10 مهر ۱۳۸۹

 تهران امروز

خانم ميشل ظرافت جوجه تيغي را دارد: از بيرون پوشيده از خار، يك قلعه واقعي نفوذناپدير، ولي احساسم به من مي‌گويد كه از درون او به همان اندازه جوجه تيغي ظريف است، حيوان كوچك بي‌حال، به شدت گوشه‌گير و بي‌اندازه ظريف» جملات بالا بخشي از رمان «ظرافت جوجه تيغي» هستند كه دومين كتاب موريل باربري نويسنده فرانسوي است. به تقريب، عمده بخش داستان در آپارتمان شماره هفت خيابان گرونل مي‌گذرد. داستان دو راوي موازي اول شخص دارد كه خانم «رنه ميشل»؛ سرايدار 54 ساله ساختمان و پالوما؛ دختر 12 ساله يك نماينده مجلسند. نويسنده با استفاده از دو نگاه متفاوت به زندگي و به‌ويژه آدم ها، داستان را پيش مي‌برد تا به انتهاي مورد نظر خود برسد. در اين ميان عقايد مختلفي پيرامون فلسفه، سينما، ادبيات و ايدئولوژي‌هاي سياسي از زبان راوي‌ها گفته مي‌شود كه گاه با يكديگر تضاد مشهودي دارند. با اين حال فصل مشترك‌هايي نيز بين شيوه تفكر و سليقه آنها ديده مي‌شود كه علاقه به مردم و سنتهاي ژاپني از آن جمله اند. رنه، بيوه زني است كه به دليل شغل سرايداري و داشتن فاصله طبقاتي اجتماعي با ساكنان پولدار ساختمان، به خلوت پنهاني خود مي‌رود و جديدترين كتابهاي فلسفي دانشگاهي را مطالعه مي‌كند. گاهي هم به تماشاي فيلم‌هاي هنري سينما مي‌نشيند و ياسوجيرو اوزو، فيلمساز مورد علاقه اوست. عكس وي، پالوما يك دختر مرفه است كه به دليل درك نشدن از سوي بزرگ‌ترها عقايد جالب خودش را در سينه نگاه مي‌دارد و براي همدردي با يك خانواده فقير آفريقايي كه در آتش سوخته‌اند مي‌خواهد طي يك نقشه برنامه‌ريزي شده آپارتمان پدر را به آتش بكشد در حالي كه خود مدهوش از استعمال قرص‌هاي خواب مادر ميانه آن قرار‌دارد! همانطور كه خودش مي‌گويد تنها فصل مشتركش با مادر و خواهر؛ جويدن شكلات است! نكته جالبي كه در اين كتاب ديده مي‌شود تفاوت توصيف، فضاسازي و شخصيت پردازي در بخش‌هاي رماني واحد است كه دليل آن تغيير راوي‌ها و نه زاويه ديد آنهاست. به اين معنا كه در برخي داستانها، نويسنده با تغيير زاويه ديد از اول شخص به سوم شخص يا داناي محدود به داناي كل، برخي از اطلاعات لازم را به صورتي ظريف و پنهان به خواننده انتقال مي‌دهد. باربري؛ نويسنده كتاب، حرفهاي زيادي دارد كه سعي كرده آنها را در يك رمان بگنجاند و براي سرريز نشدن حوصله خواننده اين حرفها را به دو بخش تقسيم كرده تا با حضور دو راوي قابليت انتقال بهتري به ذهن مخاطب داشته باشند. عقايد وي درباره تلويزيون و جنبه‌هاي رسانه‌اي و سرگرم سازي آن از منظر علم ارتباطات قابل تعمق است و نكته جالب اينجاست كه از زبان يك نوجوان 12 ساله بيان مي‌شوند كه بزرگ‌تر از سن خودش فكر مي‌كند.

با وجود نگاه‌هاي مختلف به زندگي و فلسفه آن در كتاب «ظرافت جوجه تيغي»،ظرافت تم اصلي رمان است. معنايي كه نويسنده در جست و جوي آن است و مرتب مورد تذكر قرار مي‌گيرد: «مانوئلا، با اينكه در قربانگاه جهان قرباني شده، با اين همه، چيزي از ظرافت او كم نشده است: با فاصله بسيار، از تمام از ما بهتران، به‌ويژه در امر نظافت، بهتر است.» ص 28 «_ بسيار ظريف است./ _ ظريف، چطوري؟ / _تصويري ظريف و قديمي.» ص 33 «در ملافه‌اي تميز خوابيدن به كسي بيش از يك بيمار اميد سلامتي نمي‌دهد. ظريف خوابيدن به كسي حقي بيشتر از يك بيمار به سلامت‌بودن نمي‌دهد.» ص 94 «آقاي چيز باظرافت دست روي بازوي روزن مي‌گذارد و او را از حركت باز مي‌دارد.» ص 150

نمونه‌هاي بالا نشان مي‌دهد كه ظرافت در اين داستان تم است و براي همين نام كتاب به آن تعلق مي‌گيرد. خانم بودن نويسنده رمان و دو راوي آن نيز به اين ظرافت موجود، مشروعيت و عينيت بيشتري مي‌بخشد چرا كه خانمها در بيان مسائل زندگي جزئي نگرترند و به ظرافتها توجه بيشتري نشان مي‌دهند، علاوه بر اينكه نوعي ظرافت در تحليلشان نسبت به وقوع رويدادها ديده مي‌شود.

درخواست کتاب	راهنماي خريد	سبد خريد	چاپ صفحه	ارسال به دوست