|
كتاب «زیبایی و فلسفه هنر در گفتگو: افلاطون» به كوشش منیره پنج‌تنی توسط مركز تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری منتشر شد./
این كتاب نخستین حلقه از سلسله گفت‌و‌گوهایی است كه در آن‌ها با طرح پرسش‌ها و پاسخ‌هایی، مسایل بنیادین زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر نزد فیلسوفان و نحله‌های فلسفی به بحث گذاشته شده.
«زیبایی و فلسفه هنر در گفتگو: افلاطون» شامل پرسش‌های مختلفی است كه از سوی فرهنگستان هنر برای صاحب‌نظران حوزه زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر درباره دیدگاه‌های افلاطون مطرح شده. پاسخ‌های این استادان در فصل‌های جداگانه درج شده است.
سعید بینای مطلق، سید محمدرضا بهشتی، رضا داوری اردكانی، محمد ضیمران و شمس‌الملوك مصطفوی، پاسخ دهندگان به این پرسش‌ها يند. درپایان كتاب، بخش‌های كتاب‌شناسی، نمایه و بیوگرافی نیز گنجانده شده‌اند.
در بخشی از «به جای درآمد» نوشته سید محمدرضا بهشتی در توضیح انتخاب افلاطون و بررسی دیدگاه‌های او می‌خوانیم: «پرسش از «زیبا» و «هنر» پرسش‌هایی اند كه از دیرباز اندیشه آدمی را به خود مشغول داشته‌اند.»
وی در ادامه یادآور می شود: «این پرسش‌ها در سنت اندیشه یونان باستان نیز پیش از افلاطون در دوره آرخائیك و سپس در قطعات پیش‌سقراطیان به تلویح مطرح بوده‌اند. اما بی‌تردید نخستین پرسش‌های صریح در این باب را در آثار افلاطون درمی‌یابیم.»
داوری اردكانی در پاسخ به این سوال كه چه نسبتی میان هنر و نظام هستی‌شناسی افلاطون برقرار است، می‌نویسد: «افلاطون، شعر و هنر را الهام خدایی می‌دانست، ولی در مدینه او جایی برای شاعران وجود نداشت....افلاطون منكر و مخالف هنر نبود، بلكه هنر را در مرتبه بعد از فلسفه قرار می‌داد.»
وی همچنین در پاسخ به چیستی رابطه زیبایی و خیر در هستی شناسی افلاطون، تنها به یك جمله بسنده كرده و گفته است: «ظاهرا در آثار افلاطون مثال خیر، مثال مثال‌هاست.»
در عین حال محمد ضیمران در پاسخ به همین سوال، می گوید: «یكی از مقولات اساسی در فلسفه افلاطون، بحث Arete است كه در فارسی به فضیلت، ترجمه شده. به باور اندیشمندان پیش از افلاطون، "آرته" عبارت بود از انجام یك عمل و دستیابی به نتیجه‌ای هر چه بهتر.»
شمس‌الملوك وزیری نیز در پاسخ به چیستی رابطه زیبایی و خیر در اندیشه افلاطون، گفته است: «زیبایی و خیر، ظهور و بروز حقیقتی واحد است. خیر در صورت زیبا، تجلی پيدا می‌كند و انسان را چنان مجذوب و شیفته خود می‌سازد كه عاشقانه به دنبالش روان می‌شود. در زبان یونانی نیز امتزاج زیبا و خیر یك اصل بوده است. یونانیان برترین فضیلت آدمی را زیبا و خیر بودن (kalokagathia) می دانستند.»
همچنین محمدرضا بهشتی سوال «چه نسبتی میان عدالت و زیبا يي از منظر افلاطون برقرار می‌دانید؟» را این‌گونه پاسخ داده: «عدالت در نظر افلاطون به اندازه بودن همه فضیلت‌ها ست؛ به گونه‌ای كه میان همه فضیلت‌ها نسبت نظم و تناسبی برقرار شود.»
وی ادامه می‌دهد: «اگر چنین شد، رابطه ایده‌ها با ایده عدالت فهم خاصی را می‌طلبد. در این صورت، چه بسا عدالت، دیگر هم‌عرض سایر فضیلت‌ها نباشد چنانكه نزد ارسطو این‌گونه شد.»
كتاب «زیبایی و فلسفه هنر در گفتگو: افلاطون» به كوشش منیره پنج تنی، بهار ۸۸ توسط مركز تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری با طراحی جلد محمدرضا عبدالعلی در قطع رقعی، در شمارگان ۲۰۰۰ نسخه چاپ و به‌تازگی با قیمت ۴۶۰۰ تومان ارائه شده است.
ایبنا
| 
