در اين راستا، سير تاريخي و تغييرات فرقه اسماعيليه از طريق شناخت آن‌ها، اهميت دارد. در اين كتاب علاوه بر مفاهيم اين شاخه از اسلام، ارتباط ديدگاه اسماعيليان با نقش تاريخي آنها روشن‌تر مي‌شود.
عبدالله ناصري طاهري، با توجه به اين موضوع، در كنار ساختار انديشه سياسي اهل سنت، دوام و بقاي صليبي‌ها را در سرزمين‌هاي شرقي مديترانه بيان مي‌كند.
به نظر وي يكي از علل دوام جنگ‌هاي صليبي، درگيري انديشمندان و نخبگان سياسي مسلمان با يكديگر بود، تأثير اختلافات كلامي و سياسي دو فرقه تشيع و تسنن بر يكديگر و نفوذ اين تأثير در اوضاع اجتماعي قرن پنجم و ششم هجري، باعث شد تا صليبي‌ها به راحتي پيشروي كنند. آنان با استفاده از اين اختلافات حدود دو قرن بر بخش وسيعي از سرزمين اسلامي تسلط داشتند.
عموم مسلمانان بعد از درگذشت پيامبر با توجهي كه بر دو حوزه فكري «كلام» و «فقه سياسي» نشان دادند، اختلافات سياسي را تشديد كردند و تنها بخش كوچكي از مسلمانان، با پذيرش اعتقادات ديني پيامبر، امامت امامان را پذيرفتند.
از نيمه قرن پنجم كه تمام اين ديدگاه‌ها و نظريات در قالب كتاب‌ها تدوين شد، سلجوقيان و اسماعيليان، همچون دو رقيب به ترويج و تحكيم اين نظرات همت گماردند و اين موضوع، خود دامنه بحران‌هاي داخلي را گسترده‌تر كرد.
همچنين بخشي از جامعه اسماعيلي به نام نزاريان، در مقابله با مخالفان فكري و سياسي، به ترور پناه بردند و اين خود نگاه غير انساني ديگر مسلمان‌ها را به آنان تقويت كرد. تا حدي كه به نظر مؤلف، نقش تاريخي اين فرقه در جغرافياي اسلام بخصوص نقش تاريخي آنها در جنگ‌هاي صليبي به شايستگي ديده نمي‌شود.
شرق‌شناسان نيز بر اين نقش سرپوش گذاشتند. يكي از اين دلايل اين بود كه در طول جنگ‌هاي صليبي با كشتارهايي كه از سوي اسماعيليه صورت گرفت ضربات بسياري به آنها وارد شد، ديگر آنكه مطالعات شرق‌شناسي و اسلام‌شناسي آنها بر منابع تاريخي اهل سنت استوار است كه نزاريان از نظر سنيان ملحد و كافر بودند.
اين تحقيق در چهار قسمت تدوين شده است. در بخش نخست مدرسه تاريخ‌نگاري اسلامي و غيراسلامي بررسي شده است. شناخت فرقه اسماعيليه و آشنايي با عقايد آنها در بخش دوم صورت مي‌گيرد.
زمينه‌ها و انگيزه‌هاي جنگ و پيامدهاي آن در قالب پديده‌شناسي جنگ‌هاي صليبي، در فصل سوم تحليل مي‌شود و مؤلف، بخش چهارم را به نقش اسماعيليان مستعلوي و نزاري در جنگ‌هاي صليبي اختصاص داده است.
طاهري در اين كتاب با شيوه‌اي روان و تفسيري، اين نقش تاريخي را كه در ميان سطرهاي كتب از ياد رفته پنهان شده بود، بيرون مي‌كشد و با تكيه بردانش و بينش خود به صورتي خواندني ارائه مي‌كند.
او در پايان كتاب، نقش اتهام وارد شده به اين فرقه را در هم سويي با صليبي‌ها وارد نمي‌داند.
كتاب « نقش اسماعيليان در جنگ‌هاي صليبي» را انتشارات ققنوس در 311 صفحه، با شمارگان 2200 نسخه و به قيمت 4500 تومان منتشر كرده است.

 

خبرگزاری فارس