام)
صبر پدر مقتول
صبر سيد در شهادت فرزند
صبر و ارزش معنوى بيمارى
مقام عبادى مريض
صبر بر مرض
تحمل نابينايى با نيروى ايمان
پاداش چند برابر خداوند به شخص بيمار
گفتگوى ملائكه با اهل بهشت
صبر شگفت انگيز دختر علامه مجلسى(رحمه الله)
عيادت مريض
پيش آمدها و ناگوارى ها
l بخش دوم: صبر بر طاعت
صبر در طاعت خدا يعنى چه؟
فرمان پذير حقيقى
استقامت در گرفتن حق خود
استدلال زورگويان
پايدارى مظلوم
كوشش در برابر غاصب
ذلت را نبايد تحمل كرد
مقاومت شتربان در برابر خليفه
تحمل شدايد در راه حق
مؤمنين ثابت قدم
على(عليه السلام) و حجر بن عدى
صبر در سه مورد
صبر يا رمز موفقيت
مقاومت در برابر سختى ها
اندرزى سودبخش
ايمان كامل
صبر بر اخلاص
پيامبر اسلام اسطوره صبر و استقامت بود
شكيبايى و استقامت رهبران الهى
هجرت و شكيبايى
پايدارى در اسلام
صبر و استقامت بلال
مكالمه بلال با عمر
ثبات قدم در شهادت و اسارت
دو همسر قهرمان
شكيبايى و تحمل، رمز موفقيت
صبر آسيه همسر فرعون
صبر طالوت
خباب بن الارت
صبر هود در مقابل همسر نادان
صبر ابن ابى عمير
يحيى بن ام طويل
ياران رسول خدا(صلى الله عليه وآله)
راه خوشبختى
صبر در برابر سختى ها
يوسف پيغمبر(عليه السلام)
يعقوب پيغمبر(عليه السلام)
نقطه اتكاء
قوى ترين پشتيبان
خيانت كمونيسم
كار و زندگى شرافت مندانه
اسلام و تلاش معاش
نگه دارى ايمان در تنگدستى
نبرد با تنگدستى
صبر كليد فتوحات
تشبيهى زيبا
اراده الهى در آزمايش بندگان
مؤمن و حفظ عزت خويش
فرومايگى و ذلت
فقر و امتحان هاى خوب و بد
فقر و درجات آن
خوددارى از اظهار فقر
بى نيازى در پرتو قناعت
روش تهيدستان با ايمان
حاجت خواهى از غير خدا
اهميت خوددارى از سؤال
عوامل انفعال نفس
پنهان داشتن ذلتها
شناخت فقر و غنا
اسلام دين كار و فعاليت است
فقر مذموم
فقر ممدوح
تهيدستان بلند نظر
تمكن نصاراى نجران
تقدم مستمندان آل محمد(صلى الله عليه وآله) بر شهيدان در بهشت
صبر بر محبت على(عليه السلام)
صبر آل ياسر
سفارش به صبر
آزمودن عموم مردم
l بخش سوم: صبر بر معصيت
صبر در برابر معصيت
قدرت طلبى
اهميت صبر در برابر گناه
با عجله روزى خود را حرام كرد
صبر امام زين العابدين(عليه السلام)
نتيجه مخالفت با نفس
مخالفت عابد با نفس
عابد و سوزانيدن دست
احتراز پسر هارون الرشيد از حرام
مثالى براى قيامت
آيا بهلول ديوانه بود؟
احتياط مقدس اردبيلى(رحمه الله)
l خاتمه: انگيزه هاى صبر و آفات آن
انگيزه هاى صبر
بوذرجمهر
تحمل و مهار مصيبت
ـ سكون
ـ بى تابى نكردن
ـ سكوت
ـ مناجات با خدا
ـ تسكين با گريه
ـ تلقين تحمل
ـ عبادت و ذكر
ـ اشتغال به امور مهم
ـ پالايش عوامل محيطى
شيوه هاى كاهش مصيبت
الف ـ كوچك شمارى مصيبت
ـ عمومى ديدن مصيبت
ـ سنت الهى ديدن مصيبت
ـ سنجيدن با مصيبت هاى بزرگتر
ـ تقليل ارزش از دست رفته
ب ـ پايان پذيرفتن مصيبت
ج ـ توجه به اصل جايگزينى
پشتوانه صبر
ـ شناخت طبيعت زندگى دنيا
ـ خودشناسى
ـ باور داشتن پاداش خداوندى
ـ اميد قطعى به گشايش
ـ اميد به جبران محروميت ها
ـ يارى خواستن از خداوند
ـ زنده نگهداشتن خاطره قهرمانان صبر
ـ ايمان به قضاء و قدر
صبر براى خدا
آرامش روح و زندگى مطبوع
تفاوت آموزش هاى دينى و عملى
اسلام و برنامه هاى روانى و ايمانى
بردبارى و پاداش اخروى
صبر از نظر درجات
آفات صبر
ـ خشم
ـ دلتنگى و افسردگى
ـ نااميدى
ـ جزع
جزع و تشديد نگرانى
