5 بهمن 1387
«كلمات» نوشته «ژان پل سارتر» اتوبيوگرافي ادبي اين فيلسوف اگزيستانسياليست در دو قسمت خواندن و نوشتن است.
«كلمات» سارتر پيش از اين دوبار در ايران ترجمه شده بود. اما ترجمه حاضر توسط اميرجلالالدين اعلم انجام شده و وي وقت زيادي را صرف ترجمه اثر و با انطباق متن انگليسي و فرانسوي آن صرف كرده است. اعلم پيش از اين رمان «تهوع» را نيز از سارتر به فارسي برگردانده بود كه از سوي انتشارات نيلوفر منتشر شد. او ترجمه «محاكمه»، «قصر»، «نامه به پدر» و «داستانهاي كوتاه از كافكا و «بيگانه» اثر كامو را نيز در پرونده خود دارد. اعلم در مقدمه كلمات نوشته است: سارتر نازك انديش و دشوارنويس است. او هم هنگام فيلسوف، داستاننويس، نمايشنامهنويس، سخنسنج، انسانگرا و درگير مسائل سياسي و اجتماعي است. كلمات گونهاي حسب حال نامتعارف است كه عوالم ذهني سارتر كودك را در دو قلمرو در هم تنيده خواندن و نوشتن بازميگويد و شرح ميدهد كه چگونه اين فرارگرد در زندگي انديشگي سارتر بزرگ سال تأثير نهاد. سارتر سلوك ذهنياش را به شيوهاي گاه سهل ممتنع، گاه بسيار دشوار، شگفت و در عين حال دلربا بيان ميكند. وي ادامه ميدهد سارتر سبكي موجز و پربار دارد و راه گشودن به درون ايجازش گاهي جان آدم را به لبش ميرساند. معناي بسيار در لفظ اندك ميآورد. او همچنين از بيان شاعران به ويژه شاعران مبهم گوي نوپرداز مايه ميگيرد و جاي جاي چندان پروايي در او نميبينيم كه سخني كمابيش روشن و ناپوشيده به خواننده برساند. با اين همه آن اندازه از نوشتار سارتر كه عايد بسياري از خوانندگانش از آن ميان من ميشود، پركشش، انديشه انگيز، هويداگر و پوشيده در پرده ظريفي از فلسفه ويژه او است. اعلم در مقدمهاي بر «كلمات» ترجمه اين كتاب را كاري عصب سوز و جانگزا توصيف ميكند كه به سرانجام رساندنش جز به انگيزش جنوني شورمندانه شدني نميبوده است. «ژيل دوز» نيز در پشت جلد كتاب آورده است: «آموزگاران ما، پيشتر از آنكه خود به بالندگي برسيم آنهايي بودند كه براي ما چيزي تازه و بنيادين را به ارمغان آوردند. آنها راه ابداع شگردهاي نوين ادبي و هنري را ميدانستند. آنها به شيوههايي در انديشه دست يافتند كه با تجدد ما مطابق بود، چنين شد، كه مشكلات راه با اشتياق مبهمان، هم اندازه شد. حالا ميدانيم كه براي هنر و حتي براي حقيقت، تنها يك ارزش وجود دارد: «سرسلسله بودن» سارتر براي ما چنين بود (دست كم به مدت بيست و پنج سال از زمان آزادي فرانسه). در آن روزها چه كسي به جز سارتر ميتوانست حرف تازهاي بزند؟ به جز او چه كسي راههاي تازه انديشه را به آموخت؟» انتشارات نيلوفر «كلمات» را در 3 هزار و 300 نسخه و با قيمت 3 هزار و 900 تومان منتشر كرده است.
خبرگزاری فارس
|