معرفي کتاب :: سوزِ نِي / شرحي بر نِي نامه ي مولاي رومي
سوزِ نِي / شرحي بر نِي نامه ي مولاي رومي
موضوع: ادبيات نويسنده: علي زند قزويني ناشر: پرتو خورشيد نوبت چاپ: اول تعداد صفحات: 304 صفحه تيراژ: 2000 نسخه قطع: وزيري قيمت: 20000 ريال
معرفي کتاب:
جلال الدين محمد بلخي معروف به ملاّي رومي (متوفّاي 672 هـ . ق) بي ترديد ممتازترين چهره عرفاني در قلمرو زبان فارسي است. مثنوي ماندگار او به اقيانوس كران ناپيدايي مي ماند كه دامن دامن گوهر نثار ساحل نشيناني مي كند كه چشم به افق هاي دور دست دوخته اند تا عظمت روحي مولانا را در گستره آبي دريا به تماشا بنشينند. برخي در توصيف اين منظومه عرفاني فاخر و جاودانه گفته اند: مثنوي او چو قرآن مُدِلّ***هادي بعضي و، بعضي را مضلّ من نمي گويم كه آن عالي جناب***هست پيغمبر، ولي دارد كتاب و بر اين باورند كه مثنوي او تفسير گويايي از قرآن كريم به زبان فارسي است، و برخي ديگر اين اثر بلند عرفاني را در رديف آثار ضالّه قرار داده اند و معتقدند كه عرفان مولوي ريشه در عرفان هندي و بودايي و مسيحيت دارد، و اين تناقض آراء نمايانگر اين واقعيت است كه اين منظومه فاخر عرفاني به يك منشور چند وجهي مي ماند كه هر كسي از زاويه اي به او مي نگرد و بسيار انگشت شمارند كساني كه بر تمامي ابعاد آن اشراف داشته و حاقّ مطلب را دريافته باشند. تا كنون شروح فراواني بر مثنوي مولانا نگاشته شده و هر كدام از شارحان سعي كرده اند قسمتي از غموض و مشكلات آن را توضيح دهند ولي هنوز تفسير جامع و مانعي پيرامون اين اثر بزرگ نگاشته نشده است، و (سوزِ ني) در اين ميانه جايگاه خود را دارد و به شرح و تفسير ابيات آغازين مثنوي مولانا كه به (ني نامه) شهرت يافته، پرداخته است. مؤلّف محترم جناب آقاي علي زند قزويني 51 بيت آغاز مثنوي را براي شرح و تفسير ادبي و عرفاني برگزيده اند كه در نزد برخي از اهل تحقيق به (ني نامه) موسوم است ولي خواصِّ برآنند كه در 18 بيت نخستين آن مي توان جوهره فكري و شاكله عرفاني مولانا را نشان داد و در واقع مابقي مثنوي شرح و تفسيري بر اين 18 بيت است. فهم مثنوي مولانا امري خطير و شرح و بسط و تفسير قرآن به مراتب خطيرتر است و جسارت و شهامت مؤلّف اين اثر كه به گفته خود در هفده سالگي به اين امر مهم پرداخته هم ستودني است و هم اعجاب برانگيز. اگر چه به خاطر كم مجالي ها و اشتغالات قلمي توفيق مطالعه تمامي اين اثر را نيافتم ولي با مروري كه بر صفحاتي از آن داشتم، مطالعه آن را براي دوستداران عرفان و شيفتگان ادب پارسي مفيد تشخيص دادم و بر اين باورم كه اگر مجدداً مورد ويرايش و پيرايش قرار گيرد، جاذبه هاي بيشتري را براي مطالعه كنندگان به همراه خواهد داشت.
فهرست:
مقدمه*ديباچه*زندگاني و حالات مولانا4*ديدگاه مولاي رومي نسبت به شعر*نِي نامه*بيت 1*روح آدمي از كجا به جهان ناسوت وارد گرديد؟*چرا مولانا از زبان ني و ساز آغاز نموده؟!*استفاده از روايت*حكم فقهي*خلاصه*معني بيت اول*بيت 2*نيستان لغتاً و اصطلاحاً*نفير لغتاً و اصطلاحاً*مراد از مرد و زن چيست؟*معني بيت دوّم*بيت 3*شرحه شرحه لغتاً و اصطلاحاً*شرح، لغتاً و اصطلاحاً*تلميح از آيه ي شريفه*اشتياق يعني چه؟*حالات و نمودهاي رواني*معني بيت سوم*بيت 4*اصل و وصل چه باشند؟*بازگشت همه چيز به اصل خود*معني بيت چهارم*بيت 5*بد حال و خوشحال يعني چه؟*معني بيت پنجم*بيت 6*دانايي هاي آدمي*1. يقين چيست؟*2. ظن چيست؟*3. شك چيست؟*روايتي در باب اين بيت*معني بيت ششم*بيت 7*سرّ يعني چه؟*آيه اي در باب اين بيت*معني بيت هفتم*بيت 8*جان يعني چه؟*معني بيت هشتم*بيت 9*نكته ي ادبي*معني بيت نهم*بيت 10*عشق لغتاً و اصطلاحاً*عشق و آيات و روايات*عشق و مراحل آن از ديدگاه عطار نيشابوري*بيان وادي اول كه طلب باشد*بيان وادي دوم كه عشق باشد*بيان وادي سوم كه معرفت باشد*بيان وادي چهارم كه استغناء باشد*بيان وادي پنجم كه توحيد باشد*بيان وادي ششم كه حيرت باشد*بيان وادي هفتم كه فقر و فنا باشد*ابياتي در بيان عشق*يك اصل فلسفي*ديدگاه جغرافي دانان و زيست شناسان*يك نكته ادبي*تبصره*معني بيت دهم*بيت 11*حريف يعني چه؟*پرده لغتاً و اصطلاحاً*نكته ادبي*معني بيت يازدهم*بيت 12*زهر و ترياق لغتاً و اصطلاحاً*نكته ادبي*معني بيت دوازدهم*بيت 13*توضيح*نكته ي ادبي*معني بيت سيزدهم*بيت 14*كلام علامه جعفري*معني بيت چهاردهم*بيت 15*معني بيت پانزدهم*بيت 16*نكته اي ادبي*معني بيت شانزدهم*بيت 17*معني بيت هفدهم*بيت 18*نكته اي عرفاني*تمثيل*معني بيت هجدهم*بيت 19*نكته ي ادبي*معني بيت نوزدهم*بيت 20*غم در نزد عرفا*معني بيت بيستم*بيت 21*معني بيت بيست و يكم*بيت 22*تشبيهي ديگر*معني بيت بيست و دوم*بيت 23*معني بيت بيست و سوم*بيت 24*چرخ يعني چه؟*حركت كرات*نكته ي فلسفي*معني بيت بيست و چهارم*بيت 25*معني بيت بيست و پنجم*بيت 26*بحث لغوي*معني بيت بيست و ششم*بيت 27*روايتي در اين باب*ديدگاه اباحيّه*معني بيت بيست و هفتم*بيت 28*خواسته هاي آدمي*معني بيت بيست و هشتم*بيت 29*قناعت*نكته ي ادبي*معني بيت بيست و نهم*بيت 30*معني بيت سي*بيت 31*بحث لغوي*معني بيت سي و يكم*بيت 32*نخوت يعني چه؟*ناموس يعني چه؟*افلاطون كه بود؟*جالينوس كيست؟*معني بيت سي و دوم*بيت 33*توضيح قرآني*معني بيت سي و سوم*بيت 34*آيه ي قرآني*معني بيت سي و چهارم*بيت 35*زير و بم چيست؟*معني بيت سي و پنجم*بيت 36*معني بيت سي و ششم*بيت 37*توضيح*معني بيت سي و هفتم*بيت 38*اختلاف نسخ:*معني بيت سي و هشتم*بيت 39*معني بيت سي و نهم*بيت 40*معني بيت چهلم*بيت 41*تفسير*نكته ي فلسفي*قاعده ي ادبي*معني بيت چهل و يكم*بيت 42*بحث ادبي*معني بيت چهل و دوم*بيت 43*معني بيت چهل و سوم*بيت 44*بحث قرآني*معني بيت چهل و چهارم*بيت 45*بحث لغوي و ادبي*معني بيت چهل و پنجم*بيت 46*غمّاز يعني چه؟*آينه چيست؟*معني بيت چهل و ششم*بيت 47*بيان دليل*معني بيت چهل و هفتم*بيت 48*معني بيت چهل و هشتم*بيت 49*معني بيت چهل و نهم*بيت 50*اتمام حجت*معني بيت پنجاهم*بيت 51*آخرين نصيحت*معني بيت پنجاه و يكم*خاتمه*
