چاپ اول كتاب «پزشكي در اسلام» نوشته سيدعلي صميمي از سوي انتشارات دفتر عقل منتشر و روانه بازار نشر شد._
نويسنده در اين نوشتار، ابتدا موضوع پزشكي در اسلام را به لحاظ اهميت آن بررسي ميكند و با تبيين اخلاق پزشكي، جنبههاي فردي و حرفهاي آن را برميشمارد و سپس عواملي كه حرفه پزشكي را تهديد ميكند و به آن آسيب ميرساند و در مقابل، عواملي را كه از اين تهديد و آسيبها ميكاهد، بررسي ميكند.
بر اساس مطالب اين كتاب، آراستگي به اخلاق نيك، شايسته هر انساني است و آنانكه خدمتگزار جامعهاند و تأثير مستقيم برسرنوشت مردم دارند، بيش از همه در اين وظيفه مسوولند.
در اين ميان، پزشكان كه نقش زندگيبخشي و تأمين سلامت دوباره تن و روان انسانها را بر عهده دارند، با سلامت اخلاقي خويش، سلامت تن و روان افراد اجتماع را تأمين ميكند و در مقابل، پايبند نبودن پزشك به اصول اخلاقي، سلامت افراد جامعه را تهديد خواهد كرد. اگر پزشكي تنها با انگيزههاي مادي اين حرفه را ادامه دهد، جان انسانها براي او ارزشي نخواهد داشت.
در بخشي از ديباچه كتاب آمده است: «اصول اخلاق پزشكي، با بررسي وظايف اساسي پزشكان تنظيم ميشود. بدين ترتيب، اخلاق پزشكي يعني رعايت دستورهاي الهي در انجام مسووليت ارزشمند درمانگري، دلسوزي و مهرباني با بيماران، خوشخويي و خوشرويي، خيرخواهي، گذشت و اميدبخشي و تلاش براي درمان بيماري. همچنين اخلاق پزشكي يعني رازداري، رعايت حال محرومان و نيازمندان و دقت در تشخيص به موقع بيماري و تجويز درست دارو.»
حرفه پزشكي با توجه به كاركرد و آثاري كه در جامعه دارد، داراي قداست و جايگاه ويژهاي است. نام پزشك از نامهاي خداوند متعال يعني «طبيب» و «محيي» گرفته شده است كه مقام پزشك و ارزش والاي اين حرفه را در اسلام نشان ميدهد.
بنابر مطالب كتاب، در منابع اسلامي، روايتهاي فراواني از پيشوايان دين درباره رعايت بايستههاي پزشكي و اخلاق پزشك وارد شده و دانشمندان مسلمان با پيروي از آنها، نظريههاي ارزشمند و مهمي را در پزشكي ارائه كردهاند تا جايي كه ميتوان گفت حفظ موقعيت و جايگاه رفيع پزشكي در اسلام، در عصر حاضر مديون تلاش خالصانه آنان است؛ پزشكان مسلماني كه به عنوان انسانهاي وارسته عمر گرانبار خود را صرف خدمت به مردم و ارتقاي سلامت جامعه، نجات بيمار، رفع درد از دردمندان و ياري محرومان كردند. پزشكي اسلامي نماد فرهيختگان و استعدادهاي درخشاني چون ابوعلي سينا، زكرياي رازي و ابن هيثم است كه از نظر علمي، كارآمد و پيشرو در تحولات علم پزشكي بودهاند و پيشرفت پزشكي عصر حاضر، مديون تلاشهاي علمي آنان است.
در بخشي از اين كتاب آمده است: «امروزه پيشرفت دانش پزشكي و روشهاي نوين آن، شرايطي را پديد آورده كه ضرورت توجه به اخلاق پزشكي را مينماياند. اخلاق پزشكي ايجاب ميكند كه پزشك به روح پاك، طهارت نفس، طبع بلند و معنوي و خصلت نيكو آراسته و ساحت انديشههاي والاي او از نفوذ اخلاق فاسد در امان باشد تا بدين وسيله، حقايق علم پزشكي بر او مكشوف شود و در كنار توجه به مشكلات جسمي بيماران، از جنبههاي روحي و معنوي خود نيز غفلت نكند و بيماران را با مهرباني و شفقت درمان كند. از اينرو دانشپزشكي و آشنايي با اصول آن، تنها ملاك موفقيت پزشك در درمان بيماران نخواهد بود، بلكه پزشك بايد تمام وجود و هويت متفاوت انسان را كه اينك به عنوان بيمار در حضور اوست، مدنظر قرار دهد و روح اميد را در جان خسته او بدمد.»
در بخشي از پيشگفتار كتاب نيز آمده است: «پزشكي اسلامي ارتباط تنگاتنگي با آموزههاي وحياني و سنن نبوي(ص) دارد، آموزههايي كه اصول اخلاقي را در قالب احكام الهي نازل كردهاند. بر اين اساس، پزشك هم با جسم و جان مريض و هم با احكام و دستورهاي الهي، در زمينه درمان بيمار در ارتباط است، يعني اگر پزشك در درمان بيمار احكام و مسائل مربوط به پزشكي را به دقت رعايت كند، مزد او افزونتر و در صورت غفلت نيز مؤاخذه ميشود. از اينرو، بايد با ارائه فرهنگ والا و شايسته پزشكي مبتني بر دستورهاي اسلامي، به هدفهاي پزشكي در اسلام جامه عمل پوشاند. اين هدفها عبارتاند از: 1. بررسي دلايل نارسايي پزشكي در دوران كنوني با وجود پيشرفت اين دانش 2. توجه دادن پزشكان به احكام پزشكي در اسلام با در نظر گرفتن ضرورتهاي موجود 3. توجه به آداب و وظايف پزشكي در اسلام 4. آسيبشناسي حرفه پزشكي.»
اين اثر، در شش فصل مسائل مختلف پزشكي از عهد باستان تا زمان حاضر را ميكاود و تاريخچهاي مختصر از آن را براي علاقهمندان بازگو ميكند.
عنوان فصل نخست كتاب «نگاهي گذرا به پيشينه پزشكي» است كه در آن پزشكي در عهد باستان و تاريخ پزشكي در اسلام را شرح ميدهد. آغاز طب در بينالنهرين، طب در نواحي جنوبي ايران باستان، طب در مصر باستان، چين باستان، هند قديم و طب يونان و روم و پزشكي در ايران از موضوعات اين فصلاند.
«جايگاه پزشكي در اسلام» عنوان فصل دوم اين نوشتار است كه به مباحثي نظير پيشگيري، درمان، عوامل پيدايش و نقش طب اسلامي در پيشرفت دانشپزشكي ميپردازد.
در فصل سوم كتاب موضوع «اخلاق پزشكي در اسلام» مطرح ميشود كه در آن اخلاق فردي و اخلاق حرفهاي بررسي شده است. از موضوعاتي كه در اخلاق فردي پزشكان عنوان شده، ميتوان به توجه به معنويت و تقوا، بردباري، خوشاخلاقي، بيتوجهي به امور مادي، احساس مسووليت و وقتشناسي اشاره كرد. در بحث اخلاق حرفهاي نيز موضوعاتي نظير رازداري، رعايت حال محرومان و مستضعفان، ايجاد اميدواري در بيمار، حفظ جان بيمار و دقت در پزشكي به چشم ميخورد.
به اعتقاد نويسنده، فراموشي اخلاق پزشكي، گسترش فساد در جامعه امروز، سهلانگاري در انطباق امور پزشكي با موازين شرعي، رفتارهاي ناشايست حرفهاي و قصور پزشكي از جمله عواملياند كه همواره حرفه پزشكي را تهديد ميكند و از راهكارهايي كه باعث كاهش آسيبها ميشوند،ميتوان به جبران نارساييهاي پزشكي و ايجاد روحيه خودباوري و توجه به مطالعات و تحقيقات پزشكي اشاره كرد. مجموع اين موضوعات، فصل چهارم كتاب با عنوان «آسيبشناسي حرفه پزشكي» را تشكيل ميدهند.
در فصل پنجم اين اثر «احكام پزشكي» بررسي ميشود. موضوع كلي اين فصل، معاينه و درمان نام دارد كه در آن به موضوعات نگاه و لمس، درمان و تجويز دارو و آثار منفي درمان جنس مخالف پرداخته شده است.
«همراه با برنامهسازان» عنوان فصل ششم اين نوشتار است كه دربر گيرنده موضوعات سياستگذاريهاي رسانه در مورد پزشكي در اسلام و پيشنهادهاي برنامهاي است.
از منابع مورد استفاده نويسنده در تدوين اين اثر ميتوان كتابهاي قرآن كريم، علم در اسلام، روزه؛ روشي در درمان بيماريها، تحفالعقول عن آلالرسول، الطبالنبوي، تاريخالطب والصيد ليه عندالعرب، دعائم الاسلام و ذكرالحلال والحرام، توضيحالمسائل مراجع، رساله نوين فقهي، الاسلام و الطبالحديث، اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، اسرار خوراكيها، طبيب در جامعه، احكام پزشكي و مشاغل مربوط به پزشكي و دهها كتاب ديگر را نام برد.
چاپ اول كتاب «پزشكي در اسلام» در شمارگان 1200 نسخه، 104 صفحه و بهاي 13000 ريال از سوي انتشارات دفتر عقل راهي بازار نشر شده است.