م.ف.فرزانه در این كتاب مجموعهای از نوشتههای پراكندهی خود را كه طی چهار دههی اخیر در نشریات مختلف منتشر شده جمعآوری كرده است.
چهار عنوان از این مقالات كه فصل یكم آمده درباره "صادق هدایت" هستند. «آخرین روزهای هدایت» شرح یكی از آخرین دیدارهای فرزانه با این نویسنده است؛ روزی كه هدایت آخرین رمان خود را پاره و به سطل زباله میسپارد و تلاش فرزانه برای جلوگیری از این اتفاق نتیجهای نمیدهد.
دومین مقاله متن سخنرانی انتقادی این نویسنده نسبت به جامعهی ادبی است كه زبانی طنزآلود دارد و در دانشگاه آستین تگزاس ارائه شده.
در مقالهی «حقیقتی سربسته در یك نامه سرگشوده» كه به مناسبت صدمین سال تولد صادق هدایت نوشته شده فرزانه از جمله به كتاب «شناختنامه صادق هدایت» پرداخته است.
در مقالهی «جمالزاده و هدایت، پایهگذاران ادبیات نوین فارسی» نویسنده به شخصیت و كارهای این دو نویسنده بزرگ ایرانی می پردازد.
فصل دوم، مقالاتی است درباره فریدون هویدا، فرخ غفاری، نادر نادرپور، تقی مدرسی، امیر جهانبگلو و روژه لسكو.
در این مقالهها فرزانه به رمان «قرنطینه» نوشتهی فریدون هویدا، مجموعه شعر «زمین و زمان» سرودهی نادر نادرپور، كتاب «اقلیتها» نوشتهی دكتر محمدرضا خوبروی پاك و «معمای هویدا» نوشتهی عباس میلانی پرداخته است.
«یادداشتی برای زندهها» نیز میپردازد به امیر جهانبلگو و روژه لسكو مترجم رمان «بوف كور» به زبان فرانسه، «در سوگ یك نویسنده شایسته» به تقی مدرسی و مقالهی مفصل «شب های 112» به خاطرات دقیقی از فرخ غفاری و فریدون هویدا.
در فصل سوم درنگی شده است بر سینما و چند فیلم با مقالاتی چون «وظیفه فرهنگی سینما»، «دستهای حسین كاظمی در فیلم مونپارناس» و انتقاد از فیلم «طعم گیلاس» ساخته كیارستمی.
در فصل چهارم سه داستان كوتاه از نویسنده فرانسوی مارسل بعالو و دو داستان كوتاه از لئونید آندریف، نویسنده روس قرار درد كه شرح حال آنها نیز در ابتدای داستانها تدوین شده اند.
«عروسك دماغ قندی» نیز شرح یك قصهی عامیانهی ایرانی است كه نظیر آن در كتاب «زندگی سری سالوادور دالی» به نقل از این نقاش بزرگ آمده است.
م.ف. فرزانه از نوجوانی با مطبوعات همكاری میكرد. بهمعرفی دكتر سیدصادق گوهرین با صادق هدایت آشنا شد و تا پایان عمر هدایت دوست و مرید او بود.
سال اول حقوق را در تهران، روانشناسی و مردمشناسی را در سوربن گذراند و تحصیل حقوق را تا دكترای حقوق بینالملل در پاریس و تولوز ادامه داد. سپس با بورس دولت فرانسه فارغالتحصیل انستیتوی عالی سینمایی پاریس شد و از آن پس فیلمهایی مستند، بیشتر دربارهی هنر ایران، ساخت. مدتی به ایران آمد، نخستین آموزشگاه فنی سینمایی را تاسیس كرد و از اولین پایهگذاران تلویزیون ملی ایران شد. لیكن محیط كاری بهقدری برایش ناگوار آمد كه از شغل سینمایی دست كشید و به عنوان رئیس بانك صادرات به پاریس بازگشت.
آثارفرزانه عبارتند از: دو كتاب دربارهی هدایت («آشنایی با صادق هدایت» نشر مركز، 1373، «صادق هدایت در تار عنكبوت» نشر مركز، 1383)؛ رمان اتوبیوگرافیك «عنكبوت گوبا»، رمانهای «چاردرد»، « خانه»، «دندانها»، «راست و دروغ»، و « بنبست »؛ ترجمههایی از گوگول، فروید، اشتفان زوایگ، رنه گروسه، هورتیك، چخوف، موپاسان و ژان پل سارتر ...
فیلمهای مستند او نیز عبارتند از: « مینیاتورهای ایرانی »، « كورش كبیر »،« وقایع ایرانی »،« زن و حیوان یا هفت هزار سال هنر در ایران »، « زنهای پاریسی » و « جزیره خارك ....
آتي بان