|
10 دى 1387
 كتاب «نمايش روحوضي (زمينه، زمانه و عناصر خنده‌ساز)» به تفصيل درباره نمايش‌هاي شادي‌آور ايراني به ويژه نمايش روحوضي پرداخته و ريشه‌ها و عناصر كميك آن را بررسي و شناسايي كرده است.
محمدباقر انصاري، مؤلف كتاب، هدف اين نوشتار را پاسخي اساسي به سه سؤال زير دانسته است:
نخست آنكه كمدي‌پردازي ايراني اعم از نويسنده و كارگردان و حتي بازيگر، تا چه ميزان مي‌تواند با استفاده از تكنيك‌هاي شناسايي شده اين نوشتار، در ايجاد و پيشبرد روند كميك تئاتر خود بر اين عناصر خنده‌آور تكيه كند؟
دوم، با توجه به ساختار ويژه نمايش روحوضي و وجود دو دسته عناصر نمايشي ثابت و متغير و تكيه بيش از پيش نمايش‌سازان روحوضي برعناصر زبان - كه عنصري اجتماعي و فرهنگي است - چه اندازه مي‌توان به احيا و روزآمد كردن اين نمايش سنتي و البته روبه فراموشي كمك كرد؟
و در آخر، آيا مي‌توان با دستمايه قرار دادن عناصر شناخته شده اين نمايش‌هاي سنتي، كمدي معاصر اين سرزمين را به سوي دست يافتن به تئاتر و كمدي ملي سوق داد؟
مؤلف اين كتاب را در فصل‌هاي بازشناسي ماهيت خنده، كمدي چيست؟، ماهيت و ساختار نمايش‌هاي شادي‌آور ايراني و بررسي عناصر خنده‌ساز در نمايش شادي‌آور روحوضي تدوين كرده است.
انصاري در فصل نخست رويكردهاي پزشكي، رويكردهاي عصب‌شناختي و رويكردهاي روانشناختي - فلسفي را در بحث خنده بررسي كرده است.
در مبحث خنده و رويكردهاي روانشناختي - فلسفي، روانكاوي خنده در نظريه فرويد و هنري برگسون آمده است.
خنده و خنديدن در آيينه اسلام بخش پاياني اين فصل است.
فصل دوم به ريشه‌ها، تعاريف، گونه‌ها و اشكال كمدي اختصاص دارد.
در اين فصل از كمدي كهن، كمدي ميانه،كمدي نو، كمدي احساساتي، كمدي رمانتيك، كمدي متعالي، كمدي خلق و خو، كمدي رفتار، كمدي موقعيت، كمدي بكوب بكوب، كمدي هنرمندان (كمديادلارته) و كمدي - تراژدي تعاريف معتبري ارايه شده است.
ريشه‌ها، پيشينه‌ها، گونه‌ها و تفاوت‌هاي نمايش‌هاي شادي‌آور ايراني، مباحث فصل سوم كتاب است.
بازي‌هاي صندوق كابلي، كچلك‌بازي، بقال‌بازي و تخت حوضي در اين بخش توصيف شده‌اند.
ويژگي‌هاي زباني و رفتاري نمايش روحوضي كه زمينه‌ساز خنده مي‌شود در فصل چهارم بررسي شده است.
جناس لفظي و بصري، ايهام، تكرار يك حرف يا يك عمل، نعل وارونه، پكري، لطيفه، رقص و موسيقي، درگيري فيزيكي، شيرين‌كاري و همدردي از عوامل مختلفي است كه در اختيار بازيگر روحوضي براي خنده گرفتن از تماشاگر است.
بخش پاياني كتاب گفت‌وگوي مؤلف با نصرت كريمي درباره نمايش روحوضي در ايران است.
كتاب «نمايش روحوضي: زمينه، زمانه و عناصر خنده‌ساز» را دفتر طنز انتشارات سوره مهر در 120 صفحه، با شمارگان 2200 نسخه و به قيمت هزار و 200 تومان منتشر كرده است.
خبرگزاری فارس
| 
