يك زنده در شهر مردگان
خوان رولفو و اثر ماندگارش «پدرو پارامو» حالا ديگر نيازي به معرفي مجدد ندارند زيرا نام اين نويسنده واين اثر امروزه به عنوان اسطوره هاي ادبي در ذهن خوانندگان جدي ادبيات داستاني حك شده است._
پدرو پارامويكي از برجسته ترين رمان هاي وهمي جهان است كه تا كنون نوشته شده ،اين اثر به عنوان يكي از آثار شاخص ادبيات آمريكاي لاتين داراي چنان غنايي درامر روايت است كه هيچ گاه رنگ كهنگي به خود نمي گيرد، زيرا موضوعي كه نويسنده با تكيه بر آن به خلق اثر پرداخته مفهومي ازلي و ابدي دارد،مفهومي با درون مايه مرگ.
شروع رمان پدرو پارامو كه خواننده در همان ابتدا با آن درگير مي شود يكي از بهترين شروع هاي ادبيات داستاني است:«من به كومالا آمدم چون به من گفتند كه پدرم ،پدرو پارامو نامي اين جا زندگي مي كرد...»
خوان پرسيادو بنا به قولي كه به مادر در حال احتضارش مي دهد پا درراهي پر رمز و راز مي گذارد تا نشاني از پدرش يعني پدرو پارامو بيابد،راهي كه به جهان مردگان منتهي مي شود و او در بدو ورود به شهر خيالي ساخته نويسنده يعني «كومالا» بدون آن كه خودش بداند با سايه هايي برخورد مي كند كه همگي پدرش را مي شناسند.
خوان رولفو با استادي تمام تصويري درخشان ازاشباحي سرگردان ارائه مي دهد كه در نوع خود بي نظير است،او دلهره هاي شخصيت نخست را به گونه اي مي سازد كه خواننده را به درون خود مي كشد،ساخت و ساز داستاني پدرو پارامو به گونه اي است كه خواننده بيش از شخصيت نخست فضا را در مي يابد و چندين گام جلو تر از او حركت مي كند.
زماني كه خوان پرسيادو به كناره هاي شهر كومالا مي رسد با شخصيتي برخورد مي كند كه با تمام ملموس بودن ويژگي هاي يك شبح را دارد زيرا او از همه چيز آگاه است:«اسم آن روستاي پائين چيست؟»
«كومالا،كومالا آقا» «واقعا آن جا كومالاست؟» «بله آقا» «پس چرا مثل شهر ارواح است؟» «مردم اين جا روزگار بدي داشتند آقا.»
همين گفت و گوهاي ساده وتاكيد نويسنده بر همه چيز داني مرد مرموز به خواننده مي فهمانند كه با كاري متفاوت سروكار دارد و او براي حفظ تسلسل ذهني خود بايد با دقت بيشتري با كاربرخورد كند.
خوان رولفو در پدرو پارامو به گونه اي عمل كرده كه كمترين خطا در امر نويسندگي را دارد،او با پناه بردن به دنيايي ماورائي همه سوالات احتمالي از قبيل اين كه خوان پرسيادو به رغم نا آگاهي از محل زندگي پدرش چگونه يك راست سر از كومالا در مي آورد و مادر او به رغم گذشت صدها سال از مرگ شوهرش چگونه هنوز زنده است را مهار مي كند.
نكته قابل توجه در رمان پدرو پارامو اين است كه راوي با ديدگاهي كاملا رئاليستي با جهاني مربوط به جهان مردگان مواجه مي شود و تا ميانه هاي رمان هرگز متوجه اين نكته نمي شود.
خواننده در خلال اين اثر در مي يابد كه مردگان ازآن جهت او را به جهان خود راه داده اند كه مي دانند راه بازگشتي برايش وجود ندارد و بر همين اساس او هم از همان ابتدا يكي از اشباح سرگردان است و تنها تفاوت او با ديگران زنده بودن اش است،زنده بودني كه زياد دوام نمي آورد.
خوان پرسيادودر زمان اقامت اش در كومالا موفق مي شود به تمام رازهاي زندگي و مرگ پدرش پي ببرد اما او هرگز نمي تواند دانسته هايش را از مرزدنياي مردگان بيرون ببرد و تلاش هاي او براي خروج از اين برزخ به جايي نمي رسد.
خواننده اي كه قرار است براي اولين بار با رمان پدرو پارامو مواجه شود هرگز نبايد ذهنيت خود را در دانستن همه موارد تشكيل دهنده رمان معطوف كند زيرا اين عمل هرگز رخ نخواهد داد،رازماندگاري پدرو پارامودر اين است كه بايد به يكي از كتاب هاي باليني خواننده تبديل شود يعني اين كه براي فهم هرچه بيشتر آن مي بايست هربار از يك زاويه مورد مطالعه قرار گيرد.
يكي از مواردي كه اغلب منتقدان حوزه ادبيات داستاني در مورد اين رمان بر آن باور دارند شيوه بديع نويسنده در ساخت و ساز فضايي «گوتيك» است،فضايي آكنده ار هراس هاي مضاعف كه در نهايت به وحشت راوي و مرگ او منجر مي شوند.
يكي ديگر از نكاتي كه بايد هر خواننده هنگام خواندن اين اثر به آن توجه كند اين است كه همه اشخاص حاضر در اثر به گونه اي درگير پيدا كردن پدرو پارامو هستند ،يعني اغلب آن ها خود را نوادگان يا فرزندان اومي دانند،نكته اي كه از همان ابتدا با زيركي تمام به خواننده منتقل مي شود:«....نگاه كنيد ،آن كوه را مي بينيد؟آن يكي كه مثل مثانه خوك است؟خوب آن جا را نگاه كنيد،گردنه كوه را مي بينيد؟حالا به آن طرف نگاه كنيد،آن كوه را مي بينيد كه آن طرف است؟خوب همه اين ها مديالوناست،هرچه مي بينيد همه اش ملك پدرو پاراموست،او پدر ماست،اما ما كف اتاق روي يك تكه حصير به دنيا آمديم،خنده آور است كه خودش تك تك ما را غسل تعميد داده ،شما را هم غسل تعميد داده،نداده؟ «خبر ندارم» جايتان توي جهنم است.» «چي گفتيد؟» «گفتم داريم مي رسيم آقا.» «مي دانم اما روستا را چه مي گوييد؟انگار كسي تويش نيست» «ظاهرش را نبينيد ،همين است كه گفتيد،ديگر كسي آن جا زندگي نمي كند» «پدرو پارامو چي؟» «پدرو پارامو سال ها پيش مرده»
چاپ دوم رمان پدرو پاراموسال 1387در شمارگان 1650 نسخه و قيمت 2800 تومان توسط انتشارات آفرينگان عرضه شده است.
ایبنا
|