شنبه 30 آذر 1387
خواندني روز
پس چند تا؟!
جابر تواضعي: يك داستان تا چه اندازه ميتواند كوتاه باشد و باز هم داستان خوبي باشد؟ مجموعه «داستانهاي 55 كلمهاي» ميخواهد به اين سوال جواب بدهد. تنها ويژگي مشترك همه داستانهاي اين مجموعه اين است كه از 55 كلمه تشكيل شدهاند، اما موضوعهايش خيلي متفاوت است. داستانهاي كوتاه كوتاه يا فلش فيكشنهاي اين مجموعه سعي ميكنند عمق و تاثيرگذارياشان را جور ديگري بيشتر با ضربهزنندگي نشان بدهند. براي همين است كه موضوعشان بيشتر حول چيزهايي مثل قتل و جنايت و اين جور چيزها ميچرخد كه ميتواند در همان زمان مختصر، خوانندهاش را شوكه كند و هر جور شده با پايان غيرمنتظره رويش تاثير بگذارد.
گردآورنده داستانها استيو ماس، شريك و ويراستار روزنامه نيوتايمز است و هر سال در اين روزنامه مسابقهاي را براي همين داستانهاي 55 كلمهاي برگزار ميكند. او در مقدمه هم گفته اين مجموعهاي است از بهترين كارهايي كه در طول چند سال براي اين مسابقه فرستادهاند.
داستانها در زبان انگليسي 55 كلمه بودهاند و در ترجمه طبعا اين خاصيت اصلياشان را از دست دادهاند. حتي از دست رفتن جذابيت و معني بعضي داستانها كه بر جذابيتهاي زباني استوار بودهاند، باعث شده مترجم از خيرشان بگذرد.
شايد فكر كنيد داستان نوشتن با 55 كلمه كه كار خيلي راحتي است؛ ولي اگر تجربه داشته باشيد ميدانيد كه كم نوشتن خيلي سختتر است از زياد نوشتن. حتي خود استيو ماس هم اعتراف كرده كه اين جور نوشتن، اعصاب خردكن است، ولي توضيح نداده كه چرا 55 كلمه؟ اين سوال، آدم را ياد بازي «يه مرغ دارم روزي فلان قدر تخم ميكنه» مياندازد و اين كه هر كس بدون توجه به استعداد و توان و ظرفيت و خورد و خوراك مرغ بيچاره هر جور عشقش ميكشد برايش تعيين تكليف ميكند و دور و تسلسلي كه معلوم نيست آخرش به كجا ميرسد.كليترين و در عين حال جامعترين تعريف داستان كوتاه يعني «برشي از زندگي» دقيقا در همين داستانهاي كوتاه كوتاه يا فلش فيكشنهاست كه مصداق پيدا ميكند. در عين حال نبايد از آنها انتظار داشته باشيد به اندازه يك داستان معمولي كه البته در مورد تعداد كلمات آن هم هنوز توافق خاصي نيست و نظريهپردازان مختلف چيزهاي متفاوتي را دربارهاش ميگويند، تاثيرگذار و به يادماندني باشد. با اين حال جان ميدهد براي وقتهايي كه به ميلههاي مترو يا اتوبوس آويزانيد و هيچ كاري هم ازتان برنميآيد. شايد براي همين است كه بزنم به تخته اين كتاب امسال چاپ هفتمش را تجربه كرده. دوزبانه بودنش هم يك تير و دونشان است براي آنهايي كه هم داستان و فلش فيكشن دوست دارند و هم زبان كار ميكنند.
روزنامه جام جم