فعالان بازار كتاب بعد از اتمام نمایشگاه كتاب در حالی كتابهای جدید را بر پیشخوان خود میچیدند كه احساس میكردند روزهای آینده، روزهای خوبی از نظر فروش خواهد بود؛ روزهایی كه قرار بود روزهای پرفروش باشد. اكثر آنها فكر میكردند كه علاقهمندان به كتاب و كتابخوانی كمكم به گران شدن آن عادت میكنند و باز رونق را به این بازار برمیگردانند اما آنچه را كه آنان پیشبینی میكردند نشد. در حال حاضر اگر سری به كتابفروشیها در جاهای مختلف شهر بزنید بیشتر از خریدار، مردمانی را میبینید كه كتاب را از قفسهها یا پیشخوانها برمیدارند، تورقی میكنند و پنهانی پشت جلد را نگاه میكنند، آرام و با تاسف آن را سرجایش میگذارند و تنها نام كتاب را به خاطر میسپارند. احمد علامی دانشجو است. او از اینكه نتوانسته كتابی را كه میخواهد بخرد، ناراحت است. و میگوید اگر الان این را بخرم هرچند لذت روحی و روانی میبرم و به درد رشته تحصیلیام هم میخورد اما فكر كنم تا آخر ماه برای هزینه رفت وآمد دچار مشكل شوم. از سوی دیگر اكثر فعالان این بازار علاوه بر گرانی این كالا نزدیك بودن زمان امتحانات مراكز آموزشی را نیز مزید بر علت میدانند. به عقیده آنها اكثر كسانی كه از مشتریان این بازار هستند متعلق به قشر در حال تحصیل هستند؛ قشری كه از نظر مالی در تنگنا قرار دارند. از طرفی بیشتر آنها سعی میكنند فعلا زمان خود را صرف مطالعه دروس كنند تا امتحانات را با موفقیت به پایان برسانند. حسین كاظمیان یكی از فعالان بازار كتاب میگوید كه اكثر مواقع در این ماهها ما شاهد افت فروش هستیم، ولی امسال كمی این افت محسوستر است آن هم دلیلش گرانی است. رامین كارگر نیز میگوید یكی دیگر از دلایل این است كه در حال حاضر بسیاری از علاقهمندان كتاب با توجه به افزایش هزینه، در منزل خود مینشینند و با استفاده از اینترنت بسیاری از كتابهای مورد نظر خود را دانلود میكنند. با این حال او هم اعتقاد دارد احتمال اینكه بعد از تعطیلات بازارتكانی بخورد زیاد است. چون كسانی كه به مطالعه در هر زمینهای علاقهمند هستند با توجه به كم شدن هزینه ماهانه و داشتن اوقات فراغت زیاد روی به كتاب میآورند. شاید گران شدن كتاب كمی احتیاط این قشر را برای انتخاب بیشتر كند كه این امر، امری طبیعی است. حسین كاظمیان ادامه میدهد: اما در كل كتاب كمكم در حال تبدیل شدن به كالایی لوكس است. این مساله، واقعا پدیده بسیار بدی است. زیرا باعث كم شدن سرانه مطالعه در جامعه میشود. این مساله نشانگر چند مساله است؛ یكی اینكه اكثر مردم درگیر معاش هستند و فرصت زیادی برای مطالعه ندارند. دوم اینكه رسانههای صوتی و تصویری بیش از پیش جای كتاب را میگیرند. یكی دیگر اینكه برخی از كتابهایی كه چاپ میشود از نظر ظاهری به صورت لوكس درآمدهاند كه جدا از گرانی كاغذ به قیمت آنها افزوده میشود. در حال حاضر اكثر فعالان این بازار از وضع خود راضی نیستند و بیشتر آنها تحركشان كمتر از سالهای گذشته شده است. این امر میتواند تاثیر مستقیم بر معرفی نویسندگان و مترجمان جدید كشورمان داشته باشد. چرا كه شاید كمتر ناشری را بتوان پیدا كرد كه ریسك سرمایهگذاری روی افراد گمنام را بپذیرد. این مساله از نظر عقلی و اقتصادی توجیه دارد. از سوی دیگر بیانگر پایین بودن روح مطالعه در سطح جامعه است چرا كه افزایش مخاطب و سرانه مطالعه باعث رونق این بازار میشود. كتابفروشی كاری فرهنگی اقتصادی است، وضعیت كتابفروشیها ارتباط مستقیمی با كتاب و كتابخوانی در جامعه دارد. گرمی و رونق این بازار زمانی است كه میل به خواندن و مطالعه در میان شهروندان آن جامعه زیاد باشد. در حقیقت كتابفروشی بخشی از شبكه فرهنگی كشور است كه با حضور مخاطب میتواند ادامه حیات داشته باشد. یكی دیگر از نكاتی كه در بازار كتاب به چشم می خورد، چربیدن ترجمه به تالیف است كه آن هم بحث خاص خود را دارد. اما در همین بازار كم رونق باز هم كتابهایی بودند كه از نظر فروش نسبت به سایر عنوان در طیف خود وضعیت مناسبتری داشتند. «مردی كه گورش گم شد» نوشته حافظ خیاوی پرفروشترین كتاب در ادبیات داستانی در ماه گذشته بود. از دیگر كتابهای پر فروش داستان ایرانی در ماه گذشته میتوان به كافه پری دریایی، ها كردن، بازی عروس و داماد و كافه پیانو اشاره كرد. علاقهمندان به داستان خارجی هم با استقبال از «در رویای بابل» نوشته ریچارد براتیگان و ترجمه پیام یزدانجو و همچنین «نغمه غمگین» سلینجر به مترجمی بابك تبرایی و امیر مجد، این دو كتاب را به عنوان پرفروشها اعلام كردند. در این بازار همچنان از آثار نویسندگانی چون مورا كامی، خالد حسینی، ایشی گورو، فاكنر، اشمیث، بوبن و در كل نویسندگان مطرح امروز جهان نظیر ماركز، ساباتو، كالوینو، ویوسا استقبال میشود. یكی دیگر از كتاب های پرفروش در ماه گذشته كتابی به نام «عیش مدام» است كه ماریو وارگاس یوسا درباره «مادام بواری» گوستاو فلوبر است. در زمینه جامعهشناسی ماه گذشته «جامعهشناسی خودمانی» نوشته حسن نراقی نسبت به سایر كتابها در این زمینه از فروش بهتری برخوردار بود. جان هولوگرافیك هم نام پرفروشترین كتاب در زمینه فلسفه است. این كتاب را مایكل تالبوت نوشته است و آنچه شاید بیش از نام و نویسنده كتاب در فروش آن تاثیر داشته است نام داریوش مهرجویی به عنوان مترجم است. یكی دیگر از پرفروشهای فلسفه سوسیالیسم و فردگرایی اسكار وایلد بود. علاقهمندان به اقتصاد نیز سرمایه كارل ماركس به ترجمه حسن مرتضوی، تاریخ جلد ششم یادداشتهای علم، علوم سیاسی (فرهنگ سیاسی ایران) محمود سریعالقلم را به عنوان پرفروشها معرفی كردند. البته این آمار، تقریبی است؛ چرا كه سعی شده بیشتر مبتنی بر تك فروشیهای گسترده در سطح شهر باشد. احتمال این كه بعضا نام كتابی فراموش شود، بسیار كم است؛ چرا كه در بازار كتاب هم مثال سایر بازارها رقابت وجود دارد و قطعا كتابی كه شاهد استقبال خوبی باشد سعی در تهیه آن از سوی فعالان میشود.