ژوزه ساراماگو، برنده فقید جایزه نوبل ادبیات، با مجموعه‌ای از خاطراتش از كودكی و بزرگسالی به دنیای ادبیات بازگشت.این كتاب به قیمت 22 دلار توسط نشر هاتون میفلین هاركرت در 192 صفحه، به چاپ رسیده است.

ژوزه ساراماگو، برنده فقید جایزه نوبل ادبیات با مجموعه‌ای از خاطراتش از كودكی و بزرگسالی به دنیای ادبیات بازگشت.

در این كتاب خاطرات با عنوان «خاطرات كوچك» شاهد احیای دو زندگی هستیم. اولی زندگی پسرك بچه مدرسه‌ای كنجكاو و متفكر، گشت و گذارش در مزارع زیتون و بیدار شدن حساسیتش به كلام و داستان. دومی كه حس كنجكاوی خواننده را بیشتر برمی‌انگیزد خاطرات ساراماگو، نویسنده مطرح پرتغالی است.

این برنده نوبل ادبیات ژوئن پیش درگذشت، اما نوای «خاطرات كوچك» چنان نزدیك، مهربان و سرشار از محبت نسبت به كودكی نویسنده است كه خواندن كتاب را شبیه همنشینی با پدربزرگی خوش‌سخن می‌كند.

نثر این كتاب محاوره‌ای و تودرتو است و مدام بین خانه محقر پدر بزرگ مادری در روستای كوچك آزینهاگا و خانه‌های پدر و مادر نویسنده در لیسبون در رفت و آمد است.

این روش نامتعارف گاه بسیار جذاب می‌شود مانند: جایی كه پس از یادآوری خاطره تحقیر شدن در یك رابطه عاطفی ساراماگو ناگهان پاراگراف بعدی را چنین آغاز می‌كند: «هیچ وقت ماهیگیر خوبی نبودم...». این میان‌پرده ماهیگیری به نوبه خودش با خاطره‌ای نامربوط از یك «زن خیاط» دنبال می‌شود. «زن خیاط» نامی بوده كه مادر ساراماگو به نوعی كرم درختی داده است.

این رویكرد تكه‌تكه‌ای خودش یادآور ذات غیرقابل پیش‌بینی به ذهن رسیدن خاطرات است. به قول ساراماگو: «تصاویر، كلمات، بارقه‌ها و چهره‌هایی خاص... به سمت ما بازمی‌گردند.» و هیچ توضیحی نیز وجود ندارد. «ما آنها را فرانمی‌خوانیم، فقط وجود دارند.»

درنتیجه می‌توانیم به صحت این خاطرات شك كنیم، حتی او در جایی به خاطره‌ای احساسی بازمی‌گردد تا سن و سالش را تصحیح كند:«احتمالا شش ساله بوده نه آنطور كه قبلا گفتم یازده ساله!». ساراماگو این تبصره را با زبان محاوره خاتمه می‌دهد: «باری، حالا كه جمع و جورش كردم و بار اشتباه از وجدانم برداشته شده می‌توانم ادامه دهم.»

گفتن «بار اشتباه» برای مسئله‌ای چنین كوچك و همچنین لحن خودمانی ساراماگو نشان از صداقت تمام و كمال او به عنوان یك نویسنده دارد.

پشت جلد كتاب آمده است: «بگذار كودكیت راهنمایت باشد.» و به نظر می‌رسد این جمله چراغ راه ساراماگو در نوشتن «خاطرات كوچك» بوده است: سادگی و معصومیتی كودكانه در ذهن پیرمردی دانا جولان می‌دهد.

این كتاب به قیمت 22 دلار توسط نشر هاتون میفلین هاركرت در 192 صفحه به چاپ رسیده است.