87/06/09
«درآمدي برعلم و دين» نوشته مايكل پون اطلاعاتي در زمينههاي علمشناسي، تاريخ علم، دينشناسي، معرفتشناسي و تاريخ به زباني ساده و زيبا ارائه ميكند.
مايكل پون، استاد دانشگاه كينج كالج لندن است كه بيش از 50 اثر در زمينه «علم و دين» نوشته است. در مقدمه اين كتاب با طرح سؤالاتي همچون «آيا علم تجربي محكي نهايي براي اعتقادات مذهبي هستند؟» و يا «آيا قوانين علم، اعتقاد به معجزات را ناممكن ميسازد؟» از زبان نيوتن، اينشتين، نايت و دانشمندان ديگر تحت عناوين «بعضي از دانشمندان متدين هستند» و «... برخي افراد طور ديگري ميانديشند» پاسخهاي جالبي داده ميشود. بخش اول كتاب با عنوان «دو كتاب خداوند» آمده است. اين دو كتاب «كتاب طبيعت» (جهان) كه «كتاب افعال خداوند» است و «كتاب آسماني» (كلمه) كه «كتاب الفاظ خداوند» است، هستند. در اين بخش به اين دو كتاب پرداخته ميشود و نظرات دانشمندان مختلف در مورد آنها مطرح ميشود. در بخش «دشمنان يا دوستان؟» آمده است: بين علم و عقايد ديني، بيش از چهار قرن، تأثير متقابل و ثمربخشي وجود داشته است. در عين حال تنشهايي نيز بين اين دو وجود داشته است؛ هر چند كه اين تنشها به جهت مشاجراتي، اغلب بزرگ جلوه داده شدهاند. در اين بخش با نقل قولهايي از دانشمندان علوم تأثير و تأثر علم و دين به چالش كشيده شده است. «تبيين تبيينها»، بخش ديگري از اين كتاب است كه مايكل پون توضيح ميدهد كه آيا تبيين علمي ميتواند جاي خداوند را بگيرد؟ و آيا ميتوان از تجربه ديني، تبييني روانشناختي ارائه كرد؟ او معتقد است به عنوان يك روش كار تا زماني كه دو نكته را دائماً در ذهن خود داشته باشيم هيچ خطايي رخ نخواهد داد: يكي آنكه تبيينهاي روانشناختي، روشهاي جزئينگر بررسي رفتار آدمياند و ديگري آنكه اين تبيينها اهميت روبرو شدن با مسائل مربوط به درستي يا نادرستي اعتقادات را نفي نميكنند. در بخش «اعتقاد و شواهد» انواع مختلف اعتقاد مطرح ميشود و از ديد افراد مختلف با سؤال و جواب بازگو ميشوند. در اين بخش ضمن بيان ايمان افراد به امور مختلف به اين موضوع كه چطور ميتوان فهميد خداوند موجودي واقعي است نيز پرداخته ميشود. بخش پنجم با عنوان «معجزات» آمده است. مايكل پون در اين بخش ابتدا به معرفي معجزه ميپردازد و معجزات را در «عهد حديد» ميآورد و معجزه را از ديدگاه علم بررسي ميكند. در بخش بعدي با عنوان «زبان خود را زير ذره بين بگذاريم!» از پروفسور سي. اس. لوئيس نقل كرده است: حقيقت اين است كه اگر ما اساساً قصد داريم راجع به اموري كه قابل دريافت از طريق حواس نيستند صحبت كنيم، مجبوريم از زبان به صورت استعارهاي استفاده نماييم. در «ماجراي گاليله» دلايل درگيري گاليه و كليسا، محاكمه او و درسهايي از او بررسي ميشود و صحبتهاي گاليله درباره كتاب مقدس و نيز نظريه كوپرنيك و زندگي او از نظر خواننده ميگذرد. در «تكامل و خلقت» نيز به منشأ نوع بشر و نظريههاي مختلفي كه در اين مورد وجود دارد از جمله نظريه داروين و عقايد مذهبي او و نيز نكاتي چند درباره آفرينش و تكامل آمده است. در بخش «بر حسب تصادف يا بر اساس طرح؟» به آفرينش جهان و اينكه تصادفي كيهاني بوده يا طرحي خداوندي بوده، پرداخته ميشود. كتاب «درآمدي بر علم و دين» را سعيد ناجي به فارسي برگردانده است. اين كتاب را پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در 129 صفحه به صورت مصور با شمارگان 1500 نسخه و قيمت 3000 تومان منتشر كرده است.
خبرگزاری فارس
|