«... من حاضر نيستم يك كلمه را بيخودي به خاطر وزن بكشم، وزن را مي‏كشم...»

«روزي براي تو خواهم گفت» مجموعه شعري است از احمد‌رضا احمدي كه 13 «شعر» ، 38 «نثر»، 10 «شعر‌ وُ نثر» را در بر می‏گيرد. اشعار اين دفتر از نظر قالب در نوع شعر «موج نو» قرار می‏گيرند زيرا نه تنها وزن عروضي ندارند بلكه آهنگ و موسيقي آنها حتا مانند شعر سپيد هم آشكار نيست. در حقيقت منطق غير نثري آنها و تشبيهات و استعارات نوين آنها يعني مجموعا زبان شعري، بدانها، آهنگي معنوي می‏بخشد كه در نثر ديده نمی‏شود: چه لحظه‏ها كه ما توقف كرديم/ تا مرگ هم توقف كند/ اما مرگ سرشار از اميد/ ما را رها نمی‏كرد/ دستي از آسمان به زمين آمد/ كه ما را فريب دهد/ كه در خانه بمانيم/ در خانه مانديم/ اما چشم ياري نمی‏كرد/ كه بنفشه‏ها را ببينيم/ ما به ياد نداشتيم/ كه چه بر تن داريم/ يا تكه گوني‏اي كه از پاييز/ مانده بود/ بر تن داريم/ چه حادثه اي بود/ كه ناگهان/ ترقه تركيد/ و خورشيد طلوع كرد/ ²

نثرهاي اين دفتر نثرهايي شاعرانه( Poetic Pose) ‏اندزيرا شبيه شعرند و پُرند از هنجار افزايي‏هاي ادبي يا شعري كه به زبان عادي بلكه عاميانه امروز بار شده است، يعني مختصات شعري از قبيل آهنگ، سجع، و بازي‏هاي لفظي (بديع) و عناصر خيال‏آفرين به زبان اضافه شده است (Extra regularity). فكر و تخيل جديد زبان را در زير فشار خود خم كرده است و به آن شكل‏هاي غريبي داده است. ابهام، اسناد مجازي، تشخيص و...‌بر تمام زواياي نثر چيره شده‏اند. بدينسان با هنجارهايي مواجهيم كه مالوف نثر متعارف نيست. اين هنجارها نسبت به هنجارهاي ادبي متعارف تازگي دارد و علاوه بر نشان دادن اين كه اين نثر ادبي است نشان می‏دهد نثرِ نوِِ احمد‌رضا احمدي سبك داري است: درختان باران‏زده را در ماتم و نيستي چندين بار هجا كرديم، چه سود كه درختان برگ‏ها را نثار باران كرده بودند به آساني دانستيم مرگ در كمين ما پشت درختان تنومند مخفي است. رگ‏هاي دستانمان نمايان و حريق‏زده در آفتاب می‏درخشيدند، اين براي مرگ نشاني خوبي بود كه ما را زود و بدون زحمت به چنگ آورد. ديگر سخن از هستي و نيستي نبود سخن از آرشه ويلني بود كه در سرما يخ می‏بست و كودكي از وحشت بمباران نام مادر خود را فراموش كرده بود، مادر مرگ را صدا می‏كرد خاطرات ما تكه‏تكه می‏شد به كودك اصابت می‏كرد برگي از پاييز جدا شد كنار ما به سنگ اصابت كرد، برقي زد و سپس ناپديد شد. تو مدام می‏گريستي برگ‏ها براي تو شفا نبود، حتي عشق هم ترا تسلّي نبود، می‏دانستي مرگ پنهان در پشت درختان تنومند ما را از عكس‏هاي عروسي مان شناخته است. ³

شعر وُ نثر‏هاي اين دفتر تركيبي از شعرها وُ نثرهاي احمد‌رضا احمدي است: بر زمين پاي می‏كوبد كه ما را متوجه حركت زمين و سيارات كند كه در يك فنجان چاي سرد می‏شود وقفه‏اي نيست زمين می‏چرخد/ حدس‏هاي ما درباره آينده ـ دختران دم بخت، رسيدن انگورها، خوشبختي ـ لميدن زير تاك‏هاي انگور به ياس مبل می‏شود خيال می‏كرديم پايز به ما دلخوشي و شور می‏دهد پس تا پايان پايز صبر كرديم و صبور بوديم اما چه شد/ روزها از حوصله ما بيرون بود/ قطراتي آب از ناودان‏ها بر سرمان می‏ريخت/ سپس هيچ در هيچ/ به كنارم نشسته بودي/ ساعت حركت قطار را می‏پرسيدي/ هنگامی‏كه هواپيماي تو در اقيانوس سقوط كرد/ مردان و زنان در خانه‏ها پرده‏ها می‏كشيدند/ كه شام را در سكوت بخورند/ ناخواسته و با دلشوره/ سوار قطار شديم/ نمی‏دانستيم به راستي قطار كجا می‏رود/ می‏خواستيم در بمباران هوايي از / پايتخت دور شويم/ در قطار به هنگام آژير/ پتوها سقفي از سيمان است/ صداي آژير را می‏شنيديم/ حتي آهي هم نكشيديم/ طياره‏هاي عراقي اطرف ايستگاه/ راه آهن را بمباران كردند/ قطار به راه افتاد/ اما لختي بعد/ قطار در سكوت ما در اندوه و / بي سرانجامي در كنار بهمن مانده بود/ ما بهت‏زده/ در واگن‏هاي تاريك/ پرتقال‏ها را از پوست جدا می‏كرديم. ⁴

شعر‌ وُ نثر‌هاي اين دفتر شعرهايي منثور
(Prose Poem) اند ـ‌ مانند برخي از آثار آرتور رمبو، اسكار وايلد و تي اس اليوت ـ كه احمد‌رضا احمدي آنها را به صورت تركيب شعر وُ نثر نوشته است. در اين شعر‌ وُ نثر‌ها صنايع ادبي و تصاوير شاعرانه ديده می‏شود. سخن آخر اينكه ايده و مفهوم مهم و مكرر و گسترده (درونمايه) «اشعار»، «نثرها» و «شعر وُ نثرهاي» اين دفتر تمِ «مرگ» (تمِ مركزي و اصلي) است و تم‏هاي فرعي در حول و حوش آن پراكنده‏اند البته به رغم اينكه تمِ اين «اشعار»، «نثرها» «شعر وُ نثرها» واحد است اما موضوعات آنها متنوع‏اند.

(1) فرخ‏زاد، فروغ، از نيما تا بعد، برگزيده اي از شعر امروز ايران، با انتخاب فروغ فرخ‏زاد، تهران: انتشارات مرواريد: چاپ هفتم: 1377، ص 311

(2) احمدي، احمد‌رضا، روزي براي تو‌ خواهم گفت، تهران: نشر ثالث، 1387، صص 28ـ 29

(3) همان، صص 76ـ 77

(4) همان، صص 138، 139، 140

علي حسن‏زاده / روزنامه فرهنگ آشتی