15 آبان 1389
راهنمای جامع موسیقی كلاسیك» قیمت بالایی دارد اما كافی است كتاب را در دست بگیرید و وزنش را حس كنید، آن وقت مبلغی كه پشتش درج شده، بهنظر اصلا زیاد نمیآید.
این كتاب 560 صفحهای با قطع وزیری، تمامرنگی و تمام گلاسه است؛ كاغذ گلاسهای بسیار مرغوب كه با چاپ مناسب نشر فرهنگمعاصر توانسته است تا حدودی كیفیت نازل بیشتر عكسهای این فرهنگ پرعكس را جبران كند. بیشتر عكسهای كتاب البته تاریخیاند و بهعلت گذشت زمان و نیز فناوری عكاسی در دوره خودشان، طبیعی است كه با عكسهای امروزی قابل مقایسه نباشند. اما عجیب است كه حتی تصاویر جدید فرهنگ هم به شكل نامتعارفی، با كیفیت كلی كتاب هماهنگ نیستند.
كیفیت كلی راهنمای جامع موسیقی كلاسیك در میان كتابهای مرسوم ایرانی، قابل توجه است. جلد سخت و محكم، كاغذ بسیار مرغوب و شیرازه و صحافی بسیار قدرتمند و دقیق، این كتاب را به كتابی مستحكم و شكیل تبدیل كرده و میتواند بهعنوان یك فرهنگ -كه طبیعتا باید محكمتر از هر كتاب دیگری باشد- عمر زیادی داشته باشد.
اما گذشته از ویژگیهای ظاهری فرهنگ موسیقی كلاسیك كه البته نكته كوچكی نیست، كتاب به لحاظ محتوایی نیز قابل اعتناست. همان طور كه رضا رضایی، مترجم كتاب در مقدمه نوشته است، این فرهنگ «اولا به زبان ساده و برای عموم نوشته شده، ضمن اینكه اصالت و دقتی كه برای كتابهای مرجع لازم است در مطالب این كتاب به نحو احسن مراعات شده و ثانیا تنظیم مطالب و انتخاب تصاویر بهصورتی است كه متن را گویاتر و سودمندتر میسازد».
به جز اینها، وقتی كتاب را باز میكنید یك ویژگی شكلی دیگر نیز به چشم میآید كه رضایی دربارهاش مینویسد: «این نكته نیز اهمیت دارد كه صفحهآرایی و چاپ و تولید كتاب چنان چشمنواز و جذاب است كه تورق و مطالعه آن لذتی از اثر شبیه لذت هنری در مخاطب برمیانگیزد.»
از این 3 نكته، اولی شاید برای ایرانیها اهمیت بیشتری داشته باشد كه البته در تركیب با دوتای دیگر، حاصل كار را برای عموم بسیار قابل فهم میكند. زبان ساده كتاب همراه با عكسها و تصاویر سازها و اصطلاحات مختلف موسیقی كلاسیك، آن را برای عامیترین علاقهمندان نیز قابل استفاده كرده است و میتواند به سادگی و بدون پیچیدگیهای مرسوم بحثهای موسیقایی، پرسشهای فراوان علاقهمندان را پاسخ دهد.
این همه شاید به این علت است كه راهنمای جامع موسیقی كلاسیك در یكی از جدیترین مراكز موسیقی كلاسیك دنیا تهیه شده است؛ كالج سلطنتی موسیقی در انگلستان؛ جایی كه نویسنده كتاب در آن استاد است. جان باروز البته طبق رسم غربیها به تنهایی این كتاب را ننوشته بلكه كتاب آنطور كه مترجم مینویسد، حاصل همكاری بیش از 10مولف، همراه با گروهی از مشاوران هنری، طراحان، ویراستاران، محققان و متخصصان تولید كتاب است كه همگی به ریاست باروز كارشان را انجام دادهاند.
با این همه، رضایی نكته جالبتری نیز در مقدمه كوتاهش نوشته است. او میگوید: «من در جریان ترجمه كه حدود یك سال طول كشید به خطاهایی برخوردم (چه در خود مطالب و چه در تنظیم مطالب) كه با مراجعه به منابع دیگر آنها را برطرف كردم، بهطوری كه به جرات میگویم متن ترجمه بهمراتب دقیقتر و كمخطاتر از متن اصلی انگلیسی از كار درآمده است.»
متن اصلی انگلیسی را نشر DK در سال 2005 منتشر كرده و ظاهرا انتشارات فرهنگ معاصر، برخلاف آنچه معمولا در ایران مرسوم است، حق كپیرایت آن را خریده است. كتاب، پس از توضیح عناصر، سازها و اجرای موسیقی كلاسیك، موسیقیدانان بزرگ را بهترتیب تاریخی در 7بخش معرفی میكند.
همشهری آنلاین
|