کتاب :: ستون تازههاي فرهنگ معاصر روزنامه اعتماد ملی
ستون تازههاي فرهنگ معاصر روزنامه اعتماد ملی
12 دى 1387
يكي از كتابهاي تازه منتشر شده موسسه فرهنگ معاصر، <فرهنگ ضربالمثلها> است كه فريد جواهركلام آن را از كتابي به همين نام از فيلسوف و پژوهشگر انگليسي هنري ديويدف كه نتيجه سالها كوشش او بوده، به فارسي برگردانده است. ديويدف اين فرهنگ را كه شامل 10هزار ضربالمثل از فرهنگ و زبان ملل گوناگون است، از ميان 15 هزار و 500 ضربالمثل گلچين و آنها را به ترتيب حروف الفباي لاتين تنظيم كرده است كه پس از ترجمه، مترجم آنها را به ترتيب الفباي فارسي مرتب نموده است. فريد جواهركلام در مقدمه كوتاهي كه بر اين فرهنگ نگاشته، آورده است: <در اين كتاب نام يا موضوعي، مثلا <آب>، عنوان شده و سپس نظر و عقيده هر قومي درباره آن به صورت ضربالمثل بيان شده است. پس از ذكر هر ضربالمثل، ماخذ آن كه از چه زباني است و به همين ترتيب نام گوينده آن يا ماخذي كه ضربالمثل از آن استخراج شده، ذكر شده است. آن دسته از ضربالمثلها كه ماخذي برايشان ذكر نشده، از زبان و فرهنگ انگليسي است. همچنين كوشيدهام تا آنجا كه ميسر بوده، براي هر ضربالمثل خارجي، مشابه فارسي آن را يافته و ذكر كنم.> درج اصل انگليسي هر ضربالمثل نيز براي خواننده علاقهمند به ادبيات كلاسيك انگليسي سودمند است. براي نمونه يكي از مواردي كه درباره واژه <سكوت> ذكر شده، ضربالمثلي است دانماركي كه <صحبت غالبا موجب پشيماني است اما سكوت هرگز.> شاهدي فارسي كه براي آن آمده، بيتي است از اميرخسرو دهلوي: <پشيمان ز گفتار ديدم بسي/ پشيمان نشد از خموشي كسي.> <فرهنگ ضربالمثلها> در شمارگان 3000 نسخه و بهاي 9800 تومان در سال جاري چاپ و منتشر شده است. <فرهنگ گفتههاي طنزآميز> ديگر كتابي است كه بهتازگي از سوي موسسه فرهنگ معاصر تجديد چاپ شده است. رضي هيرمندي مترجم و نويسنده نامآشناي كشورمان اين اثر را گردآوري و ترجمه كرده است. او خود در پيشگفتار آميخته به طنز كتاب مينويسد: <از جمله خواص آن ] كتاب حاضر[ يكي خاصيت استثماري و چپاولگرانه آن است. به اين معنا كه جزءجزء آن از فرهنگهاي ديگر برگرفته شده كه از آن جمله است: فرهنگ گفتههاي طنزآميز آكسفورد و فرهنگ گفتههاي طنزآميز پنگوئن. به عبارت ديگر، اين گردآورنده و مترجم افتخار يافته كه جنس خارجي را با سليقه شخصي و ايراني سوا كرده، در جامه فارسي عرضه كند... از جمله مزاياي ضمني اين فرهنگ گرانسنگ يكي اينكه با نقل متن انگليسي گفتهها، فرصتي طلايي در اختيار عموم سخنوران، نظريهپردازان، نظريهدوستان و دانشجويان عزيز زبانشناسي و ترجمه كتبي و شفاهي قرار گرفته تا ضمن استفاده از كتاب، از مواضع و كمينگاههاي مختلف مترجم را به رگبار ملامت ببندند و هرچه نمكدان هست بر سر او بشكنند.> عبدالله كوثري ديگر مترجم صاحبنام امروز، اين فرهنگ را ويراستاري كرده و به قول هيرمندي، در آرايش و پيرايش اين عروس هزارداماد سنگتمام گذاشته است. محض نمونه از اين فرهنگ، جملهاي از اسكار وايلد ميخوانيم كه در زير عنوان مربوط به <زنان> نوشته است: <به زني كه سن و سال واقعياش را ميگويد هرگز نبايد اعتماد كرد. از چنين زني گفتن هر چيزي برميآيد.> يا جملهاي طنزآميز از جيمز جويس، هنگامي كه يكي از ستايندگان جوان جويس از او خواست تا بر دستي كه رمان <اوليس> را نوشته، بوسه زند و او گفت: <نه، اين دست خيلي كارهاي ديگر هم كرده.> همچنين در زير مدخل <روزنامه و روزنامهنگاري> جملهاي از آدلي استيونسون آمده كه خواندني است: <دقت براي روزنامه مثل عفت براي زن است. با اين تفاوت كه روزنامه هر وقت خواست ميتواند تكذيبيه چاپ كند.> <فرهنگ گفتههاي طنزآميز> 3300 نسخه دارد و با بهاي 5800 تومان در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.