کتاب :: مروری بر «ماجراهاي هاكلبري‌فين» نوشته: مارك توين
مروری بر «ماجراهاي هاكلبري‌فين» نوشته: مارك توين
۱۳ خرداد ۱۳۸۷
خاطرات خودماني هاك
بعضي از شاهكارهاي ادبي جهان اين شانس را دارند كه براي دوره‌هاي مختلف زماني مورد استفاده قرار مي‌گيرند و مخاطبان اين‌گونه آثار در هر دوره تاريخي برداشت‌هاي خاص خود از آن اثر را متناسب با شرايط زماني خود استخراج و مورد استفاده قرار مي‌دهند. داستان «ماجراهاي هاكلبري‌فين» شاهكار بي‌نظير مارك توين، داستان‌نويس، طنزپرداز و روزنامه‌نگار آمريكايي نيز در رديف چنين آثاري قرار مي‌گيرد. او اين داستان را بعد از نوشتن آثار شاخص چون: «ماجراهاي تام ساير»، «شاهزاده و گدا» و... نوشت. زمان نگارش «ماجراهاي هاكلبري‌فين» به سال 1884 ميلادي برمي‌گردد. يعني 124 سال قبل و جالب اينكه اين اثر از زمان انتشار تا به امروز مدام توسط بنگاه‌هاي انتشاراتي در سراسر جهان چاپ و منتشر شده است. طبعاً در اين دوره طولاني ترجمه‌ها و چاپ‌هاي اين كتاب به شكل‌هاي مختلف نيز بوده است كه متناسب با نياز و موقعيت مخاطبان اقدام شده است. با اين حال تازه‌ترين چاپ اين داستان براي مخاطبان فارسي‌زبان و بالطبع نوجوانان تلخيص و ترجمه آن توسط مترجم نام‌آشناي معاصر محسن سليماني است. سليماني سعي كرده اين شاهكار ادبي ماندگار را در حجم كم و با ويرايش و تلخيص مناسب براي گروه سني نوجوانان فراهم كند. ابتداي كتاب مقدمه‌اي درباره نويسنده و آثارش است و در ادامه داستان اصلي در 10 فصل براي مخاطبان ارايه شده است. داستان ماجراهاي هاكلبري‌فين را برخي از منتقدان، جلد دوم ماجراهاي تام ساير مي‌دانند با اين تفاوت كه در اينجا شخصيت اصلي هاك است و به لحاظ ساختاري نيز دو كتاب شباهت‌هاي زيادي با هم دارند. گو اينكه هاكلبري‌فين از نظر ادبي و زباني و طنز در ادبيات آمريكا از تام ساير برتر است. يكي از ويژگي‌هاي اصلي كتاب اخير تلخيص روان داستان است كه در عين كاستن از حجم وسيع آن به بخش‌هاي كليدي داستان لطمه‌اي وارد نشده و به نظر مي‌رسد تنها بخش‌هايي از كتاب تلخيص شده كه به توصيف‌هاي طولاني نويسنده در معرفي فضاهاي داستاني پرداخته شده بود. اين موضوع باعث شده شكل كنوني ترجمه سليماني به زبان روان و روايتي نزديك شود. از پرداختن بيش از حد به جزييات پرهيز شده و در مقابل خط روايي داستان به شكل بازگويي سر راست از داستان تقريباً طولاني و پيچيده ارايه شده است. البته اين شكل روايتي آن را به قالب خاطره نزديك كرده و گويي شخصيت اصلي داستان (هاك) قرار است يك سرگذشت طولاني را به صورت خلاصه براي مخاطب تعريف كند. به باور بسياري از دست‌اندركاران حوزه‌هاي نشر و ادبيات، اين گزينه (تلخيص و ترجمه آثار شاخص جهاني) يكي از بهترين راه‌ها براي آشتي مخاطبان به ويژه نوجوانان با ادبيات كلاسيك و شاهكارهاي ادبي جهان است. همچنين راه مناسبي براي آشنايي با آثاري است كه متعلق به دوره‌هاي ادبي پيشين است و اكنون به واسطه تغيير ديدگاه‌ها و جهان‌بيني‌ها برقراري ارتباط با اين‌گونه آثار نسبت به توليدات ادبي معاصر به مراتب سخت‌تر است. شروع داستان هاكلبري‌فين در كتاب اخير به ساده‌ترين و روان‌ترين شكل ممكن آغاز شده است: «شما مرا نمي‌شناسيد، مگر اينكه آقاي مارك توين نوشته بود و بيش‌ترش راست بود، اما يك چيزهايي را هم خالي بسته بود. تا حالا هيچ‌كس را نديده‌ام گاهي وقت دروغ نگفته باشد غير از خاله‌ي تام: پالي، بيوه راگلاس و شايد مري...» داستان هر چه جلوتر مي‌رود طنز به كار رفته در لايه‌هاي مختلف آن يكي پس از ديگري خود را نشان مي‌دهند.
