عقاب هاي تپه شصت يكي از آثار ماندگار رده سني نوجوانان در زمينه دفاع مقدس است ،رماني كه ظاهري بسيار ساده دارد اما حاوي پيامي ژرف است._

محمد رضا بايرامي با اين داستان بلند پرونده اي براي نوجوانان درادبيات جنگ گشود كه بعدها توسط چند تن ديگر از نويسندگان اين حوزه ادامه پيدا كرد.

نكته قابل توجه داستان بلند«عقاب هاي تپه شصت» نگاه نماد محور نويسنده است،او در اين كار دو ماجراي متفاوت را به موازات هم به پيش مي برد كه يكي كاملا خطي و ديگري كاملا سمبوليك است.

اين داستان بلند با محوريت دو شخصيت اصلي ، احمد و سعيد شكل گرفته و اغلب ماجراها توسط آن ها ساخته ميشوند،ماجراهايي كه از زبان احمد روايت مي شوند.

بايرامي در حجم قابل توجهي از اين داستان بلند به خوبي فضاي جنگ و شور و اشتياق نوجوانانه را به تصوير كشيده و همه شخصيت هاي اثرش را به خوبي عرضه كرده ،او با آفريدن شخصيت هايي چون حبيب،ناصر،حاجي و....فضايي دوست داشتني خلق كرده كه تا حدودي به دنياي نوجوانان نزديك است.

وجه نمادين اين اثر كه قرار است بيشتر در موردش صحبت شود مربوط به زماني است كه سعيد و احمد به جبهه رسيده اند و تلاش هايشان براي رفتن به خط مقدم ناكام مانده است،آن ها كه به دليل سن و سال كمشان از سوي فرمانده جدي گرفته نمي شوند بنا بر كنجكاوي هاي نوجوانانه و گشت و گذارهاي روزانه لانه عقابي را كشف مي كنند و از اين پس يك عقاب هم به شخصيت هاي رمان اضافه مي شود.

انتخاب تيز هوشانه بايرامي در استفاده از پرنده اي كه هم بار اساطيري دارد و هم به لحاظ غرورمثال زدني اش مشهور است آرام آرام سويه اي از نماد را به اثر تزريق مي كند ،تكنيكي كه علاوه بر غير مستقيم گويي سرعت خوانش كار را چند برابر مي كند.

گرچه اين نويسنده در ساخت و ساز و تحول اين پرنده و كمك رساني اش به رزمندگان افراط مي كند و از آن يك ابر قهرمان مي سازد ولي نوع نگاه او در سراسر رمان و حفظ موقعيت ايجاد شده را بايد ستود.

داستان بلند«عقاب هاي تپه شصت» نسبت به سال انتشارش چند گام از كارهاي مشابه جلوتر است وبايرامي با تكيه بر اصول و ارزش هاي جنگ،تكنيك هاي نو در نويسندگي و درك خوب فضاي ادبي كشور توانسته كاري ارائه دهد كه بسيار خواندني است.
عقاب كه در كشاكش جنگ توسط احمد ،سعيد و ديگران نجات پيدا كرده علاوه بر ارائه تصويري ديگر از بلند پروازي ،غرور و غلبه ترس و انجام كاري نا ممكن چنان پيوندي عاطفي پديد مي آورد كه در لحظاتي بر همه واهمه ها ي جنگ غلبه مي كند،همان گونه كه شخصيت هاي نوجوان هراس خود را از جنگ فراموش كرده اند.
اي كاش بايرامي به جاي نشان دادن مستقيم شجاعت هاي احمد و سعيد به همان وجوه نمادين بسنده مي كرد و با گنجاندن دور از ذهن ماموريت هايي كه به هيچ عنوان از يك نوجوان ساخته نيست به ايجاد حس باور مخاطبش لطمه نمي زد،بايرامي ظاهرا در نوشتن بخش هايي از كار مقهور فضاي بكر و نگاه تازه خود شده و اصل منطق را فراموش كرده است.
احمد و سعيد نوجواناني هستند كه به محض فراغت از تحصيل راهي جبهه شده اند ويك فرمانده بنا بر شناخت اصول و قواعد جنگ نمي تواند كارهايي بزرگ را به آن ها محول كند ،البته اين اتفاق در بخش هاي آغازين داستان رخ مي دهد اما خواننده به زودي با رزمندگاني نوجوان مواجه مي شود كه انگار سال ها تجربه جنگ دارند.
آنچه كه در بخش هايي از اين داستان برداشت مي شود اين است كه نويسنده جنگ را از نزديك لمس نكرده و آن چه نوشته است محفوظاتي ذهني بر اساس شنيده هاست،نويسنده به راحتي اين رزمندگان نوجوان را از مخالفت هاي فرمانده مبني بر واگذار كردن ماموريت هاي حساس به آن ها عبور مي دهد و آن ها در چند فصل نزديك به يكديگر در چند رسته مختلف حضوري موثر پيدا مي كنند،رسته هايي كه هر يك  نياز به ماه ها و حتي سال ها آموزش دارند.
شخصيت هايي كه در ابتدا به شكلي كاملا منطقي نمي توانند نظر فرمانده شان را جلب كنند وبه كارهايي چون نگهباني و....گمارده مي شوند به ناگاه به تخريبچي هايي متبحر تبديل مي شوند و اغلب ماموريت هايشان با موفقيت انجام مي شود.

بايرامي مي توانست مانند بسياري از كارهاي جنگي در گونه ادبيات نوجوان به شكلي غير مستقيم با پديده جنگ برخورد كند و با ساخت و ساز هرچه بيشتر عقاب لحظه هاي ماندگارتري بيافريند،همان گونه كه با زيركي تمام يك كشور شصت ميليوني را به يك تپه مستحكم تشبيه كرده و نمادي از اسطوره بلند پروازي و غرور را در دل آن كاشته است.
البته بايرامي با گنجاندن شخصيتي چون حبيب كوشيده كه مرز ميان شيطنت هاي نوجوانانه و تجربه كم احمد و سعيد را به شكلي جبران كند. زيرا حبيب هم تجربه جنگ دارد و هم سن و سال اش از آن ها بيشتر است و اين نزديكي شخصيت ها به هم در بعضي جاها مثل لحظه آب دادن به سعيد كه در برخورد با مين مجروح شده رخ مي نماياند و غير مستقيم آموزش  داده مي شود.

حبيب زماني كه مانع خوراندن آب به سعيد توسط احمد مي شود اين را هم مي گويد كه به هيچ عنوان نبايد به يك مجروح آب داد و خودش شروع به خيس كردن لب هاي سعيد با دستمال نمناك مي كند كه باز هم جا داشت در خلال داستان به او بال و پر بيشتري داد اما نويسنده اين كار را نكرده است.

يكي از بخش هاي زيباي داستان بلند«عقاب هاي تپه شصت»زماني است كه احمد مي خواهد عقاب زخم خورده از جنگ را با علاماتي مخصوص به خود نزديك تر كند ، اما عقاب آموزش پذيز در گردوخاك يك توفان گم مي شود و قادر به ديدن نجات دهنده خود نيست،او در لحظاتي از ديد همه پنهان مي شود و احمد مدتي طولاني را براي باز يافتنش صرف مي كند و بالاخره او را مي يابد.
بايرامي با ايجاد اين فضاي چند لايه آن چنان در وادي تمثيل وارد مي شود كه همين بخش از كار را مي توان به عنوان يك داستان كوتاه مستقل نگريست،غرور ترس خورده و آسيب ديده عقاب در اوايل اين بخش و سعي او در نجات خود از طوفان وهمناكي كه نمايي از جنگ را يدك مي كشد وكسب سلامت و عبور از همه نابساماني ها توسط دست هايي مهربان و منسجم به خوبي در ايجاد پيامي بيروني به كار گرفته شده اند.
نويسنده با استفاده از يك پرنده پر غرور وپيوند آن با يك غرور جمعي بدون آن كه شعار بدهد به تصويري ماندگار رسيده است ،تصويري كه اي كاش در آثار ديگر نويسندگان حوزه دفاع مقدس در گونه نوجوان هم ديده مي شد.

چاپ دوم داستان بلند«عقاب هاي تپه شصت»سال1387در شمارگان  3300نسخه ،215 صفحه و قيمت 2600تومان توسط انتشارات سوره مهر عرضه شده است.