كتاب «ترنم» برنامه‌هایی برای شناخت موسیقی دستگاهی ایران در رادیو تهران نوشته رضا مهدوی روانه بازار كتاب شد.\

این كتاب متن گفتارهای رادیویی است كه با عنوان «ترنم» در صدای جمهوری اسلامی ایران، شبكه تهران، در سال‌های 1381 تا 1383 پنجشنبه‌ها از ساعت 3 تا 4 عصر به طور زنده و مستقیم پخش شده است.

مهدوي مي‌گويد رادیو رسانه‌ای شنیداری است. نقطه قوت آن در ارتباط سریع و وسیع با توده‌های مردم است. نقطه ضعف آن نیز در ناپايداری و فرار بودن برنامه‌های آن است كه با تغییر هر سیاستی می‌آید، مي‌رود و با توجه به ماهیت ذاتی خود یعنی شفافیت و فرصت حیات در محدوده همان لحظه‌های اجرا نمی‌تواند كافی و استوار باشد.

وي مدعي است رادیو مثبت‌ترین نقش را در سی سال گذشته برای اشاعه و معرفی موسیقی در بین طبقات مختلف مردم داشته و تلاش كاركنان آن بسیار ارزشمند و شایسته است. عملكرد كتاب و نوشتار درست نقطه مقابل رادیو است و شاید این دو رسانه بتوانند در ارتقای فرهنگ عمومی، نقش مكمل همدیگر را داشته باشند.

مهدوي در بازنویسی متن این برنامه‌ها از همكاری موسیقیدانان و موسیقی‌شناسان بسیاری استفاده كرده است.

وي در گزینش آثار ابتدا از اجراهای صرفا كلاسیك (ردیفی و آموزشی) شروع كرده و كم كم از آثار معاصر و ساخته‌ها تحول یافته، نام برده است.

پیش درآمد، دستگاه شور، رنگ شهر آشوب، آواز ابوعطا، آواز بیات ترك (زند)، آواز افشاری (افشار)، آواز دشتی، آواز كرد بیات، دستگاه سه‌گاه، دستگاه چهارگاه، دستگاه همایون، آواز بیات اصفهان، دستگاه ماهور، رنگ‌های ماهور، راك‌های ماهور، دستگاه نوا و دستگاه راست پنج‌گاه از مطالب بررسی شده این كتاب است. 

نمونه‌هايي از مطالب ارايه شده در كتاب «ترنم»: 
دستگاه شور: گام شور سابقه‌ای بسیار كهن دارد. در حقیقت می‌توان گفت كه نه به موسیقی ایران امروز محدود می‌شود و نه به موسیقی جهان عرب و دنیای اسلام. محقان موسیقی‌شناس، گام شور را از بازمانده‌های مقام «فری ژی ین» متعلق به یونان قدیم می‌دانند و در برخی بازسازی‌هایی كه با تازگی از موسیقی دنیای كهن شده، سایه‌هایی از حس و حال شور به خوبی هویدا است. 

سه گاه: آهنگ و نوایی است كه بعد از دستگاه شور و متعلقات آن رایج‌ترین و آشناترین نغمات به گوش ایرانیان است. سه گاه خالص‌ترین و ریشه‌دارترین دستگاه ایرانی است.

نغمه‌های چهارگاه: از زیباترین نغمه‌ها در گنجینه‌های فرهنگ صوتی ایران هستند كه حالت‌های شكوهمندی را بیان می‌كنند. فضاهای اسطوره‌ای، قهرمانی، پهلوانی، تا عوالم روحانی و عرفانی با این دستگاه موسیقی ایرانی قابل بیان هستند.

همایون: از دستگاه‌های هفت‌گانه موسیقی ایرانی و جزو محبوب‌ترین دستگاه‌ها برای بداهه‌نوازان خبره و آهنگسازان زبده است.

دستگاه ماهور: و آوازهایی كه زیرمجموعه آن است یكی از مهمترین و در عین حال گسترده‌ترین قسمت‌های ردیف موسیقی ایرانی را تشكیل می‌دهد. به اصطلاح قدما ماهور نیز در كنار شور و همایون یكی از شاه‌دستگاه‌ها است.

كتاب «ترنم» برنامه‌هایی برای شناخت موسیقی دستگاهی ایران در رادیو تهران نوشته رضا مهدوی در شمارگان 2500 نسخه و با قیمت 2300 تومان از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.

ایبنا

درخواست کتاب	راهنماي خريد	سبد خريد	چاپ صفحه	ارسال به دوست