|
23 شهريور 1387
 كتاب «در شناخت نيچه» مجموعه مقالاتي از صاحب‌نظران، مترجمان و هنرمندان ايراني است كه در شناخت انديشه و آثار فريدريش ويلهلم نيچه، فيلسوف آلماني ارائه شده است.
بخش آغازين اين كتاب به جايگاه نيچه در حكمت و فلسفه و شعر مي‌پردازد.
حامد فولادوند، ناصرالدين صاحب‌الزماني و عبدالعلي دست‌غيب نويسندگان مقالات اين بخش هستند.
صاحب‌الزماني در مقاله خود كه با عنوان «فيلسوف اضداد ـ نيچه ـ فيلسوف‌ترين شاعر، شاعر! شاعرترين فيلسوف» آمده، آورده است: نيچه را نه يك فيلسوف به معني سنتي كلمه، مي‌توان ناميد و نه يك شاعر، به مفهوم متداول عنوان شاعر.
وي در اين نوشته به وجوه تمايز ميان نيچه و شاعران ديگر اشاره مي‌كند.
يكي از اين تفاوت‌ها از نظر صاحب‌الزماني اين است كه شعر شاعران در ترجمه به زبان‌هاي ديگر «قدرت افسانه‌وار» خود را از دست مي‌دهند در حالي كه شأن و منزلت سخنان نيچه در ترجمه، حفظ مي‌شود و اين از ويژگي‌هاي زبان مادري اوست.
بخش دوم كتاب با دو مقاله به نيچه و سهروردي مي‌پردازد. «آيا نيچه از تبار سهروردي است؟» از حامد فولادوند و «خويشاوندي معنوي نيچه و سهروردي» از غلامحسين ابراهيمي‌د‌يناني.
ديناني در مقاله خود كتاب «چنين گفت زرتشت» را مهمترين اثر نيچه قلمداد مي‌كند.
وي علت انتخاب نام اين كتاب را از سوي اين متفكر قرن نوزدهم، شنيدن مطالبي درباره زرتشت و به دنبال آن درباره ايران مي‌داند.
ديناني يكي از ويژگي‌هاي مشترك سهروردي و نيچه را نگاه شاد هر دوي آن‌ها به زندگي معرفي مي‌كند. او كتاب «حكمت شادان» را انعكاس كامل زندگي از ديد نيچه مي‌داند.
بخش ديگر به دو مقاله «در باب تأثير و تأثير پذيري» و «تأثير نيچه بر انديشه و ادبيات قرن بيستم» پرداخته است.
در مقاله دوم اثر عزت‌الله فولادوند، آمده است: نيچه اعتقاد راسخ داشت كه تفكر انسان شديداً داراي كيفيت تفسيري و تأويلي است و كساني‌كه مي‌پندارند مستقيماً ممكن است به «واقعيات» دست پيدا كنند خود را فريب مي‌دهند.
به عقيده فولادوند شايد بتوان گفت مهمترين نقطه عطف در نيچه‌شناسي شورش دانشجويان در فرانسه و وقايع دوران ساز سال 1968 بود.
او نيچه را ويران‌گري مي‌داند كه هميشه مي‌تواند نشان دهد، عقايد شما درست نيست.
فولادوند نيچه را لرزاننده پايه‌هاي اخلاق معرفي مي‌كند چرا كه اين فيلسوف آلماني عقل را معيار حق و حقيقت نمي‌داند. او ايمان مردم را به درستي عقايدشان، متزلزل مي‌كند.
بخش چهارم اين كتاب مقاله «ملاحظاتي چند در زمينه ايران‌مآبي نيچه» نوشته حامد فولادوند است.
در نظر فولادوند نيچه «ايران مآب» است.
«ايران مآب» در فرهنگ دهخدا كسي است كه گرايش خاصي به كشور و فرهنگ ايران دارد و آنجا را «بازگشت‌گاه» خود مي‌پندارد.
نويسنده نيچه را با هم‌وطنش گوته در ويژگي محدود نكردن خود به فرهنگ خودي، مشترك مي‌داند و نتيجه مي‌گيرد جهان‌بيني و نگرش‌هاي نيچه نه تنها بطني آلماني دارد بلكه قالبي اروپايي و شرقي در آن موج مي‌زند.
نويسنده يكي از شاهدان اين ادعاي خود را پانويسي در كتاب «حكمت شادان» نيچه معرفي مي‌كند كه وي خواننده را به «گلستان» سعدي ارجاع مي‌دهد و اين امر آشنايي او را با شيخ شيراز تأييد مي‌كند.
ديگر شاهد فولادوند آشنايي نيچه با حافظ و مولوي است.
به نظر او آشنايي نيچه با حافظ در اشتراك زبان رمزي «ديوان حافظ» و «چنين گفت زرتشت» مشهود است.
بخش پنجم به رابطه زن و نيچه مي‌پردازد.
در اين بخش دو مقاله «مسأله زن‌ستيزي نيچه» و «زن در چشم‌انداز آثار نيچه» ارائه شده است.
در مقاله دوم نوشته نوشين شاهنده، نيچه و زن با چشم‌اندازي روان‌شناختي، فلسفي و فمنيستي نگريسته مي‌شوند.
شاهنده در نوشتار خود تفكرات گاه متناقض نيچه را درباره زن، از درون آثار و زندگي شخصي او بيرون مي‌كشد.
بخش پاياني كتاب نيز دو مقاله «وفور حيات و سرشاري وجود انسان ديونيزوسي» و «نيچه و زايش تراژدي» هستند.
فرهاد ناظرزاده كرماني درمقاله پاياني اين بخش به توضيح، توصيف و تفسير كتاب «زايش تراژدي از روح موسيقي» نيچه پرداخته است.
وي در اين نوشته، تعابير نويني را از وجوه تراژيك اين كتاب ارائه مي‌دهد.
ناظرزاده به شرح ابعاد نمايشي آثار اين انديشمند چند بعدي نيز مي‌پردازد.
سروده‌اي از محمدمهدي فولادوند درباره نيچه با نام «موهوم مرده است»، ترجمه‌اي از «ابر انسان نيچه» اثر آلن دبنوا و مقاله «خويشاوندي معنوي نيچه و كي‌ير كه‌گور» از عذرا لوعليان لنگرودي پيوست اين كتاب را تشكيل داده‌اند.
«در شناخت نيچه» را نشر كتاب نادر و انتشارات بازتاب‌نگار در 178 صفحه با شمارگان 1100 جلد و به قيمت 2800 تومان منتشر كرده‌اند.
خبرگزاری فارس
| 
