8 مهر 1389

ایرج افشار ،مورخ و پژوهشگر نامدار تاریخ و فرهنگ ایران،كتاب تازه‌ای را تصحیح و منتشر كرده است كه گوشه‌های تازه‌ای از تاریخ مغول را روایت می‌كند.

 این كتاب كه «تواریخ شیخ اویس» یا «تاریخ شیخ اویس» نام دارد تألیف ابوبكر قطبی اهری «نجم» است كه به نام و در تاریخ اویس چوپانی نوشته شده است.

تنها نسخه این اثر در كتابخانه لیدن موجود است و و پیش از این، بخش جلایریان و چوپایانیان آن به صورت عكسی توسط فان لون چاپ و بخش مغولان آن نیز به روسی ترجمه و انتشار یافته بود.

اهمیت این كتاب استفاده از متون كهن از یك سو، و گزارشی است كه از روزگار خود به دست داده و به مناسبت اهری بودن، تسلط خاصی به اوضاع آذربایجان و اران داشته و از این جهت متنی قابل اهمیت ارائه كرده است. به همین دلیل است كه بر اساس این كتاب می توان دقیقا كاربردهای اسامی جغرافیایی مثل آذربایجان و اران و شروان و نخجوان و ... را به دست آورد. این یكی از فواید مهم جغرافیایی این متن است.

مولف در مقدمه بر فارسی نویسی خود تأكید كرده و با اشاره به این كه ابتدا این اثر را ادبیانه، یعنی با استفاده از كلمات و تركیبات عربی نوشته، می‌نویسد: چون تأمل كرد كه عوام را فهم به آن نرسد، و از آن حظی در نیابد در سبك پارسی صرف كشید و از لغات و عربیات اجتناب نمود تا خاص و عام را بر سبیل ارادات خود از آنجا بهره‌ای باشد».

دكتر ایرج افشاردر مقدمه از فواید رسمی الخطی كتاب یاد كرده و افزون بر آن به دلیل مُعرب بودن كتاب، شماری از فواید آوایی یا به عبارتی طرز تلفظ برخی از كلمات را در آن روزگار مورد بحث قرار داده و فهرستی از آنها را ارائه كرده است.

بخش مغولان این اثر از اهمیت خاصی برخوردار بوده و برای هر یك از سلاطین مغول، شرح حال كوتاه نوشته شده است.
كتاب دقیقا یك متن تاریخی یعنی تاریخ سیاسی و حكومتی است و اشارات متفرقه آن بسیار اندك است. به علاوه به هیچ روی جنبه ادبی سنگین مانند برخی از متون مشابه ندارد و به راحتی قابل فهم است.

اصل كتاب 247 صفحه است و بعد از آن تصویر عكسی متن كتاب به صورت كامل آمده است. در انتهای‌ كتاب نیز فهارس كتاب قرار دارد.

همشهری‌آنلاین

درخواست کتاب	راهنماي خريد	سبد خريد	چاپ صفحه	ارسال به دوست