من داستان و رمان ايراني و خارجي زياد مي‌خوانم و «دا» را كتابي بسيار گيرا و جذاب ديدم. اين كتاب يكي از رمان‌هاي قوي ادبيات كنوني ما است كه ساختاري بسيار زيبا دارد و از نكات تاثير برانگيز آن مي‌توان به صحنه‌پردازي‌هاي واقع‌گرايانه‌اش اشاره كرد؛ چيزي كه كمتر در رمان‌هاي موجودمان مي‌بينيم. همچنين نوعي ناتوراليسم شفاف و گيرا در اين كتاب ديدم كه خواننده مي‌تواند به راحتي با آن ارتباط برقرار كند و در عين حال از نظر مفهومي هم كتابي است بسيار غني؛ داستاني كه واقعيت وحشتناك جنگ را نشان مي‌دهد؛ اينكه چطور عده‌اي مردم مظلوم به يك آن مورد خشونت‌هايي وحشتناك قرار مي‌گيرند و عذاب مي‌كشند و فنا مي‌شوند. خواننده تصاوير رنج‌آور فراواني را مي‌بيند و در مقابل با تلاش و كوشش بي‌وقفه زني روبه‌رو است كه مي‌خواهد در اين ميان مفيد باشد. شخصيت اصلي داستان، در موقعيتي قرار مي‌گيرد كه بسياري ممكن است در موقعيت مشابه، طاقت نداشته باشند و رها كنند و پا به فرار بگذارند اما اين زن مي‌ماند و به همراه عده‌اي معدود دست به كار مي‌شود. در مجموع بايد گفت اين كتاب، تصويري بسيار جذاب از روزهاي جنگ ظالمانه‌اي است كه درگرفت و همه را گرفتار كرد؛ روزهاي اول جنگ كه ناگهان بدبختي و بلايي عظيم سراغ مردمي آمد كه گناهي نداشتند و داشتند به آرامي زندگي مي‌كردند. جزئيات اين مسائل، آنقدر در اين داستان غني و قوي‌طرح شده كه بدم نمي‌آيد يك قسمتي از آن را – چون تمام آن كه يك سريال طولاني مي‌شود – بسازم. البته چند نفر از فيلم‌سازهاي ما مثل خانم «تهمينه ميلاني» و ديگران هم براي اين كار تمايل نشان داده‌اند، كه به نظرم بهتر است چراكه قهرمان اين داستان زن است و يك فيلم‌ساز زن بهتر و عميق‌تر مي‌تواند به درون شخصيت زن داستان رسوخ و سرنوشتش را مجسم كند. در پايان ضمن تحسين نويسنده، توصيه مي‌كنم تمام دوستان و خوانندگان اين كتاب را بخوانند چراكه مجموعه‌اي از تجربيات بسيار غني هنري و ادبي و فلسفي و فكري و تاريخي، در اين كار جمع است و تصويري درخشان از موقعيتي عجيب و غريب است كه مردم ما در يك برحه در آن گرفتار شدند و اين موقعيت به بهترين وجه در اين كتاب روايت شده است.
