نادرقلی ملقب به طهماسب‌قلی خان و نادر شاه از ایل افشار خراسان بود كه به پادشاهی ایران رسید و بنیانگذار دودمان افشاریه شد. او دوازده سال (از ۱۱۱۴ تا ۱۱۲۶) بر ایران حكومت كرد. پایتخت وی شهر مشهد بود. او از مشهورترین پادشاهان ایران پس از اسلام است كه سركوب افغانها و بیرون راندن عثمانی و روسیه از ایران و تجدید استقلال این كشور و نیز فتح هندوستان و تركستان و جنگهای پیرزومندانه او، اسباب شهرتش گشته است. به او در اروپا لقب «آخرین جهانگشای شرق» و «ناپلئون ایران» داده‌اند.
در زمانی كه صفویان با هجوم افغانها از هم پاشیده بودند و كشور مورد تجاوز دشمنان داخلی و خارجی بود، عثمانی‌ها ازغرب و روس‌ها از شمال و اعراب از جنوب و تركمانان از شرق به تاخت و تاز و قتل و غارت مشغول بودند، نادر وضعیت حاكمیت ایران را به‌سامان نمود.
در عهد نادر دشمنان و متجاوزان به كشور توسط وی سركوب شدند و كشور اندكی از قدرت گذشتهٔ خویش را در حفاظت از مرزها و اعمال قدرت یك حكومت مقتدر مركزی بر تمام وطن، بازیافت. تركمانان وازبكان به ماوراءالنهر عقب‌نشینی كردند.
بناهایی كه به دستور نادر در خراسان بنا شده‌اند نظیر كلات نادری و كاخ خورشید از آثار مهم بازمانده از این دوران هستند.
در عهد او به سپاه و تأمین نیرو بسیار توجه می‌شد. نادر اقوام ایرانی را متحد و منسجم در زیر پرچم ایران درآورد و باردگیر ایران قدرتمندترین كشور آسیا گشت. شهرها یا ولایات ایران در دوره نادر به شرح زیر بودند: آذربایجان، افغانستان، بلوچستان (پاكستان)، تركمنستان، گرجستان، داغستان، بحرین، قطر، كشمیر و غیره.
نادر از فرمانروایانی بود كه برای آخرین بار ایران را به محدوده طبیعی فلات ایران رسانید و با تدارك كشتی‌های عظیم جنگی، كوشید تا استیلای حقوق تاریخی كشور را بر آب‌های شمال و جنوب تثبیت كند. با افول دولت نادری، سرزمین پهناور فلات ایران كه پس از مدت‌ها به زیر یك درفش درآمده و رنگ یگانگی پذیرفته بود، از هم پاشید.
