ساير محمدى
گروه فرهنگ و هنر ـ گزارش اين هفته مصادف با آغاز نمايشگاه بيستم است. بيستمين دوره نمايشگاه بين المللى كتاب تهران امروز با حضور صدها مؤسسه انتشاراتى از ايران و جهان آغاز مى شود. بار ديگر مردم ايران مخاطبان اصلى كتاب در جشن بزرگ كتاب به عنوان بزرگترين رويداد فرهنگى سال حضور مى يابند تا با كتاب مورد علاقه خود شامل آثار دينى، فلسفى، اجتماعى، ادبى، سياسى و پديدآورندگان اين آثار ديدار داشته باشند. مصلاى تهران سال گذشته براى نخستين بار ميزبان نمايشگاه بين المللى كتاب بود. ناشران كشور از فروش بسيار بسيار خوب و خارج از تصور خود در سال گذشته خبر داده بودند . امتياز برگزارى نمايشگاه در مصلا اعم از سهولت در رفت و آمد و تلف نشدن وقت در ترافيك، موقعيت برابر همه غرفه ها و ... ظاهراً بازديدكنندگان و ناشران، همه را راضى كرده است. اميد است امسال نيز بازديدكنندگان بيشتر، فروش بهتر و نمايشگاه با شكوه ترى را شاهد باشيم. اما كتاب هاى تازه اى كه هفته گذشته به بازار آمدند:
* شعر
«آزاده» مجموعه اى از اشعار زنده ياد رهى معيرى است كه چاپ دوم آن اخيراً از سوى انتشارات بدرقه جاويدان منتشر شده است. اين مجموعه كه به اهتمام حسن على معيرى فراهم آمده در مقدمه اى مى نويسد: اشعارى را كه در سال هاى نابسامانى كشور سروده و مربوط به وقايع آن ايام بوده و با اين كه در سال ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۶ در مجلات معتبر تهران مصور و باباشمل و اطلاعات هفتگى با امضاى مستعار چاپ و منتشر شده، لذا پس از درگذشت رهى به خود واجب ديدم قسمتى از اشعار ميهنى او را طبع و نشر كنم. در اين كتاب اشعارى در قالب غزل، قصيده، مثنوى، قطعه و رباعى آمده است همراه با چند غزل ناتمام، در بخش آخر كتاب چند ترانه معروف از سروده هاى رهى به همراه نت ترانه ها و نام سازنده آهنگ ها آمده است. «سايه عمر» يكى از معروف ترين مجموعه شعرهاى رهى معيرى است كه چاپ دوم آن اخيراً از سوى انتشارات بدرقه جاويدان به بازار آمد. البته اين كتاب قبلاً در سال هاى مختلف توسط ناشران فراوانى چاپ و عرضه شده بود. بيشترين حجم شعرهاى اين مجموعه را غزل تشكيل مى دهد. ضمن اين كه چند قطعه، رباعى و اشعار پراكنده نيز در اين مجموعه چاپ شده است.
«دورترين مرغ جهان مى خواند» به قلم على اكبر قندانى آرانى كتابى درباره انديشه و زندگى سهراب سپهرى است كه از سوى انتشارات مرنجاب چاپ و منتشر شده است. انتشارات مرنجاب در كاشان فعاليت مى كند. نويسنده در اين كتاب نگاهى دارد به ابعاد زندگى فكرى، ادبى و هنرى سهراب سپهرى و بيان خصوصيات آن با بهره گيرى از اشعارش، ضمن اين كه با استفاده از نمادهاى شعر خواننده را با روحيات و اخلاق شاعر و سير انديشه وى آشنا مى كند. سروده هايى از شاعران معاصر درباره سهراب به همراه بازخوانى چند شعر از هشت كتاب و منظومه «در كنار چمن يا آرامگاه عشق» در قالب كلاسيك از ديگر مطالب كتاب مذكور است.
* داستان، رمان
«مستأجر» رمانى از رولان توپور نويسنده فرانسوى با ترجمه كورش سليم زاده است كه از سوى نشر چشمه منتشر شده است. اين نويسنده لهستانى الاصل شاعر، نقاش و كاريكاتوريست صاحبنامى بود كه يك سريال نمايش عروسكى طنز آميز براى تلويزيون فرانسه در سال ۱۹۸۳ ساخت و هدفش تمسخر و دست انداختن اخبار روز جامعه در رسانه هاى اروپايى و آمريكايى بود. زمينه اغلب آثار داستانى او نيز سوررئاليسم و طنزى سياه است كه جوامع اروپايى را هدف مى گيرد. رمان مستأجر در سال ۱۹۷۶ مورد توجه رومن پولانسكى قرار گرفت و از روى آن فيلمى با همين عنوان ساخت. «دن كيشوت روسى» اثرى از ايوان تورگينف نويسنده روس است كه با برگردان يوسف قنبر از سوى انتشارات كاروان به بازار آمد. اين كتاب چهار داستان به هم پيوسته است كه روسيه قرن نوزده را به تصوير مى كشد. در مورد اين نويسنده گفته اند كه در آثارش چنان روسيه را واقعگرايانه تصوير مى كند كه كتاب هايش را به نوعى «دفتر خاطرات روسيه» در آن روزگار مى دانند. از تورگنيف در ايران رمان هاى پدران و پسران، خاطرات يك شكارچى و ... به فارسى ترجمه و منتشر شده بود.
«تأويل ملكوت» عنوان كتابى به قلم دكتر محمدتقى غياثى است كه در نقد و بررسى رمان شاخص «ملكوت» اثر بهرام صادقى، نوشته و منتشر كرده است. اين كتاب هفته گذشته از سوى انتشارات نيلوفر به بازار آمد. دكتر غياثى در اين كتاب، به كار گزارش شناسى قصه، يا روايت شناسى مى پردازد. ساختار كلى قصه، تحليل مضمون هر فصل، درونمايه، ديدگاه ها و تداخل متن ها از ديگر مباحث مورد توجه نويسنده در اين كتاب است. ضمن اين كه در بخش «بررسى نشانه شناختى» هر يك از شخصيت هاى قصه را مورد توجه قرار مى دهد. نمادهاى قصه ملكوت در دولايه مورد مداقه قرار مى گيرد. نويسنده اين كتاب را به عنوان يك كتاب درسى دانشگاهى براى دانشجويان ادبيات فارسى و دانشجويان رشته زبان هاى خارجى و قصه نويسان و منتقدان تأليف كرده است. هشتمين شماره «كيميا» دفترى در ادبيات و هنر و عرفان است كه به اهتمام سيد احمد بهشتى شيرازى از سوى انتشارات روزنه چاپ و منتشر شده است. در اين كتاب سه شعر از امام حسين (ع)، ترجيع بند خواجوى كرمانى، رساله پرتو عشق، ترجيع بند هاتف اصفهانى، ملاقات پوشكين با فاضل خان گروسى، زندگى حضرت محمد رسول الله (ص)، مرورى بر ديوان شبلى، قصيده اى از ابوعلى سينا، شرح موضوعى ديوان حافظ و مناجات منظوم حضرت امير (ع) را خواهيد خواند. در اين «كيميا» چهره هاى شاخص از فرهنگ و ادب ايران و جهان مانند الهى قمشه اى، ويليام چيتيك، آيت الله سيدابوالحسن رفيعى، شيخ مفيد شيرازى، عبدالعلى براتى، ادوارد براون، سعيد نفيسى و پيروز سيار هر كدام با مطلب و مقاله اى حضور دارند. «من در شلمچه بودم» خاطرات سرهنگ عراقى ثامر عبدالله با برگردان فاتن سبزپوش است كه از سوى انتشارات سوره مهر در فروردين ۸۶ به مناسبت بيست و پنجمين سالگرد آزادى خرمشهر منتشر شده بود و چاپ دوم آن اخيراً به بازار آمد. انتشارات سوره مهر به مناسبت بيست و پنجمين سالگرد آزادى خرمشهر كتاب هاى ديگرى هم چاپ و منتشر كرده است كه يكى از آنها «خرمشهر خانه روبه آفتاب» نام دارد. اين كتاب گفت وگو با صديقه زمانى همسر سردار شهيد سيدعبدالرضا موسوى است كه به اهتمام هدايت الله بهبودى، احد گودرزيانى و مرتضى سرهنگى انجام گرفته و تدوين شده است. در مقدمه كتاب مى خوانيم: پيش از اين تنها نامى و عكس از او(سيد عبد الرضا موسوى) روى ديوارهاى افتاده و ايستاده خرمشهر ديده بوديم. اما حالا خانم زمانى در آن روز بهارى در حوالى ميدان گل ها از تكه ابرى حرف مى زند كه روزى روى خاك خرمشهر باريده بود. ابرى كه نامش سيدعبدالرضا موسوى است.
* دين فلسفه، سياست و تاريخ، هنر
«رويكردى بديع و دراماتيك بر: سرگذشت جامع امام حسين(ع) از ولادت تا شهادت» عنوان كتابى به قلم امير فرهى است كه از سوى انتشارات اتاق آبى منتشر شده است. اين كتاب در هفده فصل از تولد امام حسين(ع) به عنوان مولودى فوق العاده آغاز مى شود و در فصل آخر با قتل عام كوفيان پايان مى گيرد. «كوروش كبير» كتابى به قلم هارولد آلبرت لمپ با ترجمه رضازاده شفق است كه از سوى انتشارات معين به چاپ دوم رسيد. اين كتاب، يك رمان تاريخى است كه در سال ۱۹۶۰ نوشته و منتشر شده، نويسنده در تأليف اين اثر به شيوه توصيفى روى آورده و ضمن مسافرت هاى متعدد به كشورهاى منطقه و مناطقى كه زير فرمان كوروش اداره مى شد، به لحاظ حقايق تاريخى و خصوصيات روحى و روانى جامعه و اوضاع اجتماعى ملل و اقوام خاورميانه اثرى جامع خلق كرده كه در عين داستانى بودن متن، به عنوان يك كتاب تاريخ مى توان آن را مطالعه كرد. «رضاشاه از سقوط تا مرگ» عنوان كتابى به قلم دكتر سيدرضا نيازمند است كه از سوى انتشارات حكايت قلم نوين منتشر شده است. دكتر نيازمند پيش از اين كتاب «رضا شاه از تولد تا سلطنت» را تأليف و منتشر كرده بود.
نويسنده در مقدمه كتاب مى نويسد: سرگذشت رضاشاه از مرداد ۱۳۲۰ كه تذكرات كشورهاى خارجى شروع شد و او توجه نكرد تا سقوط و مرگ، يكى از بخش هاى عبرت انگيز تاريخ ايران زمين است. «نظريه انتقادى مكتب فرانكفورت در علوم اجتماعى و انسانى» به قلم حسينعلى نوذرى كه چاپ اول آن در سال ۸۳ از سوى نشر آگه منتشر شده بود به چاپ دوم رسيد. نويسنده در اين كتاب براى آشنايى خوانندگان با بستر تكامل تاريخى و زمينه هاى تكوين اجتماعى مكتب فرانكفورت، ضمن اشاره اى كوتاه به تاريخ آلمان و ميراث سياسى - اجتماعى آن، به ترسيم شرايط سياسى، اجتماعى و اقتصادى دوران جمهورى وايمار در آلمان مى پردازد و در فصل هاى ديگر به بررسى شكل گيرى مكتب فرانكفورت و بحث و بررسى نظريه انتقادى آن اشاره دارد. «اگزيستانسياليسم و اخلاق» اثر مرى وارنوك كتابى است كه به آراى اخلاقى كى يركگور، هايدگر و سارتر نظر دارد و به اين باور است كه اگزيستانسياليسم، از بسيارى جهات بيشتر به نوعى حالت روحى يا حال شبيه است تا نظامى فلسفى و به رغم آن كه نسبتى با نظريه اخلاق دارد، نمى تواند به خودى خود هيچگونه فلسفه اخلاق متمايز و منسجمى پديد آورد. اين كتاب را مسعود عليا به فارسى ترجمه كرده و انتشارات ققنوس ناشر آن است.
«پلخانف: پيش آهنگ ماركسيسم در روسيه» عنوان كتابى به قلم ميخائيل تريفونوويچ و ايرنا نيكولايو ناكورباتووا است كه نشر اشاره منتشر كرده است. پلخانف يكى از رهبران و تئوريسين هاى انقلاب اكتبر روسيه بود و در كنار لنين جنبش انقلابى مردم را هدايت مى كرد. اما پس از چندى از در مخالفت با رهبران جنبش درآمد. به تبعيد رفت. مغضوب واقع شد و سرانجام سرنوشتى تراژيك پيدا كرد. اين كه پلخانف در روسيه چه راهى را پيمود، چگونه و چرا از ماركسيسم انقلابى فاصله گرفت و چه درس هاى تاريخى از سرنوشت پيچيده و متناقض او مى توان آموخت، در اين زندگينامه به صورت مبسوط آمده است. اين كتاب را بابل دهقان از زبان روسى به فارسى ترجمه كرده است.
«ماركسيسم و آزادى» كتابى از رايا دونايفسكايا با ترجمه حسن مرتضوى و فريدا آفارى كه از سوى نشر ديگر منتشر شده است. نويسنده در اين كتاب تولد فلسفه انسان باور ماركس را در رابطه با سه چالش بررسى مى كند. فلسفه هگل، اقتصاد سياسى اسميت و ريكاردو، سوسياليسم پى ير پرودون و فرديناند لاسال.
«مجموعه مقاله هايى از كنگره بين المللى ماركس» يا ماركسيسم پس از صد سال عنوان كتابى است كه از مقالات كنگره بين المللى دانشگاه پاريس در سال ۱۹۹۵ شكل گرفته است. اين كتاب در واقع كارنامه انتقادى و دورنماى آينده ماركسيسم است كه نويسندگان مقالات از كشورهاى مختلف جهان به آن پرداخته اند. اين مجموعه مقالات توسط گروهى از مترجمان به فارسى برگردانده شد و ويراستار مجموعه حسن مرتضوى است. ناشر اين كتاب نشر ديگر است.
«دولت الكترونيك: رويكرد مديريتى» به قلم دكتر نورمحمد يعقوبى كتابى در شش فصل است كه نشر افكار منتشر كرده است. نويسنده در اين اثر معتقد است: قرار گرفتن راهبرد استقرار دولت الكترونيك در دستور كار مديريت بخش عمومى، درحقيقت پاسخى به چالش هاى محيطى هزاره سوم و سازگارى با دنياى جديد كسب و كار است. «ارزشيابى نظام هاى آموزشى» با رويكرد عملياتى كتابى تأليف مجيد احمدى است كه نشر كتاب روشن منتشر كرده است. اين كتاب با پيروى از مراحل روش تحقيق نحوه ارزيابى نظام هاى آموزشى را در هشت فصل به صورت عملياتى شرح مى دهد. در تأليف و تدوين كتاب سعى شده رويكرد كاربردى و روش علمى رعايت شود و فرآيند نظام هاى آموزشى به صورت گام به گام تشريح مى شود.
«استراتژى كلاس جهانى در مديريت كيفيت بازرسى» كتابى از دكتر حسن فارسيجانى است كه انتشارات قصيده سرا منتشر كرده است. نويسنده كتاب مذكور معتقد است براى حضور فعال در عرصه اقتصاد جهانى بايد جهانى انديشيد و براى دستيابى به برنامه هاى پيش بينى شده در سند چشم انداز بيست ساله توسعه كشور همراه شدن با سياست ها و الگوهاى مديريت كلاس جهانى محصولات ضرورى است. لذا كيفيت بازرسى و بازرسى كيفيت در دهه آغازين هزاره سوم نقش و اهميت به سزايى دارد.
«تاريخ خط ميخى» اثرى از كريستوفر واكر با ترجمه نادر ميرسعيدى است كه انتشارات ققنوس منتشر كرده است. در اين كتاب تكامل خط ميخى از كهن ترين علائم تصويرنگاره اى تا متأخرترين الواح نجومى و فرايند استفاده از اين خط براى نگارش زبان هاى گوناگون خاورنزديك بررسى شده است.
«جادوى انگشتان» گزيده مقالات مجله رودكى در فاصله سال هاى ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ است كه در زمينه موسيقى ايران و جهان نوشته شده است. در كتاب مذكور پژوهش هاى ارزشمندى درباره موسيقى و موسيقيدانان جهان مانند بتهوون و استراوينسكى و... آمده است.
چاپ اول اين كتاب از سوى سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى در سال ۸۱ و چاپ دوم آن اخيراً منتشر شده است. «مسائل و چشم انداز فرهنگ» كتاب ديگرى از اين مجموعه است كه به فرهنگ و چشم اندازهاى آن مى پردازد. مقالات اين كتاب به قلم نويسندگانى مانند داريوش آشورى، ناصر تكميل همايون، آرنولد توين بى، اوگوستن ژيرار و جلال ستارى و... است.چاپ دوم اين كتاب اخيراً از سوى سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى منتشر شده است.
«به همين سادگى» مجموعه گفت وگو با صاحبنظران حوزه علوم انسانى و هنر است كه به اهتمام نورالله مرادى فراهم آمده و دفتر پژوهش هاى راديو آن را چاپ و منتشر كرده است. در اين كتاب گفت وگوهاى بسيار خواندنى با آيت اللهى، ابومحبوب عبدالمجيد ارفعى، اسدالله امرايى، موسى بيدج، محمد احمد پناهى سمنانى و... آمده است.
«تاريخ نگارى به شيوه راديو BBC» كتابى به قلم صفورا نيرى است كه دفتر پژوهش هاى راديو منتشر كرده است. در اين كتاب، پژوهشگر بيش از ۱۲۰ برنامه با مضمون مباحث تاريخى از ۱۴ شبكه و ايستگاه راديويى محلى، منطقه اى و بين المللى BBC را مورد تحقيق قرار داده و به چگونگى بيان تاريخ يا تاريخ نگارى در اين برنامه ها پرداخته است.
«زنان و راديو» كتاب ديگرى از دفتر پژوهش هاى راديو است كه كارولين ميشل تأليف كرده و شايسته اسماعيل پور آن را به فارسى برگردانده است. نويسنده كتاب كه از خبرنگاران موفق راديو BBC بوده و در اين كتاب با به نمايش گذاشتن تفاوت ها، نابرابرى هايى را آشكار مى كند كه زنان خبرنگار در راديو BBC با آن مواجه بودند و يا به حاشيه رانده شده اند.
روشنگرى اين كتاب درك بهترى از رهيافت هاى فمنيستى درمورد رسانه ها را فراهم مى سازد.
«سور و سوگ در فرهنگ عامه لرستان و بختيارى» كتاب ديگرى از دفتر پژوهش هاى راديو به قلم محمد حنيف است كه سعى دارد با ارائه نمونه هايى از جلوه هاى سور و سوگ در فرهنگ عامه مردم بختيارى و لرستان اين پيوند را نشان دهد. «موسيقيدانان قزوين» كتابى از مهدى نور محمدى است كه سرگذشت موسيقيدانان قزوين اعم از خواننده، آهنگساز، سازندگان ساز، تعزيه و تعزيه خوانان را در دوره قاجار و اوايل عصر پهلوى روايت مى كند. نويسنده در اين كتاب اطلاعات تازه اى از زندگى و آثار ملاعبدالكريم جناب، ميرزا حسن معين البكاء، ابوالحسن اقبال آذر، سيدعبدالله شيخ الاسلامى و عارف به دست مى دهد. ناشر اين كتاب حديث امروز قزوين است.
«نئوپرسپكتيو» كتابى از ايرج شوقيان است كه انتشارات روزنه منتشر كرده است. در اين كتاب نشان داده شده چگونه مى توان با اسكن گرفتن از اجسام بدون استفاده از وسايل اندازه گيرى، تصاوير مجسم اجسام را به دست آورد. ضمن اين روشى براى رسم پرسپكتيو ارائه شده كه بر مبناى آن مى توان از نماهاى غيرعمود بر هم براى رسم اجسام استفاده كرد. «دموكراسى پساتوتاليتر» اثرى از ژان پيرلوگوف با ترجمه دكتر كاظم ايزدى است كه نشر چشمه منتشر كرده است. وضعيت دموكراسى در جوامع توسعه يافته چگونه است در فرآيند قرن بيستم ديكتاتورهاى فاشيست در بخشى از اروپا و توتاليتاريسم هايى از نوع نازى و اتحاد جماهير شوروى قصد داشتند كه دموكراسى را از ريشه بخشكانند و امروز آيا با شكل جديدى از نفى دموكراسى مواجه نيستيم اين كتاب سعى دارد به اين پرسش ها پاسخ دهد.
«... تا امروز» يا پنجاه سال با افست عنوان كتابى است كه از سوى انتشارات سبزخامه منتشر شده است. در اين كتاب با سرگذشت پنجاه سال شركت چاپ افست آشنا مى شويد. به همين منظور محمدحسين ديزجى گفت وگوهايى با همايون صنعتى زاده (به عنوان نخستين مديرعامل افست) جعفر صميمى، على موسوى گرمارودى، على محمدى اردهالى، على طارمى راد كه به ترتيب دومين تا پنجمين مديرعامل افست بوده اند، داشته تا از فراز و نشيب اين شركت و چگونگى فعاليت آن در طول سال هايى كه گذشت بگويند. البته على طارمى راد طولانى ترين مدت مديريت را به عنوان مديرعامل در اين مجموعه از سال ۱۳۶۲ تا امروز داشت.
«صد ساعت با فيدل» عنوان كتابى است كه در اين هفته از سوى نشر اخوان چاپ و منتشر شده است. موضوع كتاب گفت وگوى ايگناسيو رامونت با فيدل كاسترو رهبر انقلاب كوباست.در اين مصاحبه صد ساعته كاسترو از زندگى و خاطرات خود مى گويد و در خلال اين خاطره گويى تاريخ جهان را از دهه پنجاه ميلادى تا آغاز هزاره سوم به روايت مى نشيند. كتاب «صدسال با فيدل» را كيومرث پارساى از زبان اسپانيولى به فارسى برگردانده است. لازم به ذكر است متن اصلى كتاب در سال ۲۰۰۷ ميلادى چاپ و منتشر شده بود.