|
كتاب «بوروكراسي چيست؟» شامل دو مقاله از «كلود لوفور» و «كورنليوس كاستورياديس» است. آنان در مقابل مفاهيم رايج «تروتسكي» از بروكراسي به مثابه يك فرماسيون موقت و انگلي، بروكراسي را يك طبقه و سامانه اجتماعي جديد معرفي مي‌كنند./
پايه‌گذار نظريه جديد درباره بروكراسي، ماكس وبر؛ جامعه‌شناس آلماني است كه وجود آن را نمودار رسمي انديشه سازمان‌دهي منطقي مي‌داند.
بروكراسي جديد جنبه‌هاي منفي نيز دارد كه كُند شدن كارها در چنبره مقررات زايد و سلسله مراتب طولاني، سوء استفاده از قدرت و مقام به سود صاحب منصب، ميل به گسترش قدرت و دامنه دستگاه و افزايش تسلط بر جنبه‌هاي هرچه بيشتري از زندگي اجتماعي و اقتصادي و سياسي برخي از آنها به حساب مي‌آيند.
اگرچه مفهوم بروكراسي در حيطه جامعه‌شناسي سياسي، نظريه تاريخ و عقايد عامه، مفهومي جا افتاده است، اما هنوز پرسش از ماهيت پديده‌اي كه اين واژه توصيف مي‌كند، حايز اهميت است.
به اعتقاد نويسندگان اين كتاب، نوع و ابهام پاسخ‌هايي كه در جواب «بروكراسي چيست؟» ارايه مي‌شوند، در ابتدا حيرت‌برانگيزند، اما اين تنها نخستين احساس است. بوروركراسي پديده‌اي است كه همه از آن سخن مي‌گويند و آن را تجربه مي‌كنند، اما خود در برابر مفهوم‌پردازي مقاومت مي‌كند.
اين كتاب بلافاصله توصيف و تعريف جديدي از اين مفهوم ارايه نمي‌دهد، بلكه ابتدا تفاوت‌هاي اين مفهوم در عرصه نظريه را بررسي كرده، به صورت انتقادي انگيزه‌ها و دلايل وجودي اين تفاوت‌ها را بررسي مي‌كند.
كلود لوفور و كورنليوس كاستورياديس، نويسندگان كتاب براي اين منظور دو مقاله مفصل ارايه مي‌دهند. آنان در مقابل مفاهيم رايج تروتسكي از بروكراسي به مثابه يك فرماسيون موقت و انگلي، بروكراسي را يك طبقه و سامانه اجتماعي جديد معرفي مي‌كنند. اين هر دو ديدگاه پاسخي‌اند به بروكراسي حجيم اتحاد جماهير شوروي.
از نظر تروتسكي، بروكراسي زايده‌اي است بر سازمان سوسياليستي كه با موج انقلابي از ميان خواهد رفت و اصولا بيشتر نشانه سوءمديريت در نزد پرولتارياست تا بازگشت به نظم كهن يا تغييري در روابط توليد، اما از نظر مولفان اين كتاب، جامعه سوسياليستي كه پرولتاريا نقشي در مديريت توليد آن نداشته باشد، پوچ و عبث خواهد بود.
از نظر آنان، بروكراسي با ايجاد قشري برتر و نوظهور جداي از اكثريت توليدكنندگان، استثمار را بازتوليد خواهد كرد. از سوي ديگر، كلود لوفور با تعريف كلي و از پيش تعيين شده ماكس وبر براي بروكراسي بدون درك شرايط انضمامي و تاريخي اين پديده، مخالفت مي‌ورزد.
اين كتاب مباحثش را با مطالبي با عناوين «بروكراسي چيست؟» و «پرولتاريا و تشكيلات» آغاز مي‌كند تا ذهن خواننده درباره آنچه نويسندگان قصد گفتنش را دارند، آماده شود.
بخش‌هاي سه‌گانه اين كتاب نيز به مباحث «سوسياليسم: مديريت جامعه توسط كارگران، انحطاط تشكيلات طبقه كارگر و يك دوره جديد براي جنبش كارگري» مي‌پردازند.
كتاب «بروكراسي چيست؟» با ترجمه امين قضايي در شمارگان 1200 نسخه، 105 صفحه و بهاي 25000 ريال از سوي نشر چشمه منتشر شده است.
ايبنا
| 
