«داستان‌نویسی جریان سیال ذهن»، نوشته «حسین بیات»، توسط انتشارات «علمی فرهنگی» به بازار آمد. بیات پس از معرفی جریان سیال ذهن و چگونگی بارور شدن آن در غرب‌، به تاثیر آن بر داستان‌نویسان ایرانی می‌پردازد./

 كتاب «داستان‌نویسی جریان سیال ذهن»، نوشته حسین بیات، كه از سوی انتشارات علمی فرهنگی منتشر شده، از سه فصل با عنوان‌های «پیدایش داستان‌نویسی جریان سیال ذهن در غرب»، «ویژگی‌های آثار جریان سیال ذهن» و «شیوه جریان سیال ذهن در ادبیات داستانی ایران» تشكیل شده است.

نویسنده در این فصول سعی كرده كه به بررسی روند شكل‌گیری این شیوه در داستان‌نویسی با مرور تاثیرات آن بر سبك‌های مختلف ادبی در غرب و ارزیابی زمینه‌های اجتماعی، ادبی و ... و نیز چگونگی تاثیرگذاری این شیوه در آثار نویسندگان غربی و ایرانی بپردازد. وي این تحقیق را از داستان‌نویسی غرب، قبل از قرن بیستم آغاز كرده است. 

نویسنده در بخشی از مقدمه، انگیزه‌ تالیف و نگارش این كتاب را این گونه بیان كرده است:

«مهم‌ترین سوالاتی كه این نوشتار درصدد پاسخگویی به آنهاست، بدین قرارند:
داستان‌نویسی به شیوه جریان سیال ذهن در غرب تحت تاثیر چه عواملی و بر مبنای چه نظریاتی ایجاد شد؟
داستان‌نویسی جریان سیال ذهن در ایران چگونه و در چه شرایطی پدید آمد؟
ویژگی‌ها و اصول داستان‌نویسی به این شیوه در ایران چیست و با ویژگی‌های داستان‌نویسی جریان سیال ذهن در غرب چه تفاوت‌هایی دارد؟
ویژگی‌های زبانی آثار جریان سیال ذهن چیست و رابطه زبان و معنی در این آثار چگونه است؟
چه ارتباطی میان زبان آثار جریان سیال ذهن و زبان شعر وجود دارد؟ جنبه‌های شعری این نوع داستان‌ها در آثار نویسندگان مختلف چگونه است؟
مخاطب در داستان‌های جریان سیال ذهن چه جایگاهی دارد؟ به عبارت دیگر، خواندن این داستان‌ها با خواندن داستان‌های دیگر چه تقاوت‌هایی دارد و ویژگی‌های زبانی این داستان‌ها چه نوع خواندنی را ایجاب می‌كند؟»


وی در بخشي ديگر از كتاب درباره روند شكل‌گیری این جریان و چگونگی تاثیرگذاری‌اش در داستان‌نویسی نوشته است: 

«شیوه جریان سیال ذهن كه در اوایل قرن بیستم در داستان‌نویسی غرب شكل گرفت، تحولات مهمی در فرم و شیوه روایت داستان ایجاد كرد.
بهره‌گیری از تكنیك‌های روایتی چون تك‌گویی درونی، حدیث نفس و دیدگاه دانای كل معطوف به ذهن شخصیت‌ها، وانهادن زمان خطی داستان‌های سنتی و جابه‌جایی مداوم كانون روایت داستان میان لایه‌های ذهن و میان زمان عینی و ذهنی، استفاده از ترفندهای زبانی برای نزدیك كردن زبان داستان به زبان ذهن، دشواری یافتن معنا و مصداقی قطعی در داستان برخلاف داستان‌های سنتی، شباهت زبان داستان به شعر ناب، تغییر جایگاه نویسنده نسبت به موقعیت سنتی خود و حتی كنار رفتن نویسنده از صحنه و مشاركت خواننده در تجریبات ذهنی شخصیت‌ها و فرآیند آفرینش داستان، از مهم‌ترین ویژگی‌های داستان‌های جریان سیال ذهن است.»


بر همین اساس بخش‌هایی از فصل اول كتاب به موضوعاتی با سرفصل‌هایی چون «داستان‌نویسی غرب پیش از قرن بیستم»، «داستان‌نویسی غرب در اوایل قرن بیستم»، «جریان‌ها و مكاتب مهم ادبی در آغاز قرن بیستم»، «زمینه‌های اجتماعی، فلسفی، روان‌شناختی و ادبی توجه به آثار ذهنی»، «پیشینه گرایش به انعكاس ذهن در ادبیات داستانی غرب»، «پیدایش شیوه جریان سیال ذهن»، «ادامه شیوه جریان سیال ذهن و تاثیرگذاری آن بر تحولات ادبی دیگر» اختصاص دارد.

در فصل دوم كتاب، نویسنده ویژگی‌های آثار جریان سیال ذهن را با طرح مباحثی چون «شیوه‌های روایت، زبان، ترفندهای نزدیك كردن زبان داستان به زبان ذهن»، «زمان و طرح داستانی»، شرح داده است.

فصل سوم كتاب به بررسی شیوه جریان سیال ذهن در ادبیات داستانی ایران اختصاص دارد كه نویسنده آن را به دو بخش «داستان‌نویسی ایران پیش از قرن چهاردهم» و «داستان‌نویسی ایران از آغاز قرن چهاردهم تا امروز» تقسیم كرده است.

«نویسندگان پیشگام»، «جریان مدرن»، «نویسندگان مكتب اصفهان»، «دیگر نویسندگان مدرنیست»، «داستان‌نویسان امروز» و «زمینه‌های پیدایش داستان‌های جریان سیال ذهن»، از بخش‌های دیگر این فصل كتابند. نویسنده در این سرفصل‌ها، به تحلیل آثار نویسندگانی مانند صادق هدایت، صادق چوبك، بهرام صادقی، هوشنگ گلشیری، عباس معروفی و شهریار مندنی‌پور، با نگاهی بر آثار ذهن‌گرایانه آنها پرداخته است.

داستان‌های «بوف كور»، «زنده به گور» و «فردا»، اثر صادق هدایت، «بعد از ظهر آخر پاییز» و «سنگ صبور» اثر صادق چوبك، «ملكوت» اثر بهرام صادقی، «شازده احتجاب» اثر گلشیری، «سمفونی مردگان» اثر عباس معروفی و «دل دلدادگی» اثر شهریار مندنی‌پور، در ارتباط با شیوه روایتشان در داستان‌نویسی جریان سیال ذهن، در این فصل ارزیابی و بررسی شده‌اند.

فهرست منابع و مآخذ،واژه نامه فارسی-انگلیسی و نمایه نام ها و موضوعات نیز بخش های پایانی كتاب را تشكیل می دهند.

كتاب داستان نویسی جریان سیال ذهن، نوشته حسین بیات،بهار امسال(1387)به شمارگان 2000نسخه توسط انتشارات «علمی فرهنگی» منتشر شده است.

این كتاب 322صفحه اي، 6000تومان قیمت دارد.