موضوع: داستان نويسنده: مارك توین مترجم: محسن سليماني ناشر: افق نوبت چاپ: دوم تعداد صفحات: 192 صفحه تيراژ: 3000 نسخه قطع: وزیری قيمت: 30000 ريال
معرفي کتاب:
تام سایر
این كتاب، چنانكه خود مؤلف نوشته است، گزارش ماجراهایی است كه به سر هم درسانش آمده است. اما اگرچه تصویر هك فین چنانكه بود نگاشته شده است، تام سایر خصوصیتهای سه بچهای را كه نویسنده با ایشان آشنایی داشت در وجود یك شخصیت خلاصه می كند. خرافاتی كه در این كتاب به آن وقع گذاشته میشود در آن دورهای كه حوادث این داستان اتفاق میافتد، هنوز در میان بچهها و بردگان غرب (امریكا) زنده بود. «تواین» اثر خویش را به نیت قشر وسیعی مینوشت و میخواست به خوانندگانش یادآور شود كه آنها چه بودهاند، چه اندیشههایی داشتهاند، و گهگاه دست به چه اقدامهای عجیبی میزدهاند. پس با این كتاب، حماسه رئالیست گستردهای آغازمیكرد.میتوان گفت كه به بررسی نخستین ساكنان دشتهای غرب وسطا میپرداخت، و این حماسه و بررسی چندی دیگر با ماجراهای هكلبری فین، كه همین قهرمانها را در آن بازمییابیم، خاتمه یافت. ماجراهای تام سایر پیش از هر چیز سرگذشت تام و هك، دو دوست جداییناپذیر است كه شبی برای دفن گربهای در قبرستان دهكده به راه افتادند. سرگذشت تام و رفقایش، مثل بقیه كتاب، همانا بهانهای برای توصیف وجوه گوناگون سرزمینی است كه دو قهرمان در آن زندگی میكنند.
تام و هك، در جریان آن شب كذایی توی قبرستان شاهد قتلی میشوند. در واقع، جوی سرخپوست و شخصی به نام ماف پاتر، كه نیمه مست عنان اختیارش را به دست جو داده است،به اتفاق دكتر ناحیه برای نبش قبری به گورستان میروند. ناگهان بر سر قیمتی كه سرخپوست برای انجام دادن این كار و حفظ سكوت در این باره خواستار میشود، بین سه مرد نزاع در میگیرد، و كینه كهنی كه سرخپوست در دل دارد بر این نزاع دامن میزند: دكتر به ضرب مشتی موفق میشود كه پاتر را گیج كند، اما سرانجام به دست جو، كه كارد پاتر را به كار میبرد، كشته میشود. و جو، پس از این كار، بیهوشی پاتر را غنیمت میشمارد و كارد را به دست او میدهد. وقتی كه پاتر به هوش میآید به زور تلقینهای جو خودش را به عامل این جنایت میپندارد. فردای آن روز، قتل كشف میشود و كارد خونآلود هم كه بغل جسد به جای مانده است پیدا میشد و پاتر باعث برهمخوردن آرامشش شده است منقلب میشود.
محاكمه: اتهام سرخپوست كه چون تام درصدد برداشتن نقاب از چهرهاش برمیآید، از پنجره فرار میكند، پشیمانی تام كه به غاری پناه برده است، رو به رو شدنش با سرخپوست كه میخواهد كه از وی انتقام بگیرد، و خلاصه مرگ جو، صحنههای حماسهای هستند كه نوجوان در آن میان به صورت قهرمان درمیآید. هر چه باشد، ماجراهای تام سایر از حیث ارزش به پای هكلبری فین نمیرسد و علت این امر آن است كه تواین، در پشت نقاب این سیما، عكسالعملهای كودكی خویش و ماجراهای خودش را دنبال و بررسی میكرد.
نویسنده این دو قهرمان را در كتابهایی چون تام سایر: كاراگاه ]Tom Sawyer: Detective] و تام سایر در خارجه [Tom Sawyer Abroad] كه بعداً در 1878 و 1894 انتشار یافته است، دوباره به میان آورد. این كتابها، كتابهایی است كه قهرمانانشان در باطن اشخاص حقیقی هستند و جنایت مورد بحث، چنانكه خود نویسنده میگوید،از جریان محاكمهای كه در سویس صورت گرفت الهام گرفته شده است.
قهرمانان این ماجرا دو برادر دوقلو و مطلقاً مشابه یكدیگر هستند. یكی از این دو برادر دزدی است كه همدستانش در تعقیب او هستند زیرا كه محصول دزدیشان را ربوده است و دیگری عنصر بیكارهای است كه در روستا زندگی میكند. یكی از این دو برادر كشته میشود و همه گمان میبرند كه مقتول برادر دوم است، زیرا كه برادر اول سالهاست كه ناپدید شده است. عموی پیر تام متهم به این قتل میشود زیرا دلایلی وجود داشت كه از مقتول كینهای به دل داشته باشد اما تام كشف میكند كه مقتول برادر دیگر است و برادر دومی به این قصد جای او را گرفته است كه وسیله اتهام عمو سیلاس و خانهخرابی او را فراهم بیاورد. كشف این نكته در جریان محاكمه صورت میگیرد و درست به هنگامی كه گمان برده میشد كه سرنوشت عموی پیر روشن شده است.
این داستان، در میان همه داستانهای مارك تواین داستانی است كه صفات مشخصه قلم نویسنده را كمتر میتوان در آن پیدا كرد. در چاپ نهایی آثار مارك تواین، داستان معروف«سرقت فیل سفید» و «دیدار با یك مصاحبهگر» را كه به عكس گویاترین نمونه روح هجایی و طنز او شمرده میشوند، با اینكه از لحاظ ادبی ارزشی كمتر از آثار دیگرش دارند، در همان جلد میبینیم. تام سایر در خارجه داستان سفری با بالون است كه قهرمان داستان بر فراز اقیانوس، صحرای بزرگ افریقا و مصر صورت میدهد و داستان این سفر، در خلال چند واقعه، به زبان دوست جداییناپذیرش هك بازگفته میشود. همسفرهای دیگر عبارتاند از جیم، برده سیاهپوست، و دیوانهای كه سازنده بالون است و سرانجام توی اقیانوس میپرد و سه نفر دیگر را توی بالون رها میكند تا گلیمشان را خودشان از آب بیرون بكشند. در مقابل مسائل متعددی كه آن وقت پیش میآید، تنها تام مثل آدم باهوش و آرام رفتار میكند و سرعت عمل بسیار نشان میدهد. دو نفر دیگر به بحث و جدل میپردازند و ایرادها و اعتراضهای بیپایانی برمی انگیزند. تواین، در جریان این گفتگوها كه اغلب بسیار خوشمزه است نه تنها به توصیف سه سیما توفیق مییابد بلكه سه طرز تفكر مختلف را هم وصف میكند و توصیفهایش اغلب جنبه هجو دارد.