حوزه مردم شناسي در ايران امروزه سمت و سوي تازه اي به خود گرفته و پژوهشگران تمام همت خود را به كار گرفته اند تا روزنه هايي ديگردر شناخت هرچه بيشتر اين شاخه مهم وبحث علوم اجتماعي بگشايند._

كتاب «مردم شناسي ايراني،چالش ها و پرسش ها» كه حاصل هم انديشي چند تن از نويسندگان و انديشمندان ايراني است با عنوان نقد رودرر وارائه شده كه در اصل پيشتربه صورت ميز گرد برگزار شده و ويرايش شده آن به شكل يك كتاب عرضه شده است.

همان گونه كه در بخشي از مقدمه اين كتاب هم آمده نشست هاي مردم شناسي با هدف باز انديشي نسبت به آثار مردم شناسي و ادبيات ميان رشته اي مرتبط با آن بوده است كه حاصل آن با مقداري حذف و اضافات در قالب مباحثي نو مطرح شده اند.
نكته جالب توجه در باره اين كتاب نوع نگاه پديد آورنده آن به مبحث مردم شناسي و واكاوي ريشه هاي ضعف و قوت آن است،حسن زاده و همكارانش در اين كتاب اين بحث را زوايايي ديگر مانند موسيقي محلي و فيلم هاي مردم پژوهي وادبيات داستاني دنبال كرده اند كه تا حدودي به نگاهي منحصر به فرد منجر شده است.
كتاب «مردم شناسي ايراني،چالش ها و پرسش ها»در مواجهه اول كتابي بيش از اندازه لازم قطور به نظر مي رسد كه همين امر خواننده كم حوصله و كم وقت امروزي را از خواندن منصرف مي كند،حسن زاده و همكارانش ظاهرا تلاش كرده اند كه حاصل نشست ها را به شكلي تمام و كمال ارائه كنند و همين امر به يك نوع اضافه گويي و تكرارمنجر شده كه نياز به ويرايش دوباره دارد.
نكته ديگري كه پديد آورندگان اين كتاب در ويرايش تازه بايد به آن توجه كنند روشن كردن وضعيت مخاطب است،يعني اين كه اين كتاب در بخش هايي كاملا تخصصي ظاهر مي شود و در بخش هايي گويي براي مخاطب عام تدوين شده است.
اين دو پارگي در پرداخت به موضوعات مطروحه گرچه با وسواس همراه است، اما اي كاش گرد آورندگان كتاب همه آن ها را در قالبي يكسان ارزيابي نمي كردند و بحث هاي تخصصي و بحث هاي عام را در دو كتاب مجزا ارائه مي دادند.

يكي از فصل هاي تاثير گذاركتاب«مردم شناسي ايراني،چالش ها و پرسش ها» فصلي به نام «مقدمه اي بر مردم شناسي ايراني» است كه بحث مردم شناسي را از دير باز در ايران مورد توجه قرار داده ودر بخشي از آن چنين آمده:«در ايران ماقبل مدرن،ابوريحان بيروني چهره اي است كه گزارش هاي وي در التفهيم و تحقيق ماللهند به تفكر مردم شناختي (انسان شناسي) نزديك است،پرهيز از داوري ارزشي و عدم نگاه قوم مدارانه در روايت از اعتقادات،باورها و آئين هاي مردم دلايل چنين سخني است،اما عصر مشروطه و تفكري كه زبان ادبيات را به زبان مردم نزديك كرد زمينه هاي ظهور ادبيات مردم شناختي را فراهم نمود،عصر مشروطه در گريز از زبان رسمي و ديواني تنها آغازگر ظهور شعر و رمان مردمي نبود و تنها خاستگاه قدرت را به اراده مردم نرساند بلكه به ظهور علوم انساني نو انجاميد...»

يكي از مباحث تازه و بكر اين كتاب كشف نگاه مردم شناسانه از لابلاي آثار مهم داستاني ايران مانند رمان«اهل غرق» نوشته منيرو رواني پور،«درخت انجير معابد » نوشته احمد محمود وپژوهش مردم شناسي«اهل هوا»نوشته غلامحسين ساعدي است كه به نوبه خود نگاهي تازه در مبحث مردم شناسي است.

بخشي ديگر ازاين كتاب كه«دائره المعارف سازهاي ايراني» نام دارد تلاش مي كند كه مبحث مردم شناسي را از خلال موسيقي قومي و بومي مورد ارزيابي قرار دهد كه درسر فصل آن چنين آمده است:«...در ايران اگرچه پيش از فوزيه مجد و محمد تفي مسعوديه تلاش ها و كوشش هايي در زمينه مطالعه وگردآوري موسيقي نواحي مختلف ايران صورت گرفته بود اما بايد مقطع آغاز و مطلع شكل گيري مطالعات روشمند در اين زمينه را با نام همين دو چهره پيگيري كرد،پس از آقاي مسعوديه و خانم مجد محققان ديگري به بررسي پويا و ژرف كاو موسيقي اقوام ايراني پرداختند كه از ميان آن ها بايد از محمدرضا درويشي و آثار او سخن گفت.محمد رضا درويشي طي مطالعات فراواني كه بر اساس كار ميداني و از طريق ارتباط مستقيم با مطلعان موسيقي قومي ايران صورت گرفته است آثار مختلف و فراواني را در زمينه موسيقي اقوام ايراني تاليف كرده اند كه يكي از مهم ترين آن ها كتاب دايره المعارف سازهاي ايراني است....»
كتاب «مردم شناسي ايراني،چالش ها و پرسش ها» كتابي است كه در صورت يك بازنگري فني و اصولي به يك كتاب مرجع براي هميشه تبديل مي شود، اما به هر شكل تا همين جاي كار هم بايد به گردآورندگان آن دست مريزاد گفت و عزم آن ها براي پرداختن دگرگونه به يك بحث در حال فراموشي را به فال نيك گرفت.
كتاب «مردم شناسي ايراني،چالش ها و پرسش ها» سال 1387در 2200 نسخه وقيمت 11000تومان توسط نشر افكار عرضه شده است.