كتابشناسي آثار پل استر در ايران
خرداد 1381 خوانندگان ايران با انتشار رمان «شهر شيشهاي» براي نخستينبار با نام «پل استر» نويسنده پستمدرن آمريكايي آشنا شدند. شهر شيشهاي كه يكي از كتابهاي سهگانه نيويوركي اين نويسنده است، اولينبار با ترجمه خجسته كيهان توسط كتابهاي ارغواني منتشر شد اما در سال 82 توسط شهرزاد لولاچي بار ديگر ترجمه شد و در نشر افق به چاپ رسيد و از آن پس افق به ناشر جدي آثار استر تبديل شد. شخصيت اصلي اين رمان دانيل كويين است كه مانند بسياري ديگر از قهرمانان استر نويسنده است. دانيل كويين كه نويسنده كتابهاي پليسي است، پس از يك تلفن عجيب درگير پرونده استيلمن ميشود و تا جايي پيش ميرود كه همه هستي خود را وقف نگهباني از استيلمن ميكند. در اين كتاب پل استر خواننده را با دغدغههاي اصلي ذهنياش- يعني جستوجوي هويت و نوشتن- آشنا ميكند. اين رمان با ترجمه لولاچي يك بار ديگر نيز در سال 84 تجديد چاپ شد.
كشور آخرينها رمان «كشور آخرينها» دومين اثر ترجمه شده استر بود كه در آذرماه 81 با ترجمه كيهان توسط نشر افق منتشر شد. اين اثر استر كه ميتوان آن را با «طاعون» شاهكار آلبر كامو و رمان مشهور «كوري» نوشته ژوزه ساراماگو مقايسه كرد، داستان دختر جواني به نام آنا بلوم است كه در جستوجوي برادر بود به ناكجا آبادي سفر ميكند كه دلخوشي مردم آن مرگ است. آنا در اين شهر مصيبتزده براي فرار از بيخانماني به خانه زني ناشناس پناه ميبرد اما با مواجه شدن با شوهر شرور و متجاوز او، لايههاي ديگري از مصيبت را تجربه ميكند. كشور آخرينها 2 بار ديگر نيز در سالهاي 82 و 84 توسط نشر افق تجديد چاپ شد.
ارواح پس از كشور آخرينها، نوبت به انتشار «ارواح» رسيد كه دومين كتاب از سهگانه نيويوركي استر بود و در ديماه 82 با ترجمه كيهان در نشر افق منتشر شد. اين كتاب كه در ظاهر يك كتاب پليسي است و بر علاقه استر به آثار ادگار آلنپو صحه ميگذارد، ژرف ساختي به شدت فلسفي دارد. يك سامانه مخوف، مردي را به جاسوسي همسايهاي ميگمارد كه يك نويسنده روشنفكر است. مرد جاسوس در شرايط جديد زندگي به مرور عزلت ميگزيند و روزي در مييابد كه مرد همسايه نيز مامور مراقبت از اوست و سرانجام به اين وهم ميرسد كه مرد همسايه كسي جز خود او نيست. ارواح در سالهاي 84 و 85 دو بار ديگر نيز تجديد چاپ شد.
هيولا؛ لوياتان در بهمنماه 83 خجسته كيهان ترجمهي از رمان «لوياتان» استر را با عنوان «هيولا» منتشر كرد. اين توسط «ماندانا مشايخي» نيز ترجمه و توسط نشر ماهي منتشر شد. «بنيامين ساچز» بر اثر انفجار يك بمب دستساز به گونهاي متلاشي ميشود كه ديگر قابل شناسايي نيست و سازمانهي امنيتي در پي كشف هويت او هستند. استر در ان كتاب نيز به دغدغههاي نويسندهاي ميپردازد كه درگير ماجراي معماگون ساچز ميشود. نام اصلي اين كتاب برگرفته از نام يك موجود افسانهاي دريايي است كه فرمانرواي درياهاست. اولينبار توماس هابز در قرن هفدهم اين عنوان را براي يكي از آثارش برگزيد و لوياتان را به منزله نماد قدرتي بيچون و چرا به كار گرفت. انتخاب اين عنوان با توجه به ديد انتقادي استر به جامعه آمريكا، از سوي او چندان عجيب نيست. ترجمه كيهان از اين كتاب در سال 84 يك بار ديگر نيز توسط افق تجديد چاپ شد.
سومين كتاب از سهگانه نيويوركي سهگانه نيويوركي در اسفند 83 با انتشار «اتاق دربسته» به ترجمه لولاچيف توسط نشر افق كامل شد. اين كتاب بار ديگر در سال 85 تجديد چاپ شد. راوي اين داستان دوست دوران كودكي «فنشاو» است كه ناپديد شده و از او جز همسر و فرزند و مجموعهاي از نوشتههايش چيزي برجاي نمانده است. استر در اين كتاب جستوجوي كارآگاهي راوي را به جستوجوي هويت تبديل ميكند. «سهگانه نيويوركي» سرانجام در آبان 84 در يك مجموعه توسط نشر افق به چاپ رسيد.
شب پيشگويي «شب پيشگويي» در تيرماه 84 با ترجمه كيهان توسط نشر افق روانه بازار نشر شد. اين كتاب روايت چند روز از زندگي «سيدني ار» نويسنده است كه پس از خريدن يك دفترچه جلد آبي از يك نوشتافزار فروشي، اسير جادوي آن ميشود و در دام پيشگوييهايي گرفتار ميشود كه زندگي زناشويياش را به چالش ميكشد و او را در صحت ديدگاههايش با ترديد روبهرو ميكند. اين كتاب يك بار ديگر در سال جاري به تجديد چاپ رسيد.
تيمبوكتو بازار نشر در آبان 85 شاهد انتشار اثر ديگري از استر با عنوان «تيمبوكتو» بود كه با ترجمه شهرزاد لولاچي در نشر افق منتشر شد. اين كتاب داستان زندگي سگي به نام «مستر بونز» است كه از صاحبش ويلي جي. كريسمس ميآموزد كه دنياي ديگري به نام تيمبوكتو وجود دارد. پس از مرگ ويلي، مستر بونز ميداند كه بايد در آنجا صاحبش را پيدا كند. او به حدي به كشف و شهود انساني دست پيدا ميكند كه در انتهاي داستان، در اتوباني در ايالت ويرجينيا به طور كاملاً آگاهانه شروع به دويدن ميكند تا با مرگ، خود را به تيمبوكتو برساند.
كتاب اوهام انتشارات مرواريد در فروردين 86 پيشگام چاپ اثري از استر شد. استر در كتاب اوهام يا دغدغه ديگر زندگي خود بازي ميكند. چون او علاوه بر نوشتن رمان دستي هم در سينما دارد و در اين كتاب از زبان يك پروفسور پاكباخته كه خانوادهاش را در يك حادثه سقوط هواپيما از دست داده است، به روايت يافتن يك بازيگر و كارگردان فيلمهاي صامت ميپردازد كه در 1929 بدون اينكه هيچ نشاني از خود به جاي گذاشته باشد، ناپديد شده است. اين كتاب با ترجمه امير احمدي آريان منتشر شد.
مونپالاس و ديوانگي در بروكلين نشر افق در سال جاري دو كتاب ديگر نيز از استر منتشر كرده است. داستان «مونپالاس» همزمان با سفر انسان به كره ماه آغاز ميشود و در طول زمان پيش ميرود تا زندگي 3 نسل قرن بيستمي را به تصوير بكشد. استر در اين رمان مهارت قصهگويي خود را در خدمت رمان مدرن به كار ميگيرد. اين كتاب با ترجمه ليلا نصيريها منتشر شده است. «ديوانگي در بروكلين» نيز آخرين كتاب منتشر شده از استر است كه با ترجمه خجسته كيهان توسط نشر افق منتشر شده است. مراجعه به سايت پل استر ما را با اين خوشوقتي مواجه ميكند كه به جز آقاي ورتيگو، موسيقي شانس و سفرهايي در اطاق كتابت (Travels in the scriptorim) ديگر آثار استر در ايران منتشر شه است و اين مسالهاي است كه بايد با ديد مثبت به آن نگريست.
بنفشه محمودي همشهري
|