اين پژوهش بر آن است تا در گام نخست، اصول فلسفه روشن‌انديشي را آن‌گونه كه «ارنست كاسيرر» بيان كرده، استخراج كند. سپس با توجه به اصول فلسفه روشن‌انديشي، مباني فلسفه مشاء اسلامي را به پژوهش گيرد و در آخرين گام، مباني فلسفه مشاء اسلامي را در برابر اصول فلسفه روشن‌انديشي قرار دهد و امكان مطابقت و مقايسه آنان را تحليل كند. 

پژوهش حاضر با گذر از دو جريان حاكم «پيروان حكمت اسلامي» و «مخالفان فلسفه اسلامي»، كه به طور يك‌سان به وانهادن ما در ذيل تاريخ غربي منجر مي‌شوند، با تحقيق درباره دو سنت فلسفي سترگ، براي گشودن افق‌هاي «روشن‌انديشي» در فلسفه و فرهنگ اسلامي گام برمي‌دارد.

با توجه به عنوان اين كتاب، كاوش حاضر بر اين دو فلسفه متمركز مي‌باشد و نمي‌توان از آن انتظار داشت كه به ديگر مكاتب فلسفي در جهان غرب يا جهان اسلامي به نحو مستقل بپردازد. گزينش اين دو فلسفه، از ميان فلسفه‌هاي گوناگون، مي‌تواند چون هر گزينش ديگري خود پرسش‌برانگيز باشد. پاسخ به اين پرسش، با بيان اهميت اين دو فلسفه در كل، از سويي و اهميت آنها براي جامعه و به ويژه انديشمندان مسلمان در قرن حاضر از ديگر سو، به دست مي‌آيد.

بر اساس مطالب كتاب، فلسفه روشن‌انديشي در قرن هجدهم و در اروپا شكل گرفت، ولي عمدتا آن را جنبشي فارمليتي (CDOP,E) و جهان‌شمول (REP,CE) مي‌دانند كه هر چند خود را بازگشتي به تصورات كلاسيك يونان و مخصوصا روم مي‌دانست، ولي عملا به منبعي براي تاسيس جهاني نو در اروپا و امريكا تبديل شد. (CDOP,E) آينده‌اي ديگر براي بشر رقم زد، آينده‌اي كه اكنونِ ما در آن است.


نويسنده اين اثر در مقدمه كتابش مي‌نويسد: «با توجه به مشكلات و مشقات فراوان، نويسنده كوشيد تا در حد توان خود، به پرسش‌هاي اين پژوهش پاسخ گويد و زمينه كارهاي سترگ بعدي را بگشايد. بدين‌منظور پس از جمع‌آوري مطالب و تحصيل مطلوب، به هنگام نگارش و براي تسهيل انتقال مطلب به مخاطب، همه مطالب به ترتيب در پنج فصل "نگاهي تاريخي و رويكردي تطبيقي"، "فلسفه در دو سنت"، "عقل‌گرايي در دو سنت"، "آراء در پرتو مباني" و "نتيجه‌گيري" به نظم و نگارش درآمدند. بديهي است كه با توجه به اهميت يا گستردگي هر موضوع نمي‌توان انتظار داشت كه كميت مباحث بخش‌ها با يكديگر مشابه باشد. هر بخشي در گام نخست، حاوي ارائه تصور فلسفه روشن‌انديشي از آن موضوع، سپس ارائه تصور فلسفه مشاء اسلامي از آن و در پايان نتيجه‌گيري تطبيقي است.
حاصل سخن آنكه در اين بخش‌ها نه تنها امكان تطبيق به دست آمد، كه موارد مشخص در پايان هر بخش بيان گرديدند. ولي به منظور سهولت امر در پايان بخش‌ها، بخش مستقلي نيز به نتايج همه بخش‌ها اختصاص يافت.»

چاپ نخست كتاب «سنت روشن‌انديشي در اسلام و غرب (نگاه تطبيقي به مباني فلسفه روشن‌انديشي و فلسفه مشاء اسلامي)» در شمارگان 1000 نسخه، 307 صفحه و بهاي 62000 ريال راهي بازار نشر شد.