سرزمين خوارزم، بخشي از سرزمين گسترده ايران باستان بوده ‌است و بر اساس گواهي‌هاي تاريخي و مستند، برخي از ايران‌شناسان اين ناحيه را سكونت‌گاه نخستين ايرانيان مي‌دانند.
در روزگار هخامنشيان، به نوشته كتيبه بيستون، خوارزم يكي از استان‌هاي ايران باستان بوده‌ و در دوره پس از اسلام نيز همچنان يكي از مراكز مهم فرهنگي به شمار مي‌آمده‌ است.
متأسفانه از دوره باستانِ زبان خوارزمي، هيچ سند و مدركي به دست نيامده و تنها با توجه به اسناد و مدارك معدودي كه در دست است، مي‌توان گفت كه اين زبان يكي از زبان‌هاي ايراني دوره ميانه از گروه شرقي و از شاخه شمالي است.
زبان خوارزمي با ساير زبان‌هاي گروه شرقي، يعني سُغدي، سكايي، بلخي و ديگر گويش‌هاي شرقي، روابط تنگاتنگي دارد و ازسوي ديگر، به دليل خويشاوندي با زبان‌هاي گروه غربي ايراني ميانه، يعني پهلوي اشكاني (پارتي) و فارسي ميانه و ديگر زبان‌ها، به ‌ويژه ازلحاظ پيوند فرهنگي با فارسي و گويش‌هاي غربي بي‌ارتباط نيست.
مسئله قابل تأمل درباره موضوع اين كتاب، يعني زبان خوارزمي، اين است كه زبان مذكور نه تنها در دانشگاه‌هاي ايران، به دليل نبودِ متخصص، آموزش داده نمي‌شود، بلكه منابع و مآخذ لازم و كافي نيز به زبان فارسي در اين‌باره وجود ندارد كه نياز پژوهشگران اين حوزه را برطرف سازد. كتاب حاضر مجموعه‌اي است مشتمل بر ده مقاله ارزشمند درباره زبان خوارزمي از چهار زبان‌شناس و ايران‌شناس نامي كه فهرست آن‌ها به قرار «ساختار فعل خوارزمي»، «زبان خوارزمي» و «اسناد زبان خوارزمي» از پروفسور والتِر برونو هِنينگ؛ «ماده‌هاي فعلِ ايمپرفكت خوارزمي»، «زبان خوارزمي و اوستايي»، «زبان خوارزمي در كتاب‌هاي فقهي»، «زبان خوارزمي»، و «واژه‌بست‌ها در خوارزمي» از پروفسور ديويد نيل مَكنزي؛ «زبان خوارزمي» از پروفسور هلموت هومباخ و «نكاتي ديگر درباره فرضيه خوارزمي» از پروفسور گِراردو نيولي است.
در پايان نيز نمايه واژگان، نامنامه و پيوست آمده است.
كتاب ده گفتار درباره زبان خوارزمي، با ترجمه يدالله منصوري، پژوهشگر گروه زبان‌هاي ايراني فرهنگستان زبان و ادب فارسي است كه در 239 صفحه و با شمارگان هزار و 650 نسخه، به بهاي 6 هزار تومان ازسوي انتشارات طهوري منتشر شده‌است.

 

 

 

 

 

 

خبرگزاری فارس