روح ديوانه اجتماع سهمگين
در ميان نويسندگان فعال شيوه پليسي نويسي نام ژرژ سيمنون تا كنون بيشتر درخشيده است كه اين امر بيش از هر مورد ديگر ريشه در نوع نگاه منحصر به فرد او به وجه روانشناختي شخصيت هايش دارد._
ژرژ ژوزف كريستين سيمنون يكي از مشهورترين نويسندگان كشور فرانسه است كه حالا ديگر به نويسنده اي جهان وطن تبدبل شده است.
همه آثار سيمنون علاوه بر ماجراهايي پليسي داري رگه اي ازعناصر روانشناسي ،جامعه شناسي وانسان شناسي هستند و منتقدان زيادي از دل آثار او به وجوهي از اين عناصر اشاره كرده اند.
دنيايي كه سيمنون در آثارش مي آفريند دنيايي سراسر خشونت نيست بلكه كنش وواكنش هاي سهمگيني است كه ازدل اجتماعي سهمگين ترسر بر مي آورند.
ماجراي اصلي رمان«ديوانه اي در شهر» مانند اغلب آثار سيمنون با يك اتفاق شروع مي شود،يعني هنگامي كه «مگره» در قطاري كه به بوردو مي رود به يكي از مسافران مشكوك شده و به تعقيب او مي پردازد. دنيايي كه سيمنون در شهركوچك واقع در جنوب كشور فرانسه مي سازد دنياي حيرت آور است،يعني اين كه او مگره را در موقعيتي قرار مي دهد كه كمتر از موقعيت برزخ نيست.
پرتاب شدن مگره از فضاي امني چون قطاردر حال عبور( كه مي توان از آن به عنوان يك نماد از حركت سالم و چهارچوب دار زندگي ياد كرد) به فضاي سرد و ساكني چون شهري مرموزيكي از نكات برجسته رمان ديوانه اي در شهر است،شهري كه با تمام سكون و سكوتش آبستن وقايعي بسيار بزرگ است،وقايعي كه مگره را در پيچ و خم خود گرفتار مي كنند.
يكي از مشخصات بارز آثار ژرژ سيمنون توجه به ريشه هاي جنايت و واكاوي رواني شخصيت هاي جاني است،او بيش از آن كه در پي محكوم كردن يك قاتل و سپردن او به دست قانون باشد به فكر چگونگي پديد آمدن عنصر جنايت و در پي آن ظهور جنايتكاراست كه همين امر آثار او را از افتادن به ورطه آثار بازاري نجات مي دهد.
سيمنون براي آفريدن لحظه هاي ناب اين بار مگره باهوش را به شهري مي كشاند كه همه اجزاي تشكيل دهنده آن مرموز و خطرناك هستند ،يعني اين كه او اين بار فقط با يك قاتل روبرو نيست بلكه بايد توجه اش را به شناخت همه افراد حاضر در شهرمعطوف سازد،نكته اي كه به خودي خود به بار معنايي و كشش اصولي داستان منجر مي شود.
نكته جالب توجه در اين رمان باور پذير بودن حضور مگره در شهر«برژراك» است،سيمنون براي گريز از تصنع تعقيب و گريزي خلق مي كند كه در خلال آن مگره توسط فرد تعقيب شونده هدف گلوله قرار مي گيرد و به طبع بايد روانه بيمارستان شود،بيمارستاني كه مگره در طول اقامتش مي تواند بيشتر با مردم شهر در ارتباط باشد و ريزترين حركات را زير نظر بگيرد.
ماجراي اصلي رمان«ديوانه اي در شهر» حول محور يك قاتل ديوانه دور مي زند كه به گفته اهالي تا كنون به چندين زن حمله كرده و آن ها را كشته است و مگره بنا به استعداد ذاتي خود بايد اين موضوع را پي گيري كند.
شخصيت ديوانه اي كه سيمنون در اين كار بر خلق اش تاكيد دارد هرگز نمودي بيروني ندارد و اصولا ديوانه اي در كار نيست بلكه او به عنوان روح ديوانه يك شهر در حال عبور از مرزهاي سنتي مطرح است كه براي رسيدن به اهداف خود همه چيز را فدا مي كند،خلق اين روح ديوانه كه بنا به نظريه «هدف وسيله را توجيه مي كند» دست به اقدام مي زند، يكي از منسجم ترين شيوه هاي نوشتن داستاني هاي پليسي است،به تعبيري ديگر مي توان از شخصيت اين به اصطلاح ديوانه به عنوان نيمه تاريك ذهن انسان نام برد كه بنا به رشد جامعه به شيوه اي معكوس و كاملا خطرناك در حال رشد است.
حضور مگره در بيمارستان كه مي توان از آن به عنوان درخشان ترين فصل رمان ياد كرد گرچه در هرلحظه حس انتظار را در خواننده تشديد مي كند، اما در جاهايي هم بيش از اندازه لازم ادامه پيدا كرده است،يعني اين كه سيمنون در فضاي داخلي بيمارستان تا حدودي خواننده را به هوش مگره مشكوك مي كند و او را از سكه مي اندازد زيرا كه او با تمام جراحتي كه دارد به راحتي همه دردها را فراموش مي كند وحتي از دنياي بيروني شهري كه براي اولين بار به آن پا گذاشته آگاه است.
گرچه سيمنون در اين كار سعي كرده كه بنا به انتقاد منتقداني كه شخصيت مگره راشخصيتي دور از باور مي دانند او را اين بار به مرزهاي باور منطقي نزديك كند اما باز هم در جاهايي اين همه چيز داني او رخ مي نماياند و حتي در اين كار از كارهاي پيشين هم پيشتر مي رود.
ديوانه اي در شهر همان گونه كه گفته شد از آن جهت اثري در خور ستايش است كه سيمنون و مگره اين بار به دنبال يك سرنخ كلي به راه نيفتاده اند بلكه با كلاف سردرگمي مواجه اند كه هر لحظه قاتل را بيشتر از چنگال قانون دور مي كند و همين امر خواننده را به آساني تا آخر كار مي كشاند.
يكي از مشخصات بارز كارهاي سيمنون پنهان كردن خشونت در لابه لاي زندگي آرام و روزمره است،كاري كه ماموريت هاي مگره را با دشواري هاي عجيبي همراه مي كند.
رمان ديوانه اي در شهر را مي توان به عنوان يك طبع آزمايي جسورانه از سوي نويسنده تعبير كرد،رماني كه رد پاي همه شيوه هاي به كار رفته در آثار پيشين نويسنده را يك جا در خود دارد.
رمان«ديوانه اي در شهر»سال 1387در شمارگان 1650نسخه و قيمت 2800تومان توسط انتشارات مرواريد عرضه شده است.
ایبنا
|