|
۱۳۸۷/۰۴/۰۱
 "خانی آباد" (زادگاه جهان پهلوان تختی) نوشته سهند لطفی و مهسا شعله در 159 صفحه و دو هزار نسخه توسط دفتر پژوهش های فرهنگی منتشر شد.
|
|
دومین كتاب از مجموعه تهران پژوهی یا مطالعه درباره محله های تهران به معرفی زادگاه جهان پهلوان غلامرضا تختی اختصاص دارد كه زیرنظر دكتر سید محسن حبیبی تهیه شده است.
كتاب خانی آباد شكل گیری و تحول این محله را از دیدگاه های چندگانه ای كه در تدوین كتابهای مجموعه تهران پژوهی مورد نظر قرار دارد به انجام رسانده و درهمین حال به حضور جهان پهلوان تختی به عنوان سرشناس ترین ساكن محله خانی آباد به شكلی ویژه پرداخته است.
محله خانی آباد آن گونه كه در كتاب نیز آمده، همنام است با یكی از روستاهای جنوبی شهر تهران روزگاران دور. در بازتعریف محدوده های شهر دوران ناصری، زمین های اطراف بخشی از جاده ای كه به سوی این روستای مهم راه می سپرده و از میان باغ ها و زمین های كشاورزی می گذشته است به پیكر تهران پیوسته و محله ای شكل می گیرد كه طی بیش از صد سال، رویدادهای گوناگونی را به خود می بیند و افراد بی شماری را در دامان خود می پرورد. جهان پهلوان غلامرضا تختی متولد این محله و از گرامی ترین شخصیت هایی بوده است كه حتی ساكنان امروز محله هنوز از اینكه در محله ای زندگی می كنند كه زمانی محل نشو و نمای جوانی بوده كه بعدها جهان پهلوان بی بدیل ایرانیان شده، به خود می بالند. |
كتاب در فصل اول خود نگاهی دارد به تاریخچه شكل گیری خانی آباد كه محله ای "جدید" در جنوب غرب طهران ناصری بوده است. مولفان این تاریخچه را تا تثبیت محدوده ای به نام "محله خانی آباد" پی می گیرند و در این مرور، سیر تحول كالبدی محله و اینكه نسبت محدوده محله با آنچه بعدها با پر كردن خندق های اطراف دارالخلافه و شكل دادن به شهر "مدرن" تهران ایجاد می شود مورد توجه قرار می گیرد.
در فصل دوم، به جمعیت و مردمان محله خانی آباد، بافت اجتماعی و چگونگی معیشت ساكنان دیروز محله پرداخته شده و تلاش بر این بوده است تا توصیف های كلی از مشاغل و روابط همسایگی در این محله یا گوشه ای از سرگذشت واقعی این مردمان گره بخورد.
در فصل سوم درباره مكان های مهم و افراد سرشناس محله - به غیر از خود تختی - توضیحات نسبتا مفصلی آورده شده است؛ از جمله این مكان های مهم به میدان محمدیه، مسجد قندی، بازارچه استاد علی، زورخانه گردان و فهرستی از گرمابه ها، سقاخانه ها و محل های گردهم آیی های محله ای اشاره شده است. در بخش دوم این فصل درباره شخصیت های تاریخی محله خانی آباد مانند آقا سید هاشم قندی، شیخ علی مدرس تهرانی، حاج محمد ابراهیم تهرانی، حاج شیخ عباس مصباح زاده و جمعی از ورزشكاران محله روایت هایی آورده شده است.
اما "داستان یك مرد" كه عنوان فصل چهارم كتاب خانی آباد است، به پیوند تاریخچه محله با زندگی پهلوانانه غلامرضا تختی می پردازد. بررسی این پیوند با شرحی درباره نحوه حضور خاندان تختی در محله خانی آباد آغاز و با شرحی مختصر و در چندین پرده از زندگی جهان پهلوان در محله خانی آباد ادامه پیدا می كند. به این ترتیب، جریان تهران پژوهی با سرگذشت جهان پهلوان همراه شده و فصلی مستقل را به شخصیتی اختصاص می دهد كه نامش در فرهنگ تهران نشینان امروز و بلكه همه ایرانیان با نام خانی آباد عجین شده است.
فصل پنجم و آخر كتاب هم جمع بندی و نقدی گذرا است بر شرایط امروزه محله و برخورد ناصوابی كه تحت عنوان نوسازی و بهسازی با میراث فرهنگی و انسان ساخت محله های تهران صورت می گیرد.
