18مرداد 1389

تهران امروز

كتاب‌هاي پرفروش در سال‌هاي اخير در ايران هميشه بحث انگيز بوده اند.به دليل نبودن منبع مناسبي براي به‌دست آوردن آمار پرفروش‌هاي كتاب هميشه در اين مورد ابهام‌هايي بوده است. مبهم بودن آمار فروش
هر كتاب باعث مي‌شود هر ناشري هر وقت دلش خواست كتاب منتشر‌شده توسط خود را پرفروش معرفي كند و در اين ابهام، قضاوت درباره درستي يا نادرستي بسياري از آمارها، احتمال خطاي بيشتري دارد. آخرين آنها مربوط به كتاب «دا» مربوط مي‌شود كه به چاپ صدم رسيد. اما به هر حال در اين يادداشت نگاهي به كتاب‌هاي پرفروش در سال‌هاي اخير داريم. آثار پرفروش را مورد به مورد كه تحلیل می‌‌‌كنیم متوجه می‌‌‌شویم كه همه آنها در لحظه مناسب برحساسیت جامعه انگشت گذاشته‌اند.كلمه «پرفروش» مثل آچار فرانسه همه‌جا به كار می‌‌‌رود. هر كتابی كه نسخه‌‌‌های متعددی از آن به فروش رود «پرفروش» نامیده می‌‌‌شود. بر این اساس می‌‌‌توان گفت كه كتاب‌‌‌های پرفروش را می‌‌‌توان در چهاردسته طبقه‌بندی كرد. نخستین دسته شامل همه آثاری می‌‌‌شود كه از قانون پخش گسترده تبعیت می‌‌‌كنند؛ این دسته از كتاب‌‌‌ها نوشته می‌‌‌شوند تا پرفروش باشند. فرهنگ لغت و كتاب‌‌‌های عملی (نظیر آ‌موزش تعمیر و خرده كاری در منزل، باغچه‌بانی، روش زندگی و شیوه‌‌‌های موفقیت در ازدواج یا رژیم لاغری) و نیز ادبیات «عامه‌پسند» چه رمان‌‌‌های احساساتی یا پلیسی در این دسته قرار می‌‌‌گیرند.
پس از آن نوبت به پرفروش‌‌‌های «برنامه‌ریزی شده» می‌‌‌رسد،این گونه شامل روش‌‌‌های پیچید‌‌ه‌ای به صورت ماشینی می‌‌‌شود و بر اساس تجاري‌سازی فروش بالای اثر بنا شده است. این بخش امروزه به شدت در حال توسعه است.
در سطح دیگر كه به دسته دوم نزدیك است كتاب‌‌‌های چهره‌‌‌های برجسته مثل شخصيت‌هاي سياسي، آدم‌هاي مشهوردر ادبيات و كساني كه جايزه گرفته‌اند قرار دارند. اینها را نمی‌‌‌‌توان پرفروش برنامه‌ریزی شده نامید. بلكه باید به آنها پرفروش قابل پیش‌بینی نامید؛ همه می‌‌‌دانند كه اگر این كتاب‌‌‌ها خوب باشند با فروش بالایی مواجه خواهند شد. در دسته پایانی آثاری قرار دارند كه با فروش «غیر منتظره» روبه‌رو می‌‌‌شوند. این بی‌تردید تنها گروه واقعی آثار پرفروش است.
چنین كتابی با هدف برانگیزی علاقه گروهی از مردم نوشته نمی‌‌‌شود و به قوانین بازار نشر نیز كاری ندارد، بلكه تنها به تاریخ اذهان توجه می‌‌‌كند. پدیده مدرن پرفروش در جالب‌‌‌ترین شكل خود همین است.
نكته مهم دیگر اینكه اصولا تیراژ بالای یك رمان را اغلب مخاطبان زن تعیین می‌كنند، چه تعداد مخاطبان مونث بسیار بیشتر از جنس مخالف است و یكی از دلایل عمده موفقیت فروش آثار نویسندگان زن در این سال‌ها حمایت خوانندگانی بوده كه در كتاب‌های ایشان نوعی همذات‌پنداری جنسیتی را درك كرده‌اند.

كتاب‌هاي هميشه پرفروش
قرآن حساب جداگانه اي دارد. خانه مسلماني نيست كه از كلام خدا خالي باشد. شايد چند هزار بار، با انواع شكل‌ها و سليقه‌ها در اين 100 سال قرآن به چاپ رسانده‌ايم؛ از عم جزء‌هاي قديمي تا قرآن‌هاي بسيار نفيس و با خطاطي هنرمندترين خوشنويسان.
غير از قرآن، مفاتيح و نهج البلاغه و صحيفه سجاديه هم مكرر چاپ و منتشر مي‌شود.
ديوان حافظ هم بخت چاپ‌هاي مكرر و پي در پي، با انواع خط ها، تصحيح ها، روايت ها، تزيين ها، قطع‌ها و سليقه‌ها را داشته است. در خانه ما 10، 15 جلدي حافظ هست. اما خوش دارم همان حافظ قديمي خودم را باز كنم و بخوانم؛ ديواني كوچك تر از تقويم جيبي، چاپ 1328 شمسي كه لبه كاغذ صفحه‌ها را قرمزرنگ زده اند؛ كار انتشارات علي اكبر علمي. خواندن به كنار، ديوان حافظ هم به‌طور معمول در تمام خانه‌ها هست.
اما شايد باوركردني نباشد كه پس از اينها پرفروش ترين كتاب نيم قرن اخير نه مذهبي است، نه ادبي و نه شعر.
باورتان مي‌شود كتاب آشپزي خانم منتظمي كه حالا بايد به چاپ چهلم هم رسيده باشد، از پرفروش ترين‌ها باشد؟ مجموعه كارهاي ذبيح منصوري داستان نويسي كه بيهوده خود را مترجم مي‌ناميد، از نظر فروش اعجاب‌آور است. خدا مي‌داند از سينوهه، شاه جنگ ايرانيان، امام‌حسين(ع) و ايران و... تا امروز چندصد هزار نسخه چاپ شده و به فروش رفته است. ملاحظه كنيد حرف بر سر بهترين‌ها و معتبرترين‌ها نيست. صرفا پرفروش‌ها را مرور مي‌كنيم.

در ميان كتاب‌هاي مرجع، مجموعه سترگ فرهنگ فارسي، تاليف دكتر محمد معين اقبال عموم يافت. از فرهنگ انگليسي- فارسي حييم هم بيش از منابع مشابه خود استقبال شد. نيز - با دريغ- مجموعه شش جلدي شرح حال رجال ايران يك تحقيق وقت و جان بر بود كه در رشته خود نظيري نيافت. كار ارجمند يحيي آرين پور- از صبا تا نيما- هم اثري ماندگار و در زمينه خود، تكرارناشدني است. چنين كارهايي تنها حاصل بخشي از عمر يك پديدآورنده نيست؛ چكيده نبوغ او هم به‌شمار مي‌آيد. در همين رشته كار اثر تحقيقي و تخصصي ديگري هم هست؛ تاريخ جرايد و مجلات ايران، كار محمد صدرهاشمي. همين طور كتاب صدسال داستان نويسي در ايران كار حسن عابديني و تاريخ سينماي ايران، نوشته جمال اميد. كارهاي گرامي ديگري هم هستند - مثل فرهنگ كوچه، كار شاملو- كه خواننده با انصاف از گستردگي و خلاقيت مضموني آن حيرت مي‌كند.
در زمينه تاريخ، كتاب تاريخ مشروطه ايران كار كسروي همچنان پيشتاز است. از نظر اقبال خوانندگان، سرگذشت موسيقي ايران نوشته روح الله خالقي، نمونه خوبي است. كارهايي چون آثار عبدالحسين زرين كوب يا دكتر اسلامي ندوشن يا شفيعي كدكني يا مصطفي رحيمي و... هم هست كه هرگز فروش پرشمار ندارند اما اهل نظر به اين كارها توجه دائم دارند.

پرفروش‌هاي سال 88
پرفروش ترین كتاب در سال 87، «دا» خاطرات سیده زهرا حسینی بود كه به كوشش سیده اعظم حسینی تدوین و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شد. این كتاب سال 88 نیز به یكی از پر فروش ترین‌ها تبدیل شد تا جایی كه چاپ صدم را نیز از سر گذراند. «دا» همچنین پرفروش ترین كتاب سال انتشارات سوره مهر نیز شد.
يكی از كتاب هایی كه با توجه به فروش بعد از چاپ، به یكی از پر فروش‌ها تبدیل شد؛ «نون نوشتن» محمود دولت آبادی بود كه چندی پیش از سوی نشر چشمه به چاپ رسید.
پنج هزار نسخه چاپ اول این كتاب به فاصله چند روز بعد از انتشار به فروش رسید. «نون نوشتن» نقطه‌نظرات محمود دولت‌آبادی درباره‌ نوشتن و تجربیات و خاطرات سال‌های نویسندگی‌اش است كه به شكل یادداشت‌های سالانه درباره‌ كارهایی كه كرده، انتشار یافته است. «بابانظر» كه به روایت خاطرات شهید محمدحسن نظرنژاد می پردازد نیز در سال 88 رونمایی شد. این كتاب كه در فاصله چهارماه به چاپ بیستم رسید، توجه بسیاری از مسئولان، هنرمندان، منتقدان و... را به خود جلب كرد و توانست یكی از موفق ترین كتاب‌ها در عرصه خاطره نویسی باشد. «بابانظر» در چاپ های جدید خود با لوح فشرده‌ «درد دل های پرویز پرستویی درباره كتاب بابانظر» عرضه شد.

«برف و سمفونی ابری» داستانی درباره مردگان
مجموعه داستان «برف و سمفونی ابری» نوشته پیمان اسماعیلی یكی دیگر از كتاب های مهم بود كه البته در سال 1387 به چاپ رسید اما در سال 88 نیز توانست یكی از كتاب های مورد توجه باشد. این كتاب در 95 صفحه، يك هزار و 750 نسخه و با قیمت يك هزار و 800 تومان برای اولین بار در تابستان 87 از سوی نشر چشمه منتشر شد. این كتاب شامل هفت داستان كوتاه است و موضوع اصلی بیشتر این داستان‌ها «مردگان» هستند. نخستین داستان از این كتاب پیش از این موفق شده بود مقام نخست جایزه داستان كوتاه شهر كتاب را در سال 1386 از آن خود كند.
مجموعه داستان «برف و سمفونی ابری» در رشته ادبیات نمایشی عنوان برترین اثر جایزه «روزی روزگاری» را از آن خود كرد.
«مرگ بازی» اثری قابل اعتنا در ادبیات معاصر «مرگ بازی» شامل 9 داستان كوتاه نوشته پدرام رضایی‌زاده در۷۳ صفحه، يك هزار و ۴۰۰ تومان تابستان 87 از سوی نشر چشمه منتشر شد و همچون «برف و سمفونی ابری» در سال 88 نیز یكی از كتاب های محبوب و مورد توجه بود. این كتاب به گفته منتقدان اثری قابل توجه است.
«آفتاب پرست نازنین» داستانی كه زیر سایه جنگ ایران و عراق می گذرد.«آفتاب پرست نازنین» نیز یكی دیگر از كتاب هایی است كه به عنوان اثری محبوب شناخته شد و نظر مخاطبان و منتقدان را به خود جلب كرد. این رمان در 285 صفحه با قیمت پنج هزار و 500 تومان از سوی نشر هیلا منتشر شد.
فضای این رمان جایی است در نزدیكی مرز ایران و عراق؛ اما زمان داستان سال‌ها پس از جنگ تحميلي عراق عليه ايران است البته این كتاب جنگ را ذاتا عنصری نامطلوب معرفی می كند كه زندگی اجتماعی، اخلاقی و حتي عاطفی آدم‌ها را تحت تاثير قرار داده است.

اعداد حرف مي‌زنند
اين آمارها در سال‌هاي اخير به‌دست آمده است كه در سايت‌هاي اينترنتي و توسط علاقه‌مندان و در نبود يك سيستم مناسب آمارگيري به‌دست آمده است. مي‌توان به آنها اعتماد كرد؟
474 هزار* كشتی پهلو گرفته / سید مهدی شجاعی* چاپ اول 68 / 27 چاپ تا كنون. «كشتی پهلو گرفته» یك كتاب مذهبی است كه ماجرای شهادت حضرت زهرا (س) را از زبان شخصیت‌های مرتبط با زندگی آن حضرت تعریف می‌كند.
دلیل فروش: ژانر مذهبی كتاب و روایت خوشخوان و ساده از یك واقعه تاریخی كه برای ما اهمیت فراوانی دارد.
260 هزار* بامداد خمار / فتانه حاج سید جوادی* چاپ اول 74 / 72 چاپ تا كنون. حال و هوای رمان، یك فیلم هندی تمام عیار است. دختر پولدار داستان یك دل نه
صد دل عاشق پسر یه لاقبایی می‌شود و با او ازدواج می‌كند.
دلیل فروش: استفاده موفق از كلیشه‌های داستان‌های عامه پسند باعث شد كه این كتاب حتی از سوی منتقدان جدی گرفته شود.
150 هزار* چراغ‌ها را من خاموش می‌كنم / زویا پیرزاد* چاپ اول 80 / 30 چاپ تا كنون .كلاریس زنی است كه تقریبا بدون آرزو، غم و حتی شادی كه مدام یكسری از كارهای روزمره خانه را تكرار می‌كند. تكرار است كه او را حسابی كفری كرده.
دلیل فروش: فضای زنانه و دغدغه‌های قهرمان داستان به شدت مورد استقبال منتقدان قرار گرفت و حتی جایزه كتاب سال را هم برد.
150 هزار* دا / زهرا حسینی* چاپ اول 87 / 64 چاپ تا كنون. خاطرات یك دختر جوان از روزهای مقاومت خرمشهر كه كاملا مستند است و اعظم حسینی آنها را به شكل داستان درآورده است.
دلیل فروش: كتاب پر از جزئیاتی از جنگ است كه تابه‌حال كسی حال و حوصله نوشتن آنها را نداشته.
140 هزار* شب سراب / ناهید پژواك* چاپ اول 80 / 20 چاپ تا كنون. داستان «بامداد خمار» را بر عكس كنید، ماجرای این كتاب دستتان می‌آید. همه مقصرها و مظلوم‌ها را با هم جا به جا كنید، می‌شود خلاصه داستان این كتاب.
دلیل فروش: استفاده از یك داستان عامه پسند جواب پس داده.
95 هزار* كلیدر / محمود دولت آبادی* چاپ اول 68 / 20 چاپ تا كنون. اسم این رمان از روستایی در نیشابور گرفته شده كه حوادث در آن اتفاق می‌افتد. داستان، ماجرای مبارزات گل محمد با خان‌هاست.
دلیل فروش: شخصیت پردازی خوب و تم مبارزه ای داستان كه كلا ً با حال و هوای ما ایرانی‌ها می‌خواند.
90 هزار* سو و شون / سیمین دانشور* چاپ اول 48 / 15 چاپ تا كنون. كتاب شرح ماجرای زنی است كه شوهرش توسط عوامل رژیم پهلوی كشته شده است و این به چشم او شبیه داستان سیاوش است.
دلیل فروش: كتاب نثر ساده و آسان خوانی دارد.
80 هزار* سهم من / پرینوش صنیعی* چاپ اول 81 / 16 چاپ تا كنون. قصه دختری كه شیفته داروخانه چی محل شان است اما به دخالت خانواده‌اش مجبور به ازدواج با یك پسر سیاسی می‌شود. همین سیاسی بودن آقا هم كار دست‌شان می‌دهد و...
دلیل فروش: استفاده از كلیشه‌های داستان‌های عامه پسند.
80 هزار* بار دیگر شهری كه دوست می‌داشتم / نادر ابراهیمی* چاپ اول 45 / 18 چاپ تا كنون. داستان پسر مردی كشاورز است كه عاشق دختر خان می‌شود. مرد زمانی این داستان را روایت می‌كند كه عشقش (هلیا) بعد از فرارشان او را تنها رها كرده و به خانه برگشته.
دلیل فروش: تم عاشقانه داستان. البته این تم با تكنیكی متفاوت از عامه پسندها نوشته شده و نشر نادر ابراهیمی ‌هم بی تاثیر نیست.
75 هزار* روی ماه خداوند را ببوس / مصطفی مستور* چاپ اول 1379 / 21 چاپ تا كنون. داستان، داستان سرگشتگی‌های یك جامعه شناس جوان به نام یوسف است كه تازه درسش تمام شده و نمی‌داند جایگاه خدا در زندگی‌اش كجاست.
دلیل فروش: نگاه نو به حرف‌ها و سوال‌های مذهبی باعث شده تا این كتاب بین خوانندگان محبوبیت پیدا كند. یكی از نكات كتاب همین بود كه هیچ كس در آن سفید یا سیاه مطلق نبود و مثلا ً همین عنوان كتاب از حرف‌های یك زن خیابانی در داستان است.
63 هزار* كافه پیانو / فرهاد جعفری* چاپ اول 86 / 21 چاپ تا كنون. مرد كه از قضا روزنامه‌نگار هم بوده، حالا ورشكست شده و برای گذراندن زندگی، كافه جمع و جوری زده و روز و شبش را در آنجا و با مشتری‌هایش می‌گذراند. كافی‌من به یكی ازمشتری‌هایش علاقه‌مند می‌شود.
دلیل فروش: نثر وبلاگی و فضایی كه داستان در آن می‌گذرد (كافه)، خیلی به حال و هوای این روزهای جوانان نزدیك است.
57 هزار* من او / رضا امیر خانی* چاپ اول 78 / 26 چاپ تا كنون. داستان مربوط به زندگی فردی به نام علی فتاح (از خانواده‌های قدیمی ‌تهران) است. علی فرزند یك تاجر معتبر است كه در جنوب شهر زندگی می‌كنند. در نوجوانی عاشق مهتاب _ خواهر عزیزترین رفیقش كریم كه نوكرشان هم بود _ می‌شود ولی این علاقه در طول عمر مهتاب به ازدواج نمی‌انجامد.
دلیل فروش: تم عاشقانه و زبان و دیالوگ نویسی امیر خانی حسابی به خوانده شدن كتاب كمك كرد.

تهران امروز

درخواست کتاب	راهنماي خريد	سبد خريد	چاپ صفحه	ارسال به دوست