جواد ماه زاده

«آيا ما در سياست هاي بدبينانه مشاركت داريم يا در سياست هاي مبتني بر اميد؟ ... منظورم خوشبيني كوركورانه نيست. يعني خود را عمداً به ناداني زدن و اين پندار كه بيكاري با صحبت نكردن درباره آن برطرف مي شود، يا اگر بحران بهداشت و درمان را نديده بگيريم، خود به خود حل مي شود. نه، موضوع صحبت من مسائل اصولي تر هستند. اميد بردگان هنگامي كه دور آتش نشسته اند و از آزادي مي خوانند؛ اميدي كه مهاجران را به سوي سواحل دوردست مي كشاند... آرزوي يك بچه لاغراندام با يك اسم مضحك كه معتقد است امريكا جايي هم براي او دارد. جسارت اميد...» (بخشي از سخنراني اوباما در كنوانسيون ملي حزب دموكرات، 27 ژوئيه 2004، بوستون، ماساچوست)

كتاب «جسارت اميد» نوشته باراك اوباما كه پيش از زمان به قدرت رسيدن او منتشر شده بود، توسط ابوالحسن تهامي به فارسي برگردانده شده و يكي دو روزي است كه توسط موسسه انتشارات نگاه به بازار و نمايشگاه كتاب آمده است. گفت وگو با ابوالحسن تهامي درباره اين كتاب تقديم خوانندگان مي شود.

---

-آقاي تهامي شما چه زماني با اين كتاب آشنا شديد و تصميم به ترجمه آن گرفتيد؟

زماني كه من در مجارستان بودم و اوباما هنوز در حال از سر گذراندن مبارزات انتخاباتي اش بود، اين كتاب را خواندم. درست زماني بود كه خيلي ها پيروزي او را پيش بيني مي كردند. البته او اين كتاب را يك سال قبل به چاپ رسانده بود و پيش از آن هم كتاب ديگري را با نام «خاطرات پدرم» نوشته و منتشر كرده بود.

-در اين كتاب از باراك اوباما چه مي فهميم؟

اين كتاب دربرگيرنده سرگذشت و تجربيات و نيز آرا و ديدگاه هاي گوناگون اوباما در مورد مسائل تاريخي و مبتلابه جامعه امروز امريكاست. او از پدري سياهپوست و مادري سفيدپوست به دنيا آمده و در ايالت اهايو بزرگ شده است. پدر و مادرش بعد از دو سال از يكديگر جدا شدند و سپس مادرش با يك دانشجوي اندونزيايي ازدواج كرد. باراك هم در آن زمان به يك مدرسه مسلمان ها در اندونزي مي رفت تا اينكه بعد از چهار سال باز هم مادر او از همسرش جدا شد و با دختري كه از اين مرد به دنيا آورده بود، به هاوايي رفت. باراك حسين اوباما در اينجا در كنار مادر و پدربزرگش زندگي كرد. او در جايي از اين كتاب درباره اين دوره از زندگي اش گفته است كه من بچه لوسي بودم و هر كاري دلم مي خواست مي كردم و آنقدر قدرت كلامي داشتم كه هميشه پدربزرگم را در برابر بحث ها و خواسته هايم محكوم مي كردم.

-چه چيزي در اين كتاب يا در شخص آقاي اوباما شما را به ترجمه اثر جلب كرد؟

اين كتاب را كاملاً بر اساس خوشامد شخصي ام ترجمه كردم. اوباما كسي بود كه از گمنامي پا در مسير شهرت گذاشت. به بيان ديگر او كسي است كه چندان شناخته شده و مطرح نبود ولي آمد و رقبايش را كنار زد و رئيس جمهور ايالات متحده شد.

-راز موفقيت او را در انتخابات در چه مي دانيد؟

راز موفقيت اوباما صداقتش بود. او تمام ايرادها و نقايص دولت جرج بوش و نظام سياسي حاكمه را در حرف ها و همين كتابش عيان كرده است. با خواندن «جسارت اميد» متوجه مي شويم بوش چه هيولايي بوده است. همچنين متوجه مي شويم سياست هاي امريكا چه خطرات و آسيب هايي را براي جهان به دنبال داشته است. فكر مي كنم خواندن اين كتاب براي كساني كه مي خواهند جنايات امريكا را بشناسند، لازم است. اوباما در اين كتاب از بوش انتقاد مي كند كه چرا به جاي رسيدگي به مردم پايين دست جامعه ميزان ماليات ثروتمندان و كساني را كه سالانه ميلياردها دلار درآمد دارند، كم كرده و ماليات طبقه محروم را افزايش داده است.

-به طور كلي چه موضوعاتي در كتاب باراك اوباما مطرح شده است؟

در «جسارت اميد» راجع به سياهان، جامعه امريكا، سياست امريكا در داخل و خارج و مهم تر از همه، مساله آموزش و پرورش صحبت شده است. مثلاً او معتقد است براي اينكه دزد نداشته باشيم، نبايد فقط او را بگيريم و اقدام هاي تنبيهي انجام دهيم بلكه بايد ببينيم دليل آن دزدي يا عمل زشت چه بوده است. او به عنوان نويسنده، ما را به محله هاي سياهپوستان مي برد و شرايط زندگي كودكان و نوجوانان و دختران آبستني را كه نوزاداني به دنيا مي آورند و در فقر و محلات كثيف رشد مي كنند و دور و اطراف شان پر از آدم هاي قاچاقچي و خلافكار است و... نشان مان مي دهد و به دنبال راهكار مي گردد. مي توانم بگويم از ميان تمام سياهان امريكا از هر 10 نفر، هشت نفر ممكن است به دلايل مختلف روانه دادگاه ها شوند و دليل آن چيزي نيست جز محيطي كه در آن رشد كرده اند. سياهپوستاني داريم كه زماني كه به 50سالگي مي رسند هنوز سواد نوشتن نام خودشان را هم ندارند. چنين آدمي چه هنري مي تواند داشته باشد؟ اوباما در اين كتاب راه را نشان مي دهد و به مخاطب مي گويد چگونه مي توان از اين وضع نجات پيدا كرد. تاكيد او بر آموزش دختران و پسران از سنين نوجواني است تا قدر خود را بدانند و خود را در اختيار ديگران قرار ندهند و بدون فكر ازدواج نكنند و...

-اوباما در اين كتاب چقدر از خودش گفته است؟

تمام اين كتاب از زبان اوباما روايت مي شود و به همين دليل مي توان آن را صادقانه دانست. اوباما در جايي عنوان مي كند من طوري بزرگ شده ام كه هرگز نمي توانم دروغ بگويم. او خانواده اش را به طور كامل به خواننده معرفي مي كند. مثلاً مي گويد آنها از ابتدا عضو حزب دموكرات بوده اند و يكي از عذاب وجدان هايشان اين بوده كه به نيكسون راي داده بودند.

-آيا مي توان «جسارت اميد» را نوعي مانيفست انتخاباتي باراك اوباما در آستانه انتخابات رياست جمهوري دانست؟

اين كتاب صددرصد مانيفست رياست جمهوري او بوده است چرا كه هم خود، خانواده و ديدگاه هاي مختلف اش را تشريح كرده و هم شرايط موجود (دوران بوش) و نقاط ضعف ها را مورد دقت قرار داده است. همسر او ميشل نيز قبل از انتخابات در يك مصاحبه تلويزيوني در پاسخ به سوالي درباره زندگي و برنامه هاي شوهرش گفت؛ «شما مي توانيد به كتاب جسارت اميد مراجعه كنيد و آن را به مثابه آينه يي كه باراك اوباما را بازمي تاباند در نظر بگيريد.» بدون شك اين كتاب در انتخابات تاثير فراواني گذاشته است. جالب است كه او در جايي از كتاب مي نويسد، مادرش با مشاهده هوش و پيشرفت باراك در دوران بچگي به او گفته بوده تو روزي رئيس جمهور مي شوي.

-اقبال مخاطبان امريكايي نسبت به اين كتاب چطور بوده است؟

اين كتاب در زمان قبل از رياست جمهوري او پرفروش ترين كتاب امريكا بود. كتاب ديگري هم قبل از آن داشت كه در زماني كه سناتور ايالتي بود، نوشته بود.

-اعمال و شعارهاي امروز اوباما را تا چه اندازه منطبق با آنچه در كتابش آورده است، مي دانيد؟

به نظر من كارهايي كه در ابعاد داخلي و خارجي وعده داده بوده، در حال انجام است. او گفته بود از عراق مي رويم و قرار بر همين است. در مورد پاكستان و افغانستان نيز گفته بود بايد جنگ را شدت دهيم و با كساني كه بيشتر مورد علاقه مردم هستند، كنار بياييم. به اعتقاد اوباما، براي اينكه طالبان و القاعده كنار رانده شوند بايد در كنار مجاهدين قرار گرفت چرا كه آنها به نحوي رفتار مي كنند كه باعث مي شود مردم خود به خود با القاعده همراه نشوند. او مي گويد رئيس جمهور افغانستان را خود مردم بايد انتخاب كنند و اگر وضع كار و دستمزدها و زمينه براي زندگي مساعد آنها فراهم شود، تمايل به گرايش هاي طالباني نيز كاسته مي شود.

-آيا اقبال مخاطبان نسبت به اين كتاب و همچنين توجه جامعه امريكا به آقاي اوباما، به اين دليل نبود كه او بيشتر از هر چيز به انتقاد از شرايط حاضر دست زد و شعار تغيير را در پيش گرفت؟

در اينكه اين كتاب دستمايه هايي در اختيار منتقدان امريكا قرار مي دهد تا از مسائلي كه اطلاع ندارند آگاه شوند، شكي نيست. او در بعد تغييرخواهي به نقد وضعيت حاكم در دوران بوش مي پردازد و بدي ها و نقايص را برجسته مي كند اما او بر اين نكته هم تاكيد مي كند كه بايد محافظ نهادهاي دموكراتيكي باشيم كه پدران مان بنياد گذاشتند. به باور اوباما، بوش ناشيانه جنگ هايي را به راه انداخت كه باعث اعتراض و رويگرداني مردم شد. بوش همين طور اقتصاد امريكا را به ورطه ورشكستگي انداخت. بايد بدانيم اقتصاد امريكا آنقدر بزرگ است كه اگر عطسه كند، تمام كشورهاي دنيا سرما مي خورند. چنانچه ديديم بحران مالي اين كشور، چين را در آن سوي جهان به دليل كاهش صادراتش به امريكا با چه ضرر و زياني همراه كرد. اما اوباما به همين ها بسنده نكرده و راهكار ارائه داده است. امروز بعد از گذشت چند ماه از ورود او به كاخ سفيد مي بينيم كم كم سياست هاي اقتصادي او موجب كاهش افت مالي شده و شكوفايي اقتصادي در حال آغازي دوباره است. اگرچه راه درازي در پيش است اما همين چند روز پيش خواندم در وال استريت طي يكي دو هفته اخير، سود و زيان ها برابر شده و شكست كاهش پيدا كرده است.

روزنامه اعتماد