«امامان (ع) راهنمايان انسانها به سوي سعادت حقيقي اند. در هر موضوعي بايد انسانها از اين اسوه هاي حسنه و الگوهاي جامع، جهاني و جاويدان الهي پيروي و اطاعت نمايند. شهوت، غضب، هواي نفس، رفاه طلبي و وسوسه هاي شيطاني، انسان را از درك حقايق باز مي دارد. دوري بشريت از امامان(ع) و محروميت آنان از رهنمودهاي اهل بيت(ع)، عامل اصلي گمراهي انسانها و انحرافهاي اعتقادي، سياسي و اجتماعي بشريت است. امام باقر(ع) به حسن بصري فرمودند: «فليذهب الحسن يميناً و شمالاً فواا ...ما يوجد العلم الا هيهنا»(1) «حسن بصري هر كجا مي خواهد، برود، به خدا سوگند جز در نزد ما دانشي پيدا نمي شود.» در حديث ديگر فرمودند: «فليذهب الناس حيث شائوا فوا... ليس الامر الا من هيهنا... و اشار الي بيته»(2) «مردم هر كجا مي خواهند بروند، به خدا سوگند اين امر جز در اينجا (خانه امام) نيست». همچنين، امام باقر(ع) به سلمة بن كهيل و حكم بن عينيه فرمودند: «به شرق و غرب جهان برويد؛ هيچ دانشي صحيح جز چيزي كه از نزد ما صادر شده باشد، نمي يابيد.» (3)
بنابراين، ريشه انحرافهاي دانشمندان جهان در غرب و شرق، دوري آنان از دستورهاي الهي، پيامبر اسلام(ص) و اهل بيت(ع) است. مقاصد و هدفهاي ضد بشري دانش جهاني و مفاسد و آثار تخريبي و زيان بار آن و تفسيرهاي نادرست و غلط از واقعيتها و برداشتهاي نادرست عمومي، همه از بي توجهي به سخنان امامان(ع) ناشي مي شود. بايد جهانيان به مكتب اهل بيت(ع) روي آورند و مرجعيت علمي آنان را بپذيرند تا به كمال و رستگاري و سعادت ابدي برسند. با پيروي از هواي نفس شهوت، غضب و وسوسه هاي شيطاني حقايق در نگاه مردم جا به جا مي گردد. يكي از اين مواضع جا به جايي در موضوع سرمايه داري و بي نيازي روي داده است. در ذهنيت عموم مردم ثروت و مال و پول، سرمايه و ملاك بي نيازي است و پولداران سرمايه دار و بي پولان، نيازمند شناخته مي شوند. چنين نگاهي به فقر و غنا نادرست است. امام باقر(ع) در آموزه هاي الهي خويش، به «جابر جعفي»، اغنيا و سرمايه داران حقيقي را معرفي نموده اند. در منطق اهل بيت(ع)، اهل «تقوا و پارسايان» سرمايه دارند و بي تقوايان نيازمند و فقير. امام باقر(ع) به جابر جعفي فرمودند: اعلم يا جابر ان اهل التقوي هم الاغنياء، اغنا هم اتعليل من الدنيا فمؤونتهم يسيره، ان نسيت الخير ذكروك و ان علمت به اعانوك، اخروا شهواتهم و لذاتهم خلفهم و قدموا طاعة ربهم امامهم وا نظرو الي سبيل الخير و الي ولاية احباء ا... فاحبوهم و تولوهم و اتبعوهم»(4). اي جابر! بدان با تقوايان، سرمايه داران و بي نيازانند، اندكي از دنيا آنان را بي نياز ساخته است؛ پس هزينه و مخارجشان كم است. اگر خير را فراموشي كني، به يادت مي آورند و اگر به خير عمل كني، ياري ات مي كنند، شهوات و لذات خود را پشت سر افكندند و اطاعت پروردگارشان را در پيش روي قرار دادند و به راه خير و ولايت دوستان خدا چشم دوختند و آنان را دوست قرار داده و به ولايت گرفتند و از آنان پيروي نمودند. در اين حديث شريف، به انسانها هشدار مي دهد سرمايه واقعي تقواست و بي تقوايي فقر است. پارسايان با داشتن سرمايه واقعي كه تقوا است. از دريابان زر و زور و تزوير بي نيازند. تقوا انسان را از ذلتها، وابستگي ها، زد و بندها، محافظه كاري ها، سازش كاريها، اسراف كاري ها و تشريفات باز مي دارد و بي نياز واقعي و عزت و كرامت با اهل تقواست.
پول و ثروت انبوه، بي نيازي نيست بلكه پولداران و زراندوزان براي پاسداري از ثروت خويش و افزايش آن، نيازمند ديگرانند و پولها آنان را از دوستي «احباء ا...» كه پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) و پارسايان پيرو آنانند باز مي دارد. هزينه زندگي آنان سنگين است و خدا را فراموش مي كنند و بر اثر پول دوستي، از راه خير روي گردان شده به راه شر مي روند و شهوات و لذت، رهبري آنان را برعهده دارد و خدا را نافرماني مي كنند.«پولداران» و زراندوزان و پول پرستان روياروي «پارسايان» قرار دارند و ويژگيهاي سرمايه داران و اغنياي حقيقي كه اهل تقوا هستند با پولداران و سرمايه داران ظاهري متضاد است. امام باقر(ع) با بيان اوصاف پارسايان و اغنياي حقيقي، غير مستقيم اين رويارويي را نشان داده اند.
پي نوشتها:
1) كليني رازي. الكافي، ج1، ص 51 ، شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، ج 18، ص 42.
2) الكافي. ج 1، ص 399، صفار قمي، بصائر الدرجات، ص 12.
3) الكافي، ج 1، ص 399، بصائر الدرجات، ص 9.
4) ابن شعبه حراني، تحف العقول، ص 287 
 

* دكتر محمد رضا جواهري