محقق در اين كتاب به مقايسه تراژدي و تاريخ پرداخته است. او با تفسيري تاريخي بر مقايسه تطبيقي وقايع تاريخي و نشانه‌هاي موجود در طرح داستاني تراژدي‌ها تأكيد مي‌كند.
او معتقد است تراژدي در شكل تاريخي خود پديده‌اي عميقاً سياسي بوده و دل مشغولي اصلي و كاركرد مبرمش سياست بوده است.
سليمان‌نژاد ارسطو را به عنوان اولين نظريه‌پرداز تئاتر از اين نكته غافل مي‌داند و معتقد است او در دوران افول تراژدي كاركردي جز ترس و لذت براي تراژدي قائل نشد و هر آنچه از تراژدي را مورد بحث قرار داد در حوزه روان‌شناسي محدود كرد.
وي وقتي ارسطو را با استادش افلاطون مقايسه مي‌كند، استاد را هوشمندتر از شاگرد معرفي مي‌كند و رأي افلاطون را بر اخراج شاعر تراژدي‌نويس از مدينه، به آگاهي او بر ماهيت اصلي تراژدي نسبت مي‌دهد.
او در فصل نخستين كتاب كه با نام «روش تفسير، عليه متن‌وارگي در دفاع از مسأله تاريخ» آمده است علاوه بر مطالب فوق به برداشت‌هاي دانشمندان در دوره‌هاي مختلف تاريخي از تئاتر يونان اشاره مي‌كند.
«ديونوسوس و فرهنگ كشاورزي، با تأملي در خاستگاه تراژدي» فصل ديگري از كتاب است. محقق قرن 5 قبل از ميلاد، دوره‌اي را كه تراژدي در يونان شكل گرفت «عصر سياسي يونانيان» مي‌خواند.
بحث اين رساله اثبات اين واقعيت فراموش شده تاريخي است كه مردم، تئاتر را در يونان باستان پديده‌اي مطلقاً سياسي مي‌دانستند و كاركردي جز سياست براي آن متصور نبوده‌اند و صاحب‌نظران تئاتر را نتيجه تحول و تكامل آيين‌هاي مربوط به پرستش ديونوسوس دانسته‌اند.
اين مبحث با نقل قول‌هايي از تري ايگلتون، هگل، جرج سارتون، گيلبرت هايت و آرنولد هاورز و ديگران به بحث و چالش گذاشته شده است.
فصل سوم «دموكراسي روستايي و دموكراسي شهري: با تأملي در مسأله پوليس» است.
مورخان مجموعه تحولات اجتماعي و سياسي تاريخ آتن از دوران سولون تا عصر كلاسيك را تحولاتي دموكراتيك توصيف كرده‌اند. اين مسأله كه يونانيان از قرون 6 و 7 قبل از ميلاد به بعد در مسير تحولات دموكراتيك قرار گرفته‌اند از روي متون تاريخي يوناني قابل پي‌گيري است.
سليمان نژاد معتقد است از منظر طبقاتي تقسيم جامعه آتن به دو طبقه اشراف و عامه به منظور تبيين مفهوم و ماهيت دموكراسي چندان وافي به مقصود نيست. چرا كه هم طبقه اشراف و هم طبقه عامه در درون خود دچار تقابل‌ها و انفكاك‌هايي بودند.
طبقه منسوب به اشراف به دو دسته اشراف سنتي آريستوكرات و نوكيسه‌هاي متمول اليگارش تقسيم مي‌شدند. چنين انفكاكي در طبقه عوام نيز وجود داشت.
عده زيادي از اين طبقه ساكنان حاشيه درياها بودند كه وابستگي آنها بيشتر به اقتصاد دريا بود. اما كشاورزان و دلالان را هم شامل مي‌شدند.
گروه ديگر، جريان وسيعي از ساكنان دشت‌ها و زمين‌هاي كشاورزي و باغ‌ها بودند كه عموماً از حيث وابستگي متعلق به زمين تحت سلطه اشراف صاحب زمين بودند.
در اين فصل به بررسي دموكراسي آتني كه مبتني بر دموكراسي نظامي و ارتش بود، پرداخته مي‌شود. هم دموكراسي و نظامي‌گري و هم مسأله بغرنج ديونوسوس در نهايت در قرن 5 قبل از ميلاد در گستره مفهومي به نام پوليس به تراژدي منجر شد.
به گفته سليمان‌نژاد، پوليس انتظام بخش همه آن تكثري است كه در تركيبي متجزي و گسسته فرهنگ يوناني را شكل مي‌بخشد.
محقق در «نيچه و تراژدي يوناني: تأملي بر ضديت تراژدي و امر تراژيك» تراژدي يوناني را در مصاف با عظيم‌ترين فلسفه‌اي كه به زعم او تاريخ تفكر تجربه كرده يعني فلسفه نيچه قرار مي دهد.
به نظر او فلسفه نيچه اساسي‌ترين چشم‌انداز ما در شناخت تراژدي بوده است و قريب به يك سده است كه تراژدي در حصار فلسفه نيچه گرفتار است.
«ايده‌آليسم مشترك در فلسفه هگل: در دفاع از آنتيگونه مغموم» فصل ديگري است كه در آن به مصاف آراي هگل در حوزه تراژدي مي‌رود هر چند كه پيش‌بيني مي‌كند پژوهنده، منتقد را در نظام هزارتو و پيچيده ايده‌آليسم هگلي گرفتار خواهد كرد.
سليمان‌نژاد در اين فصل با تشريح فلسفه هگل ـ اين اساسي‌ترين الگوهاي تفسير تراژدي ـ به منظور نشان دادن چگونگي پرداختن تراژدي به مضاميني عميقاً سياسي، با دستاويز قراردادن آراي هگل و نقد آن به تفسير يكي از شاهكارهاي تراژدي يوناني يعني آنتيگونه اثر سوفوكل مي‌پردازد.
دو فصل پاياني بنا بر اهميتي كه تراژدي‌هاي اشيل و سوفوكل در ميان ساير تراژدي‌هاي يوناني دارند به اورسيتا و اديپ شهريار پرداخته مي‌شود.
فصل ششم با عنوان «اورسيتا و مسأله آريوپاگوس» و فصل هفتم با عنوان «پريكلس در آينه اديپ شهريار» به واكاوي اين دو نمايشنامه مي‌پردازد.
كتاب «تراژدي در عصر سياسي يونانيان» با مقدمه منصور براهيمي و محمود صباحي را انتشارات افراز در 312 صفحه با شمارگان 1100 نسخه و به قيمت 5500 تومان منتشر كرده است.

 

خبرگزاری فارس