|
10 دى 1387
 كتاب «ميترا (آيين و تاريخ)» تلاش دارد تا از آيين رازوري ميترا، تصويري نو ترسيم كند.
اين كتاب را، راينهولد مركلباخ نوشته است. وي معتقد است از زمان انتشار اثر ارزنده و ويژه فرانتس كومون (1896-1898) نكات تازه‌‌اي تصور ما را در خصوص آيين ميترا، به شدت دگرگون كرده است.
به نظر مركلباخ، كومون اصولي را رسم كرده است كه همه تصويرهاي امروزين اين آيين از آن كتاب برخاسته است.
از سوي ديگر، به عقيده مؤلف اين كتاب، امروز شرايط براي تصويرسازي آيين ميترا، نسبت به زمان كومون، بسيار مناسب‌تر است. چرا كه متن‌هاي كهن ايراني بيش از پيش ترجمه و شناخته شده‌اند تا جايي كه مي‌توان درباره زبان‌هاي پيشين ايران با اطمينان بيشتري داوري كرد.
در اين كتاب آيين رازوري ميترا، دين ستاره‌ها معرفي شده است. هفت سياره با مركزيت زمين، پيوندي استوار با هفت درجه رازوري داشتند؛ ارتقاي رازور زنده از طريق اين هفت درجه با رستاخيز پس از مرگ او همخواني داشت.
دين ميترا يكي از صورت‌هايي بود كه در آنها تقدس كيهان در دوره متأخر باستاني تعابير خود را بازيافت. اين تصورات از پيروان افلاطون به ما رسيده‌اند. اما عنصرهاي ديگري نيز از افلاطون‌گرايي وجود دارند كه در آيين رازوي ميترا وارد شده‌اند.
مركلباخ در اين كتاب به معرفي آيين ميترا در دين ايرانيان پرداخته است. وي در بخش‌هاي قرباني كردن گاو نر در دين ايرانيان كهن، ميترا و دولت فئودالي ايران و ميترا در امپراتوري هخامنشيان نگاه ايراني به آيين ميترا را تبيين كرده است.
آيين ميترايي در دوره هلني و آيين رازوري ميترايي رومي ديگر مباحث اصلي كتاب هستند.
مركلباخ تصوير گسترش آيين رازوي ميترا را با گسترش مسيحيت هماهنگ نمي‌داند و معتقد است، به طور كلي اين آيين از گروه‌هاي اجتماعي ديگر جز مسيحيان اخذ شده است. بخش بزرگي از پيروان ميترا، كارگزاران رده پايين امپراتوري و مرزداران راين، دونا و حصار هاديان در بريتانيا بودند.
در ادامه اين بحث مركلباخ دوران اعلام مسيحيت به عنوان دين رسمي را در زمان امپراتور كنستانتين، دوراني مي‌داند كه خدمتگزاران وفادار امپراتور ميترايي باقي نماندند و اين آيين در عمل طي مدت كوتاهي، بدون پايداري، روبه افول نهاد.
پايان بخش اين كتاب، تصاوير و شرح عكس‌هاي مفصل و كاملي است. اين كتاب را توفيق گلي‌زاده با همكاري و ويراستاري مليحه كرباسيان به فارسي برگردانده است.
كتاب «ميترا (آيين و تاريخ)» را انتشارات اختران در 440 صفحه و به صورت مصور، با شمارگان 1500 نسخه و به قيمت 9 هزار و 500 تومان منتشر كرده است.
خبرگزاری فارس
| 
