|
16 آبان 1387
 اين كتاب به دنبال آن است تا نشان دهد خاورميانه اسلامي حتي بعد از زمان حضرت محمد (ص)، پل جهان را تشكيل مي‌داد؛ يعني تمام ايده‌ها، فناوري‌ها و نهادهاي چين و هند از راه خاورميانه و مصر و از آنجا از راه اندلس و سيسيل و بعد امپراتوري عثماني به اروپا اشاعه يافتند.
در كتاب حاضر، جان هابسون، جهت‌گيري‌هاي قوم‌مدارانه موجود در تبيين‌هاي رايج از پيدايش و صعود تمدن غرب را به چالش مي‌كشد.
وي معتقد است كه از دوره يونان قديم تا به حال، اروپاييان همواره در مسير توسعه و پيشرفت خود، پيشگام بوده‌اند و شرق در داستان تاريخ توسعه جهان، گوشه‌نشين و منفعل بوده است.
هابسون در اين كتاب استدلال مي‌كند كه دو فرآيند، پيدايش «غرب شرقي» را ممكن ساخته است. نخست آنكه، هر نقطه عطف قابل توجهي در تاريخ كه به نام اروپا رقم خورده است، مانند ايده‌ها، انواع فناوري و نهادها، همگي تا حد زيادي كپي‌برداري و شبيه‌سازي نوآوري‌هاي شرقي بوده‌اند. اين نوآوري‌ها به وسيله جهاني شدن شرقي، يعني بين سال‌هاي 500 تا 1800 ميلادي، از شرق توسعه يافته‌تر در سراسر قلمرو اقتصاد جهاني تحت رهبري شرق، بر اقصي‌نقاط جهان اشاعه يافتند.
دوم آنكه، بر ساختن هويت اروپايي بعد از 1453 ميلادي، به گسترش امپرياليزم انجاميد كه در خلال آن اروپاييان توانستند بسياري از منابع شرقي مانند زمين، نيروي كار و بازارها را به چنگ خود درآورند.
هابسون كه خود پژوهشگر علوم سياسي و روابط بين‌الملل در دانشگاه شفيلد انگلستان است در اين كتاب، مردم شرق را كه تاكنون در داستان تاريخ توسعه جهان جايگاه‌هاي حاشيه‌اي داشته‌اند، پيشگام قرار مي‌دهد.
وي در چهار بخش مطالب اين كتاب را تدوين كرده است.
بخش نخست با عنوان «شرق، توسعه‌گري پيشتاز: شرق در طول دوران جهاني شدن شرقي، جهان را كشف و راهبري مي‌كند»، به پيشگامان اسلامي، آفريقايي و چيني مي‌پردازد.
پيشگامان اسلامي و آفريقايي، پل ارتباط دنيا و اقتصاد جهاني را متصل ساختند. پيشگامان چيني نيز، اولين معجزه صنعتي و افسانه انزواگرايي چين را در فاصله سال‌هاي 1000 تا 1800 ميلادي، رقم زدند.
در ادامه اين بخش، افسانه‌هاي دوگانه استبداد شرقي و انزواگرايي در هند، آسياي جنوب شرقي و ژاپن با توضيح كافي آمده است.
بخش دوم با عنوان «در قافله تمدن، غرب آخرين بود: جهاني شدن شرقي و ايجاد سرزمين مسيحي»، به ايجاد سرزمين مسيحي و ريشه‌هاي شرقي فئوداليسم اروپايي مي‌پردازد.
در اين بخش هابسون به افسانه‌هاي پيشگامي ايتاليا و افسانه عصر واسكودوگاما مي‌پردازد.
مؤلف در بخش سوم كه با عنوان «غرب، توسعه‌گري متأخر، و مزاياي عقب‌ماندگي: جهاني شدن شرقي و بازسازي اروپاي غربي به عنوان غرب پيشرفته» آمده است، به افسانه 1492 و ناممكن بودن آمريكا مي‌پردازد و ريشه‌هاي چيني صنعتي شدن انگلستان و نيز تأثير اين رويه سياه را تفسير مي‌كند.
هابسون در بخش پاياني كتاب به نتيجه‌گيري پرداخته و غرب شرقي را در مقابل افسانه اروپامدار غرب قرار داده است.
كتاب «ريشه‌هاي شرقي تمدن غرب»را مسعود رجبي و موسي عنبري به فارسي برگردانده‌اند.
اين كتاب را مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران در 363 صفحه، با شمارگان 1000 نسخه و به قيمت 4600 تومان منتشر كرده است.
خبرگزاری فارس
| 
