تعظيم يك پارچه به حماسه ماندگار
در ميان شاعران كلاسيك و معاصر مسلمان كمتر چهره اي ديده مي شود كه سروده اي در وصف روز عاشورا و جايگاه و عظمت آن نداشته باشد،آن گونه كه پيداست شاعران ايراني در اين زمينه از دير باز تا كنون گوي سبقت را از شاعران ديگر كشور ها ربوده اند._
رسول آباديان:سرودن درباره واقعه عاشورا نكته اي است كه به هر شكل و وضعيت از سوي شاعران شيعه ادامه پيدا كرده وحتي در برهه اي از تاريخ اين رويكرد به قيمت جان شاعران تمام شده است.
فراز و فرود زندگي مردم شيعه كه گاه تا اعماق مظلوميت پيش رفته هيچ گاه نتوانسته از مراتب ارادت آن ها نسبت به روز عاشورا به عنوان نقطه عطفي در تاريخ اسلام كم كند،نكته اي كه امروزه به سرانجامي درخور منتهي شده و شاعراني از اقصي نقاط عالم هم به اين قافله ملحق شده اند.
يكي از كتاب هايي كه به تازگي روانه بازار شده مجموعه غزلي از شاعران معاصردر وصف عظمت اين روز است،مجموعه اي كه مي توان از آن به عنوان يك جهش موثر نام برد.
يكي از مشخصات بارز اين مجموعه حضور چهره هاي جوان در كنارافراد پيشكسوت است،يعني اين كه هر يك از شاعران به دور از هرگونه خط كشي هاي مرسوم يكپارچه در مقابل حسي از شهود و شعورسر تعظيم فرود آورده اند و مكنونات دروني خود را در وصف يك حماسه برون افكني كرده اند. در اين مجموعه با غزل هايي مواجهيم كه علاوه بر ايجاد حسي ازغربت داراي پرش هاي ذهني و بالندگي منحصر به فردي هستند و از خلال آن ها مي توانيم متوجه گامي ديگردر رشد غزل معاصرباشيم:«ابتداي كربلا غدير نيست،كربلا بهانه وجود بود/ابرهاي خون فشان نينوا،اشك هاي حضرت ودود بود/پيش از مسيح و نوح و دانيال،اين حكايتي است دور كربلا/آن سپيده دم كه چاه كينه ها،بر برادران دهان گشوده بود/گرچه ماتم است و آتش و عطش،اين همه پلي براي گريه نيست/از شعور و عاشقي در اين جهان،كربلا هر آن چه هست و بود بود/كربلا خجالتي است پر گناه،در شبي كه ما سكوت ما نگاه/در شبي كه از دريغ و خشم و شرم،صورت ستارگان كبود بود/سيلي هميشه اي است كربلا،تازيانه اي عميق و درد ناك/آن چه را كه آن زمانه پلشت،در وجود آدمي نبود بود/كربلا پس از هبوط آدمي،از غرور آسمان به اين مغاك/بخت تا خداي خود گريختن،بخت با شكوه يك صعود بود/بعد از آن هميشه روح كودكي،در شبانه فرات ديده شد/اين همان كبوتري كه با حسين،تير در گلو به خون غنوده بود/بعد از آن در آن ديار بي صفت،عقده حقارت و ركود بود/معني سپيد ها سياهي و معني فراز ها فرود بود/ابتداي كربلا غدير نيست،ابتدا همان شروع خلقت است/كربلا ستيز با خود و جهان،كربلا هر آن چه هست و بود بود»(صفحه 72 ) همان گونه كه گفته شد اين مجموعه آكنده از غزل هاي نابي است كه نشان ازحساسيت موضوع در درجه اول وتكميل شناخت شاعران از اين گونه ادبي دارد،گونه اي كه در اين چند سال اخير شاهد رشد و شكوفايي روز افزون اش بوده ايم. مجموعه غزل هاي عاشورايي از آن جهت كاري در خور تامل است كه علاوه بر احترام به ساحت يك روز بزرگ و پديد آورندگان آن رگه اي از معرفي چهره هاي جوان در امر سرايش غزل را نيز در خود دارد،شاعراني كه هم اكنون اين آمادگي را دارند كه نسل پر شور خود را به عنوان يك نسل جستجوگر در زمان به اثبات برسانند. يكي از نكات جالب ديگر اين مجموعه گنجاندن غزل هايي از بزرگان شعر ايران مانند حسين منزوي، محمد حسين شهريار و...است،نكته اي كه مي تواند به خودي خود در ميان خيل شاعران جوان انگيزه هاي فراواني ايجاد كند:«اي خون اصيلت به شتك ها ز غديران/افشانده شرف ها به بلنداي دليران/جاري شده از كرب و بلا آمد و آن گاه/آميخته با خون سياووش در ايران/اي جوهر سرداري سرهاي بريده/وي اصل نميرندگي نسل نميران/خرگاه تو مي سوخت در انديشه تاريخ/هر بار كه آتش زده شد بيشه شيران/آن شب چه شبي بود كه ديدند كواكب/نظم تو پراكنده و اردوي تو ويران/وآن روز كه با بيرقي از يك سر بي تن/تا شام شدي قافله سالار اسيران/تا باغ شقايق بشوند و بشكوفند/بايد كه ز خون تو بنوشند كويران/تا اندكي از حق سخن را بگذارند/بايد به خونت بنگارند دبيران/حد تو رسا نيست عزاي تو حماسه است/اي كاسته شان تو از اين معركه گيران»(صفحه 276). در مجموعه«همه آينه ها» بعضا با شاعراني مواجهيم كه كمتر نامي از آن ها شنيده ايم اما اصالت كارهايشان در همان ابيات اوليه خواننده را مسحور مي كند،اين نكته نشان مي دهد كه شاعراني آزاد هم در خلوت خود نتوانسته اند چشم بر عظمت عاشورا ببندند و لاجرم با خود اين گونه زمزمه كرده اند:« به عزت خط كشي كردي تمام راه را با خون/و حلق تشنه ات مي گفت رمز آه را با خون/كه بسته آب را بر يادگار خسته مردي/كه شب ها منفجر مي كرد قلب چاه را با خون؟/مني كه سبز تابيدم بر اين دنيا خدايا آه/و ديگر خاك مي فهميد حرف ماه را با خون/هزاران شعله آتش شكفت از آبي اشكش/ولي دادند پاداش عدالتخواه را با خون/ زلال قلب عاشورا شكست و غسل مي دادند/جهان را با سرشك درد و ثارالله را با خون»(صفحه 204) مجموعه غزل «همه آينه ها» سال 1387در شمارگان 2200 نسخه و قيمت 3200تومان توسط انتشارات حوزه هنري استان تهران عرضه شده است.
ایبنا
|