دانته آليگيري در 6 جولاي 1265 ميلادي در خانواده يي متوسط در شهر فلورانس كه يكي از جمهوري هاي ايتالياي آن زمان بود، متولد شد. او در كودكي مادرش دونابلا را از دست داد و پدرش اليگيرو زني ديگر اختيار كرد. پس او علاوه بر كمبود مهر مادري، كودكي خود را در محيطي آشفته، پر از جنگ و جدال و دسيسه ها و نيرنگ هايي كه توسط احزاب سياسي «سلطنتي» و مذهبي «كليسا» به پا شده بود پشت سر گذاشت. خانواده دانته روحيه مذهبي داشت بنابراين همواره از كليسا حمايت مي كرد. دانته در مدرسه مذهبي برادران كهتر شروع به تحصيل كرد و به رسم آن زمان هنرهاي سه گانه (دستورزبان، خطابه و مباحثه) و علوم چهارگانه (حساب، هندسه، نجوم و موسيقي) را آموخت.
او در سن 19سالگي عاشق دختري به نام بئاتريس شد. اين عشق چنان عميق شد كه دانته را واداشت در 19 سالگي نخستين اشعارش را در وصف او بسرايد. او در اشعار عاشقانه و آسماني اش بئاتريس را مقدس و پاك نشان مي دهد و او را بسان فرشتگان و بهشتيان مي داند و البته اين موضوع را در مجموعه كمدي الهي (بهشت) نيز مي توان مشاهده كرد. ذوق و درك سياسي او باعث شد به فعاليت هاي سياسي روي آورد. در سال 1296 به عضويت شوراي شهر فلورانس درآيد و در سال 1300 ميلادي سفير فلورانس در سن جمينيانو شود. در ژانويه 1302 ميلادي به جرم سوءاستفاده مالي در دادگاه فلورانس محكوم شد و مجبور به پرداخت نقدي و دو سال دوري از وطن خود شد و مادام العمر از حقوق مدني محروم ماند. از همين رو آوارگي دانته آغاز شد. او هر روز شكسته تر و رنجورتر مي نمود و تا پايان عمر در آتش دوري عزيزانش چون شمع مي سوخت. سرانجام در شب 14 سپتامبر سال 1321 ميلادي در حالي كه فقط 56 سال داشت در تنهايي سرد و بي كسي و نيز در شبي سوزان و جانكاه دنياي دردناك خود را ترك گفت.از نظر شخصيتي دانته را اين گونه شناخته اند.
برخي از بزرگان به سرزمين معيني تعلق دارند، برخي هستند كه دامنه نفوذشان از سرزمين خودشان تجاوز مي كند و سراسر عصر و دوره يي را شامل مي شود، بزرگان معدودي نيز هستند كه پا از عصر و دوران خود فراتر مي گذارند و بر تاريخ جهان يعني بر سراسر قرون بعد از خود سايه مي افكنند. از اين بزرگان در همه رشته هاي علم و ادب و فكر و هنر و سياست و... مي توان يافت و شك نيست كه در عالم ادب «دانته» يكي از اين كسان است. تقريباً تمام محققان عالم ادب مغرب زمين دانته را يكي از سه شاعري برشمرده اند كه «اعظم شعراي تاريخ جهان» لقب دارند. بديهي است مقام «اعظم شعراي ايتاليا» براي دانته به قدري مسلم و محرز است كه هيچ كس تاكنون در اين باره ترديدي نكرده است. دانته در ايتاليا مقامي دارد كه به احتمال قوي نظير آن را هيچ شاعر ديگري در هيچ كشور ديگري ندارد. چنان كه گفته شد تاكنون در اروپا سه نفر از شعراي جهان «اعظم شعراي تاريخ بشر» محسوب شده اند كه عبارتند از هومر، دانته و شكسپير.
در مراسم هزاره فردوسي كه در جهان برپا شد غالباً اظهار عقيده كرده اند فردوسي نيز يكي از اين جمع است و بايد از لحاظ تاريخ نفر دوم محسوب شود تا اين چهار شاعر «اركان اربعه» ادب جهان باشند. بعد از انتشار كمدي الهي يعني در شش قرن اخير هيچ اثر ادبي در مغرب زمين مقام اين كتاب را به دست نياورده است. ارقامي كه درباره نفوذ اين كتاب در دنيا از طرف «دانته شناسان» برجسته تنظيم و تدوين شده، چنان است كه گاه باوركردني نيست.
چنانچه گفته اند از آغاز پيدايش ادبيات در جهان تا به امروز «كمدي الهي» بزرگ ترين محصول قريحه و نبوغ انساني و بزرگ ترين درجه فر و جلال هنر بشري است يا اينكه دانته يكي از بزرگ ترين نوابغي است كه عالم بشريت به خود ديده است. «كمدي الهي» او در حقيقت دايره المعارف باعظمتي است كه از لحاظ قدرت و وسعت دامنه فكر آن را با هيچ اثر ديگري برابر نمي توان نهاد. شش قرن است كه اين مجموعه دائماً در معرض تحقيق و تفسير است و با اين وصف هنوز نتوانسته اند كاملاً به عمق آن برسند. با اين وجود بسياري از پژوهشگران غربي متفق القولند كه كمدي الهي بي تاثير از ادبيات مشرق زمين نمي تواند باشد؛ آثاري همچون سيرالعباد الي المعاد اثر سترگ سنايي غزنوي و ارداويرافنامه يا كمدي الهي ايراني كه هزار سال پيش از دانته خلق شده و بالاخره «رساله الغفران» ابوالعلا معري (449- 363) هجري قمري.
چنان كه گفته شد «كمدي الهي» اثري است كه در تدوين آن هم از سوابق فكري شرق و غرب الهام گرفته شده و هم منابع مختلف غربي و شرقي و قديم و جديد «تا زمان دانته» مورد استفاده قرار گرفته است و از تركيب اين افكار و عقايد و اصول فلسفي و علمي و حوادث تاريخي و معتقدات مذهبي كاتوليك و اساطير يوناني و رومي و آشنايي استادانه با روحيات و عواطف بشري است كه مجموعه بزرگ «كمدي الهي» كه اكنون ترجمه آن تقديم خوانندگان فارسي زبان مي شود پديد آمده است. اين كتاب در سه بخش يا سه چكامه دوزخ، برزخ و بهشت هر چكامه مركب از 33 سرود كه شمار ابيات هر سرود تقريباً به يك اندازه است مبناي ساخت 33 سرودي عدد سه است. يك سرود اضافي كه به منزله مقدمه است شمار سرودها را به صد مي رساند كه مضرب ده يعني مضرب عددي است كه نماد كمال است. بحري كه در اين منظومه به كار رفته است بحر موسوم به «تردزاريما»، ماخوذ از نوعي شعر عاميانه به نام سيرونته است كه هنرمندانه پرداخته شده است. غتردوزاريما نوعي شعر مركب از بندهاي سه بيتي است كه ابيات اول و سوم هر بند هم قافيه اند و بيت دوم با ابيات اول و سوم بند بعد هم قافيه است؛ به اين ترتيب a، b، b-a، c، c-b، d، c و قس عليهذاف عنوان كلي منظومه در اصل «كمدي» بوده است كه طبع اثر اقتضاي آن را دارد. چه منظومه از اندوه آغاز مي شود و به پاياني خوش مي انجامد. خود دانته در سرآغاز كتاب خود آن را با اين جمله به كان گرانده لااسكالا اهدا كرده است؛ «چنين است كمدي دانته آلاگري كه فلورانس موطن است ولي فلورانسي خوب نيست.» «الهي» صفتي است كه نسل هاي بعد به اين منظومه داده اند. نخستين بخش اين اثر دوزخ است.
دوزخ قلمرو ظلمات (دره مغاك رنج) است كه موجود انساني از همان لحظه يي كه از زندگي عقل و تقوا (زندگي مدني) و از نور روي برمي تابد در آن سرنگون مي شود. بخش دوم برزخ است كه كوهي است دشوارگذر و با شيب تند و پر از بريدگي كه از ميان اقيانوس بزرگ وجود سر بر آورده است تا «به بلندي آسمان ها افراشته شود».
اين سرزمين انساني است كه مسيح آن را تقديس كرده است و آخرين بخش كمدي الهي بهشت است. بهشت زندگي فوق طبيعي مبتني بر عنايت الهي كه دانته از آن برخوردار مي شود زندگي جاويداني است كه در زمان آغاز مي شود.
عنايت رستگاري بخش كه بهترين گوهر وجود او را تحسين مي كند و او را شايسته سعادت ابدي يعني ديدار ذات الاهي مي سازد.
دانته علاوه بر كمدي الهي كه شاهكار او است آثار ديگري نيز از خود بر جا گذاشته است مانند زندگاني نو/ ضيافت/ زبان عاميانه/ سلطنت/ آهنگ ها و... .در ايران كمدي الهي با سه ترجمه به خوانندگان عرضه شده است. كار ترجمه حاضر چهار سال به طول انجاميده و نمونه ششم آن بيش از سه بار ويرايش شده است؛ كاري مداوم توسط يك گروه 12 نفره.
دانته آليگيري در 6 جولاي 1265 ميلادي در خانواده يي متوسط در شهر فلورانس كه يكي از جمهوري هاي ايتالياي آن زمان بود، متولد شد. او در كودكي مادرش دونابلا را از دست داد و پدرش اليگيرو زني ديگر اختيار كرد. پس او علاوه بر كمبود مهر مادري، كودكي خود را در محيطي آشفته، پر از جنگ و جدال و دسيسه ها و نيرنگ هايي كه توسط احزاب سياسي «سلطنتي» و مذهبي «كليسا» به پا شده بود پشت سر گذاشت. خانواده دانته روحيه مذهبي داشت بنابراين همواره از كليسا حمايت مي كرد. دانته در مدرسه مذهبي برادران كهتر شروع به تحصيل كرد و به رسم آن زمان هنرهاي سه گانه (دستورزبان، خطابه و مباحثه) و علوم چهارگانه (حساب، هندسه، نجوم و موسيقي) را آموخت.
