هدف اين رساله تحقيقات تاريخي نيست بلكه سعي مولف بر آن است كه به معرفي سلمان فارسي آنگونه كه در متون ادب فارسي جلوه كرده است، بپردازد.
اين معرفي گاهي مطابق با جزئيات تاريخي بوده است و گاهي نيز تفكر مولف هر چند خالي از دغدغههاي تاريخي نبوده است اما حداقل، عرصههاي تاريخ، كلام و اسطوره را در فصول اين رساله از يكديگر جدا كرده است. اين كتاب را محمدرضا تركي در 5 فصل تدوين كرده است. در فصل نخست كيش و آيين، زادگاه و خاندان و سالهاي زندگاني اين مترجم نخستين قرآن به زبان فارسي، از نظر خواننده ميگذرد. به دانش، تواضع، زهد و پارسايي و روايتهاي گوناگوني كه در كتب مختلف از اين نخستين ايراني مسلمان موجود است، در همين فصل پرداخته ميشود. در آيينه آيينها، سلمان از ديدگاه مذاهب و مسلكهاي مختلف معرفي ميشود. نگاه فرق اسلامي، صوفيان، اسماعيليه، اهل فتوت و اهل حق به سلمان از بخشهاي مختلف اين فصل است. در فصل ديگري از كتاب، حكايتهاي شگفتانگيزي كه در متون فارسي در مورد سلمان فارسي وجود دارد، نقل شده است. در اين فصل از كتاب هاي مختلفي چون روض الجنان و روحالجنان فيتفسير القرآن، دستور الوزراء و راحه الارواح و مونس الاشباح رواياتي از ويژگيهاي منحصر به فرد سلمان آورده شده است. در رسائل خواجه عبدا... انصاري به اين نكته اشاره شده كه به بركت كساني چون سلمان فارسي است كه باران برزمين ميبارد و اين سخن شباهت بسياري به اين روايت شيعي دارد كه از كتاب «نفس الرحمن في فضائل سلمان» اثر محدث نوري طبري نقل شده است: «خداوند به بركت هفت تن است كه براي شما باران ميفرستد. از آنهاست سلمان فاررسي و ...». برخي از شاعران و سخنوران خود را از نوادگان سلمان فارسي دانسته و معرفي كردهاند. در فصل «در قلمرو نظم فارسي» تعدادي از اين شعرا معرفي شدهاند. محقق در اين فصل به معرفي سوزني سمرقندي، ضياء فارسي، خواجه تاجالسلماني، سعد بن الحسين مافروخي و مويدالدين شيرازي پرداخته است. همچنين در همين فصل گزيدهاي از ادبيات سخنوران ادب فارسي را كه به نحوي به سلمان فارسي اشارتي دارد، مورد بررسي قرار گرفته است. مؤلف در فصل پاياني كتاب با عنوان «ضميمه: باطل است آنچه مدعي ميگويد...» ديدگاههاي ناصرپورپيرار در رد حضور اين شخصيت تاريخي را، باطل شمرده است. اين كتاب زندگي و شخصيت اين ايراني زاده مسلمان را آن طور كه در نوشتههاي اصيل فارسي جلوه يافته است، روايت ميكند. سلمان به واقع نماينده روح جستجو گر ايراني است كه در طلب حقيقت و عدالت است. كتاب «پارساي پارسي» را شركت انتشارات علمي و فرهنگي، در 414 صفحه، با شمارگان 2000 نسخه و به قيمت 6500 تومان منتشر كرده است.
خبرگزاری فارس
|