28اسفند 1387
اسارت وزن
«تقويمهاي تشنه» نام مجموعهاي از شعرهاي داوود بيات است كه از سوي نشر «صدو بيست و هشت» به بازار كتاب عرضه شده. نام داوود بيات براي كساني كه در دنياي مجازي به جستجوي شعر ميروند، آشناست، چون سالهاست شعرهايش را در وبلاگ خود قرار داده و مخاطبان بيشتري براي آثارش ميجويد.
با اين پيشآشنايي تقويمهاي تشنه را ورق ميزنيم. اولين نكتهاي كه پس از تورق، ذهن مخاطب را به خود مشغول ميكند، صفحهآرايي نامطلوب كتاب است. با اينكه در سالهاي اخير ناشران بيش از پيش به شكل مجموعههاي شعر اهميت ميدهند، تقويمهاي تشنه از اين نظر چندان مطلوب نيست . نوشتن درباره تاثير صفحهآرايي مطلوب در جلب مخاطب مجال و مقالي ديگر ميخواهد؛ پس سراغ شعرهاي داوود بيات ميرويم.
اولين شعر اين كتاب به اعتبار تاريخي كه در پايان شعر ذكر شده متعلق به 16 سال پيش است و آخرين شعر متعلق به سال گذشته. جالب اينكه 5 شعر پاياني كتاب سال 86 سروده شده و ديگر شعرها سالهاي 71 تا 78 . توجه به اين نكته بيانگر اين حقيقت است كه شاعر، سالها از فضاي شعر دور شده و دوباره به اين فضا بازگشته است. ناگفته پيداست كه شعرهاي كتاب تقويمهاي تشنه اولين تجربههاي داوود بيات بوده و هم از اينروست كه مطالعه آن توقع مخاطب را برآورده نميكند. آنچه در اين مجموعه ميخوانيم در قياس با شعرهاي جديد شاعر ضعفهاي فراواني دارد.
تركيبهاي عجيب
خواننده تقويمهاي تشنه براحتي متوجه ميشود كه شاعر دلبستگي شديدي به سبك هندي دارد، زيرا در همه شعرها براي ساختن تركيبهاي هنديوار تلاش كرده، اگرچه اين تلاش اغلب موارد به نتايج دلخواه نرسيده است. آيه بنبست، ضربان نفس مهر تب آلوده تو، فصل رنگين سلوك خوي كوچه، سرود ملي زخم گره سزا، تركش آفتابي من، دشنه بيسرپرست، نسل خم ميراث معصوم، تركيبهايي كه خوانديد از جمله تركيبهاي عجيبي هستند كه در كتاب تقويمهاي تشنه كم نيستند.
مصراعهاي عجيب
تركيبسازي عجيب و بدون پشتوانه، عامل ايجاد مشكل بزرگتري نيز شده كه بسيار عجيبتر از مشكل پيشين است. در اين كتاب، مصراعهاي بسياري وجود دارد كه مخاطب با تامل بسيار هم نميتواند به معناي آنها پي ببرد، براي پيشگيري از طولاني شدن نوشته، برخي مصراعها را نقل ميكنم.
بي تو، تب سكوت من از جنس ماجراست ايمان كفر گونه اين كوچه ناخداست چون غروبي تشنه نبض طلوع آواز تركش خوردهات در كوچه شالي ست به روي پنجره رنگ اين ورود ممنوع است - هست سنگر به سنگر من در آواز تو چنگم و ...
وزنهاي نامانوس
يكي ديگر از ويژگيهاي مجموعه شعر تقويمهاي تشنه استفاده از وزنهاي نامانوس است؛ وزنهايي كه گاهي خواندن شعر را براي مخاطب مشكل ميكند، البته بسياري از شعرهاي اين كتاب در وزنهاي عادي سروده شدهاند، اينكه شاعر وزنهاي نامانوس را تجربه كند ارزشمند است، اما متاسفانه شاعر اين مجموعه گاهي در عاديترين وزنها هم به حشو و زوايد تن داده است. متاسفانه مجالي براي نوشتن بيشتر نيست. پس در اين بخش هم به چند مثال اشاره كرده، تفسير آن را به شما وا ميگذارم.
وگرنه چرا يك كمي از صداي تو... وگرنه چرا اين دل خاكي كوچك... تا ذوب شدن كه بايد ذگب شدن خوانده شود كوله پشتيات... و...
در كنار اين مشكلات، اشكالهاي ديگري نيز در شعرهاي كتاب ديده ميشود، اشكالهايي كه نياز به باز نوشت همه آنها نيست.
حرف آخر
با وجود آنچه درباره تقويمهاي تشنه نوشتم و خوانديد، داوود بيات از شاعراني است كه در سالهاي اخير قدمهاي خوبي در جاده شعر بويژه غزل برداشته است، دلبستگي داوود بيات به غزل در تقويمهاي تشنه نيز به چشم ميخورد، زيرا از 36 شعري كه در اين كتاب چاپ شده 26شعر غزل است و 10 شعر باقيمانده هم مثنوي و غزل مثنوياند. صاحب اين قلم اميدوار است، داوود بيات به مصراعهايي از نوع «بار كمي به روي الفبا گذاشتي» بيشتر بپردازد و يقين دارد كه او توانايي اين كار را دارد. با اين اميد و با آرزوي موفقيت براي اين شاعر گرامي نوشته را به پايان ميبرم و به بيتهايي از شعر تقويمهاي تشنه كه از شعرهاي خوب اين مجموعه است، مهمانتان ميكنم:
وا كردهام به روي تمام فصول سال از زمزم نگاه تو فصلي چنين زلال بين صفا و مروه عمرم دويدهاند تقويمهاي تشنه به تو سالهاي سال دورت طواف ميكنم اي قلهاي كه هست بر ماه روي تو حجرالاسودي چو خال
جام جم آنلاين:
غلامرضا طريقي
|